Η κατάσχεση του τάνκερ από τις ΗΠΑ στα ανοικτά της Βενεζουέλας μπορεί να διαβάζεται εύκολα ως ακόμη ένα επεισόδιο στην κλιμακούμενη αντιπαράθεση της κυβέρνησης Τραμπ με τον Νικολάς Μαδούρο.
Στην πραγματικότητα όμως, πρόκειται για μια υπολογισμένη κίνηση: χτυπά εκεί όπου πονά περισσότερο το καθεστώς της Βενεζουέλας — στα έσοδα από το πετρέλαιο — χωρίς να ανοίγει την πόρτα σε μια ευρεία στρατιωτική σύγκρουση.
1. Στοχευμένο πλήγμα στην καρδιά της βενεζουελάνικης οικονομίας
Η Βενεζουέλα διαθέτει τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, αλλά η καχεκτική παραγωγή της (περίπου 1 εκατ. βαρέλια/ημέρα) είναι το μοναδικό –και απολύτως κρίσιμο– έσοδο του καθεστώτος Μαδούρο. Η κατάσχεση ενός πλοίου που μεταφέρει βαριά βενεζουελάνικη ποικιλία χτυπά τον πυρήνα αυτής της οικονομίας.
Ο Matt Smith της Kpler το συνοψίζει σε σημείωμά του σε επενδυτές: Η κίνηση «χτυπά τη Βενεζουέλα εκεί που πονά: στα έσοδα από το πετρέλαιο». Και μάλιστα πολλαπλασιαστικά: μετά από μια τέτοια ενέργεια, οι ναυλωτές και οι μεταφορείς γίνονται πολύ πιο επιφυλακτικοί στο να προσεγγίσουν βενεζουελάνικο φορτίο, φοβούμενοι πιθανές κυρώσεις ή κατασχέσεις.
2. Μέγιστη πίεση χωρίς να πυροδοτείται στρατιωτικό επεισόδιο
Η Ουάσιγκτον έχει σκληρύνει τη στάση της απέναντι στο καθεστώς Μαδούρο τους τελευταίους μήνες, αναπτύσσοντας στρατιωτικά μέσα στην Καραϊβική και πραγματοποιώντας στοχευμένα πλήγματα κατά φερόμενων ναρκοπλοίων. Όμως η κατάσχεση ενός τάνκερ είναι ένα εργαλείο ισχύος που δεν συνεπάγεται ευρεία ένοπλη σύγκρουση.
Σε αυτή τη συγκυρία, η Ουάσιγκτον επιτυγχάνει το ίδιο πολιτικό αποτέλεσμα –ενίσχυση της πίεσης για αποδυνάμωση του καθεστώτος και στήριξη της αντιπολίτευσης– χωρίς να διακινδυνεύει μια κλιμάκωση που θα μπορούσε να επηρεάσει και την παγκόσμια αγορά ενέργειας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η επιχείρηση έγινε λίγες ώρες μετά τη βοήθεια των ΗΠΑ στη διαφυγή της Μαρία Κορίνα Ματσάδο, της επικεφαλής της αντιπολίτευσης, για να παραλάβει το Νόμπελ Ειρήνης – μια σημειολογικά ισχυρή διπλωματική σύμπτωση.
3. Μήνυμα προς τους παγκόσμιους παίκτες
Το τάνκερ που κατασχέθηκε είχε στο παρελθόν βρεθεί στο μικροσκόπιο για μεταφορά ιρανικού φορτίου και για συμμετοχή σε δίκτυο παράκαμψης κυρώσεων. Η Ουάσιγκτον χρησιμοποιεί αυτή την κίνηση για να δείξει ότι παρακολουθεί στενά τέτοια δίκτυα, τα οποία συνδέονται –όπως υποστήριξε και η Υπουργός Δικαιοσύνης των ΗΠΑ– με χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων.
Αυτό στέλνει μήνυμα όχι μόνο στη Βενεζουέλα, αλλά και σε Κούβα, Ιράν, Κίνα και κάθε άλλη χώρα που επιχειρεί να αξιοποιήσει το βενεζουελάνικο πετρέλαιο ως εργαλείο γεωπολιτικής συναλλαγής.
4. Ήρεμη η αγορά
Οι τιμές του πετρελαίου αντέδρασαν ελάχιστα. Η παραγωγή της Βενεζουέλας είναι χαμηλή και η αγορά έχει συνηθίσει σε περιστασιακές αναταράξεις. Όμως οι αναλυτές προειδοποιούν ότι, αν οι ΗΠΑ εντείνουν τις ενέργειες ή αν οι διαμάχες με τη Βενεζουέλα επεκταθούν στη διαφιλονικούμενη θαλάσσια περιοχή με τη Γουιάνα, τότε ο αντίκτυπος θα γίνει πιο ορατός.
Στον βαθμό που τα βαριά βενεζουελάνικα φορτία χρησιμοποιούνται ως βασική πρώτη ύλη για διυλιστήρια στις ΗΠΑ –σε μια περίοδο μάλιστα έλλειψης ντίζελ λόγω κυρώσεων στη Ρωσία– μια ευρύτερη διαταραχή θα περιόριζε την προσφορά.
5. Πίεση χωρίς υπερβολικό κόστος – και χωρίς πολιτικό ρίσκο στο εσωτερικό των ΗΠΑ
Για τον Λευκό Οίκο, η κίνηση έχει μικρό εγχώριο κόστος: παρουσιάζεται ως επιβολή της νομιμότητας, χτυπά υποδομές που συνδέονται με δίκτυα λαθρεμπορίου και αποφεύγει εικόνες μεγάλης στρατιωτικής κλιμάκωσης που θα μπορούσαν να διχάσουν το εσωτερικό πολιτικό ακροατήριο.
Ταυτόχρονα, εξυπηρετεί τον ευρύτερο σχεδιασμό πίεσης απέναντι σε αυταρχικά καθεστώτα στη Λατινική Αμερική, ενισχύοντας την εικόνα αποφασιστικότητας των ΗΠΑ.
Η κατάσχεση δεν αλλάζει μόνη της τους συσχετισμούς στη Βενεζουέλα — αλλά αποτελεί ένα εργαλείο που αυξάνει την οικονομική πίεση στον Μαδούρο, αποθαρρύνει τρίτες χώρες και μεταφορείς από τη συνεργασία μαζί του και επιτρέπει στις ΗΠΑ να κλιμακώσουν χωρίς να φτάσουν σε πλήρη στρατιωτική αναμέτρηση.
Σε αυτό το πλαίσιο, δικαίως χαρακτηρίζεται από αναλυτές ως «έξυπνη κίνηση»: χαμηλό ρίσκο, στοχευμένο αποτέλεσμα, υψηλή γεωπολιτική απόδοση.
Πηγή: naftemporiki.gr
