Εκατόν πέντε χιλιάδες δολάρια για να αποκτήσετε ένα διαβατήριο που ανοίγει τα σύνορα δεκάδων χωρών: το νησιωτικό κράτος Ναούρου καταφεύγει στον θεσμό των «χρυσών διαβατηρίων» για να χρηματοδοτήσει τη μελλοντική μετακίνηση των πολιτών του που απειλούνται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Το Ναούρου, ένα μικρό κράτος που βρίσκεται στη Μικρονησία, έχει σχεδόν 13.000 κατοίκους που απειλούνται άμεσα από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, κυρίως από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας η οποία έχει ήδη αρχίσει να διαβρώνει τις ακτές του.
Οι ειδικοί του ΟΗΕ για το κλίμα εκτιμούν ότι το νησί, καθώς και άλλα τέσσερα νησιωτικά κράτη - οι Μαλδίβες, το Τούβαλου, τα νησιά Μάρσαλ και το Κιριμπάτι-κινδυνεύουν να είναι μη κατοικήσιμα ως το 2100 προκαλώντας 600.000 κλιματικούς πρόσφυγες.
Για να χρηματοδοτήσουν την επιχείρηση μετεγκατάστασης των κατοίκων των παράκτιων περιοχών του προς το κέντρο του νησιού οι αρχές του Ναούρου θέλουν να επιτρέψουν σε αλλοδαπούς να αποκτήσουν το διαβατήριό τους έναντι 105.000 δολαρίων.
«Για το Ναούρου στόχος δεν είναι μόνο να προσαρμοστεί στην κλιματική αλλαγή, αλλά και να εγγυηθεί ένα βιώσιμο μέλλον με ευημερία για τις επόμενες γενιές», εξήγησε ο πρόεδρος της χώρας Ντέιβιντ Αντεάνγκ.
Το νησί, ένα από τα μικρότερα κράτη στον κόσμο με συνολική επιφάνεια 21 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αποτελείται από ένα κεντρικό οροπέδιο σε μικρό υψόμετρο όπου υπάρχουν φωσφορικά πετρώματα.
Αυτά τα πετρώματα, που χρησιμοποιούνται για παράδειγμα στην παραγωγή λιπασμάτων, είχαν κάνει στο παρελθόν το Ναούρου τη χώρα με το υψηλότερο κατά κεφαλή εισόδημα στον κόσμο.
Όμως τα αποθέματα αυτά έχουν τελειώσει εδώ και καιρό και οι ερευνητές εκτιμούν σήμερα πως η εκμετάλλευση των ορυκτών της χώρας έχει καταστήσει μη κατοικήσιμο το 80% του εδάφους της.
Τα υπόλοιπα εδάφη απειλούνται άμεσα από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Η μέχρι τώρα χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής «δεν ήταν επαρκής» για την αντιμετώπιση της πρόκλησης, εκτίμησε ο Έντουαρντ Κλαρκ επικεφαλής αυτού του προγράμματος παροχής υπηκοότητας για την οικονομική και κλιματική ανθεκτικότητα, το οποίο ανακοινώθηκε τον Νοέμβριο.
Οι πρώτες αιτήσεις για την απόκτηση της υπηκοότητας του Ναούρου ήδη εξετάζονται, πρόσθεσε ο ίδιος.
Η κυβέρνηση του Ναούρου εκτιμά ότι θα συγκεντρώσει 5,7 εκατ. δολάρια ήδη τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του προγράμματος, σημείωσε ο Κλαρκ. Οι αρχές ελπίζουν να φτάσουν σταδιακά τα 43 εκατ. δολάρια, ένα ποσό που αντιστοιχεί στο 20% των συνολικών ετήσιων εσόδων της κυβέρνησης.
Το Ναούρου εκτιμά ότι το 90% του πληθυσμού της χώρας θα αναγκαστεί κάποια στιγμή να μετακινηθεί προς περιοχές σε μεγαλύτερο υψόμετρο, που αυτή τη στιγμή δεν είναι κατοικήσιμες και στις οποίες θα χρειαστεί να γίνουν μεγάλες αλλαγές.
Μια ιδιαίτερα κοστοβόρα επιχείρηση: η πρώτη φάση αυτής της μαζικής μετακίνησης εκτιμάται ότι θα κοστίσει περισσότερα από 60 εκατ. δολάρια. Προκειμένου να συγκεντρώσει το ποσό το Ναούρου προωθεί το πρόγραμμα απόκτησης του «χρυσού του διαβατηρίου», το οποίο επιτρέπει στους κατόχους του να εισέλθουν χωρίς βίζα σε σχεδόν 90 χώρες, ανάμεσά τους η Βρετανία, η Ιρλανδία ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Και άλλες χώρες του Ειρηνικού Ωκεανού έχουν υιοθετήσει αντίστοιχα προγράμματα, όπως το Βανουάτου, τα νησιά Σαμόα, ή το βασίλειο της Τόνγκα, σύμφωνα με το Lowy Institute.
Όμως τα «χρυσά διαβατήρια» είναι ένα αμφιλεγόμενο σύστημα διότι μπορεί να διευκολύνουν εγκληματικές δραστηριότητες, προειδοποίησε η Ενριέτα ΜακΝιλ ειδική του εθνικού πανεπιστημίου της Αυστραλίας.
Κάποιοι, εξηγεί η ΜακΝίλ, θα μπορούσαν να εκμεταλλευθούν τη νέα τους υπηκοότητα για να διαφύγουν από τη δικαιοσύνη στη χώρα τους, να ξεπλύνουν χρήματα ή να επωφεληθούν των εξαιρέσεων στην έκδοση βίζας που προσφέρει το νέο τους διαβατήριο.
Ήδη το 2003 μέλη της αλ Κάιντα που είχαν αγοράσει διαβατήρια Ναούρου, αργότερα συνελήφθησαν στην Ασία, σύμφωνα με το αυστραλιανό τηλεοπτικό δίκτυο ABC.
Όμως αυτή τη φορά ο Κλαρκ διαβεβαιώνει ότι το Ναούρου δεν θα προσφέρει διαβατήρια παρά σε επενδυτές, το ποινικό μητρώο των οποίων θα ελεγχθεί ενδελεχώς.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
