Χιλιάδες κάτοχοι - χρήστες καρτών κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας εξακολουθούν να είναι άγνωστοι στους παρόχους κινητής τηλεφωνίας καθώς εκκρεμεί η ταυτοποίησή τους. Οι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας, Cyta, Epic, Primetel και Cablenet, έχουν στη διάθεσή τους άλλους πέντε μήνες, δηλαδή μέχρι τις 10/11/2025, για να ενημερώσουν τους πελάτες τους για την υποχρέωση που υπέχουν να δηλώσουν τα στοιχεία της ταυτότητάς τους. Όσοι δεν προχωρήσουν σε ταυτοποίηση έως τις 10/11/2025, η κείμενη νομοθεσία προβλέπει την απενεργοποίηση της υπηρεσίας. Αυτό σημαίνει ότι, δεν θα μπορούν να πραγματοποιούν κλήσεις, να στέλνουν μηνύματα ή να χρησιμοποιούν δεδομένα για πρόσβαση στο διαδίκτυο. Επιπλέον, ο αριθμός του τηλεφώνου και το υπόλοιπό τους θα διαγραφούν.
Μετά από 16 χρόνια συζητήσεων, η Βουλή ψήφισε νόμο στις 10/5/2024 για την ταυτοποίηση των κατόχων κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας για λόγους εθνικής ασφάλειας καθώς και για τη διερεύνηση σοβαρών ποινικών αδικημάτων.
Αστυνομία και Κυπριακή Υπηρεσία Πληροφοριών (ΚΥΠ) ζητούσαν εδώ και χρόνια την ψήφιση νομοθεσίας που να ρυθμίζει το ζήτημα της ανωνυμίας καθώς οι κάρτες κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας, που πωλούνται στα περίπτερα και στις υπεραγορές προς €5, εξακολουθούν να αποτελούν ισχυρό εργαλείο στα χέρια του υπόκοσμου και του κάθε λογής εγκληματία.
Οι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας προσπαθούν να βρουν τρόπους για να πραγματοποιούν τις ταυτοποιήσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα. Στο χρονικό διάστημα των 18 μηνών που τους δόθηκε, και συγκεκριμένα από τις 10/5/2024 που τέθηκε σε εφαρμογή η νομοθεσία, μέχρι τις 10/11/2025, οι πάροχοι καλούνται να ταυτοποιήσουν πέραν των 100 χιλιάδων κατόχων - χρηστών. Οι κάρτες κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας χρησιμοποιούνται ευρέως στα συστήματα συναγερμού. Η Cyta για παράδειγμα, δίνει κίνητρα στους συνδρομητές της για να προχωρήσουν σε ταυτοποίηση, προσφέροντας δωρεάν κλήσεις top-up αξίας €10. Τους δίνει και την επιλογή, αν το επιθυμούν, να μεταφέρουν τον soeasy αριθμό τους σε πρόγραμμα συμβολαίου, προσφέροντας κουπόνι Cyta Rewards αξίας €30.
Κανονισμοί στη Βουλή
Στην προχθεσινή συνεδρίαση της ολομέλειας της Βουλής, το γραφείο του επιτρόπου Επικοινωνιών κατέθεσε μέσω του Υπουργείου Οικονομικών Κανονισμούς που καθορίζουν τη διαδικασία ταυτοποίησης των κατόχων και χρηστών υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας από παρόχους κινητής τηλεφωνίας και εξουσιοδοτημένους αντιπροσώπους τους. Κοντολογίς, με την ψήφιση των εν λόγω Κανονισμών θεσμοθετείται η υφιστάμενη διαδικασία ταυτοποίησης που ακολουθείται από τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας, τόσο για υφιστάμενους όσο και για νέους πελάτες της υπηρεσίας κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας. Πρόσθετα, οι Κανονισμοί δίνουν την επιλογή στους παρόχους κινητής τηλεφωνίας να πραγματοποιούν τη διαδικασία των ταυτοποιήσεων ηλεκτρονικά και συγκεκριμένα μέσω των ιστοσελίδων τους. Με τους Κανονισμούς δίνεται, επίσης, ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των προσωπικών δεδομένων των κατόχων - χρηστών και καθιστούν υπόλογους τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας σε περίπτωση διαρροής ή και παράνομης επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων. Οι υπό αναφορά Κανονισμοί θα εξεταστούν, προσεχώς, απο την Επιτροπή Μεταφορών της Βουλής.
Τα στοιχεία που δηλώνονται
Για την ταυτοποίηση κατόχου – χρήστη προπληρωμένης κάρτας κινητής τηλεφωνίας ζητούνται τα ακόλουθα στοιχεία: το ονοματεπώνυμό και ο αριθμός δελτίου ταυτότητάς ή ο αριθμός διαβατηρίου ή ο αριθμός δελτίου εγγραφής αλλοδαπού, όπως αυτός αναφέρεται στην άδεια διαμονής. Στην περίπτωση νομικού προσώπου (εταιρείας), την επωνυμία του και τον αριθμό εγγραφής του. Απαγορεύεται η καταγραφή οποιωνδήποτε άλλων στοιχείων ταυτότητας κατόχου ή/ και χρήστη πέραν των πιο πάνω.
Αν ο πωλητής της κάρτας κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας είναι ο ίδιος ο πάροχος κινητής τηλεφωνίας, θα πρέπει να αποθηκεύει τα στοιχεία ταυτότητας του κατόχου μαζί με την υπεύθυνη δήλωσή του. Αν ο πωλητής της κάρτας κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας είναι εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπος του πάροχου, για παράδειγμα ο περιπτεράς της γειτονιάς, θα συλλέγει για λογαριασμό του παροχου τα στοιχεία ταυτότητας του κατόχου και στη συνέχεια θα τα παραδίδει αμελλητί στον πάροχο μαζί με την υπεύθυνη δήλωση του κατόχου, με οποιονδήποτε τρόπο διασφαλίζεται η ασφαλής και ορθή διαβίβασή τους.
Όσον αφορά τους νέους χρήστες προπληρωμένης κάρτας κινητής τηλεφωνίας, ο πάροχος κινητής τηλεφωνίας δεν ενεργοποιεί την κάρτα προπληρωμένου χρόνου ομιλίας πριν από την εξασφάλιση των στοιχείων ταυτότητας του κατόχου και, ανάλογα με την περίπτωση και του χρήστη, όταν πρόκειται για ανήλικο πρόσωπο. Για παράδειγμα, αυτός που αγοράζει κάρτα κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας από ένα περίπτερο, πέραν από τη συμπλήρωση των στοιχείων του σε υπεύθυνη δήλωση, θα πρέπει να αναμένει μερικά 24ωρα μέχρι τα στοιχεία του να διαβιβαστούν από το περίπτερο στον πάροχο και αφού καταχωρισθούν, θα ενεργοποιείται η υπηρεσία.
Πρόσβαση στις διωκτικές Αρχές
Κατόπιν σχετικού δικαστικού διατάγματος, η ΚΥΠ και η Αστυνομία θα έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση στα αρχεία των παρόχων κινητής τηλεφωνίας που είναι καταχωρισμένα τα στοιχεία ταυτότητας των κατόχων - χρηστών καρτών κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας με σκοπό τη διερεύνηση σοβαρών ποινικών αδικημάτων, όπως είναι ο φόνος ή η απόπειρα φόνου, η εμπορία ναρκωτικών, βιασμός ή απόπειρα βιασμού, κατασκοπεία, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, διαφθορά κ.ά.
Οι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας είναι υποχρεωμένοι διά νόμου να απενεργοποιούν, αμέσως, τις συνδέσεις υπηρεσιών και εξοπλισμού κατόχου κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας όταν αυτό ζητηθεί, γραπτώς, από την Αστυνομία στο πλαίσιο διερεύνησης σοβαρών ποινικών αδικημάτων ή από την ΚΥΠ για λόγους εθνικής ασφαλείας. Τυχόν άρνησή τους συνιστά ποινικό αδίκημα και, σε περίπτωση καταδίκης, υπόκεινται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €10.000.
Στο συγκεκριμένο ζήτημα ενεπλάκη και η ΚΥΠ καθώς διαπιστώθηκε ότι τα εν λόγω καρτοτηλέφωνα, που θα συνεχίσουν να προσφέρουν ανωνυμία στους κατόχους - χρήστες τους μέχρι τις 10/11/2025, τα χρησιμοποιούν και πράκτορες ξένων χωρών στην Κύπρο.
Πρόστιμα και ποινές φυλάκισης
Αντιμέτωποι με πρόστιμα και ποινές φυλάκισης θα είναι τα πρόσωπα, φυσικά και νομικά, που θα επιχειρήσουν να ξεγελάσουν το σύστημα ταυτοποίησης. Συγκεκριμένα, η κείμενη νομοθεσία προβλέπει τα εξής:
1 Κάτοχος κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας, ο οποίος, παραχωρεί αναληθή στοιχεία ταυτότητας είναι ένοχος αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €50.000 ή και στις δύο αυτές ποινές.
2 Πάροχος κινητής τηλεφωνίας που παραλείπει να ζητήσει και να αποθηκεύσει τα στοιχεία ταυτότητας κατόχου κάρτας κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας ή/και προβαίνει σε ενεργοποίηση κινητού τηλεφώνου χωρίς να έχει συλλέξει και αποθηκεύσει τα στοιχεία ταυτότητας του κατόχου, είναι ένοχος αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης, υπόκειται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €50.000.
3 Σε περίπτωση κλοπής ή απώλειας της κάρτας κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου ομιλίας, ο κάτοχος ή/και ο χρήστης, ανάλογα με την περίπτωση, είναι υποχρεωμένος να ειδοποιήσει αμέσως τον πάροχο για να διακόψει τη σύνδεση. Σε περίπτωση που παραλείψει να το πράξει είναι ένοχος αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει το ένα έτος ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €10.000 ή/και στις δύο αυτές ποινές. Μη διακοπή της εν λόγω υπηρεσίας, λόγω υπαιτιότητας του πάροχου, ο πάροχος είναι ένοχος αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης, υπόκειται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €10.000.
