Η εισήγηση για τη φορολογική μεταρρύθμιση που επεξεργάστηκε το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου προσφέρει μια σημαντική ανάσα σε νοικοκυριά της μεσαίας τάξης και εξορθολογίζει τη φορολόγηση των κυπριακών επιχειρήσεων. Οδηγεί σε μια αναδιανομή εισοδήματος που μπορεί να φτάσει τα €500 εκατ. υπέρ νοικοκυριών μεσαίων εισοδημάτων και των ιδιοκτητών επιχειρήσεων, οι οποίες στην Κύπρο είναι συντριπτικά μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις.
Η κυβέρνηση τονίζει ότι η πρόταση ανταποκρίνεται πλήρως σε ό,τι υποσχέθηκε και τα πλείστα κόμματα τοποθετούνται καταρχήν θετικά (και επιφυλλάσονται να τοποθετηθούν αναλυτικά το επόμενο διάστημα).
«H διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς βιοτικού επιπέδου για όλους, η στήριξη της οικογένειας και της νέας γενιάς, η αντιμετώπιση του στεγαστικού και της υπογεννητικότητας, η ενθάρρυνση των γυναικών να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, η προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης και φυσικά η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής αποτελούν βασικούς στόχους της φορολογικής μας μεταρρύθμισης», είπε στον χαιρετισμό του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης.
Θετικά στοιχεία βλέπουν ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, αλλά εντοπίζουν και προβληματικά σημεία.
«Οι σοβαρότεροί μας προβληματισμοί αφορούν τον τρόπο με τον οποίον η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται τη λεγόμενη πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση. Εδώ θα πρέπει να δοθούν εξηγήσεις και διευκρινίσεις», αναφέρει ο βουλευτής του ΔΗΣΥ και πρώην υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης.
Εντονότερη κριτική έρχεται από το ΑΚΕΛ και το Κίνημα Οικολόγων. Το ΑΚΕΛ αναφέρει ότι δεν βλέπει μια ολοκληρωμένη φορολογική μεταρρύθμιση με τις ανακοινώσεις να μην αγγίζουν, όπως αναφέρει, τα ασθενέστερα στρώματα της κοινωνίας. Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και η τοποθέτηση των Οικολόγων.
Η πρόταση θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση για διάστημα τριών εβδομάδων, η οριστικοποίηση του φορολογικού πλαισίου αναμένεται στα τέλη Απριλίου και η υποβολή της τελικής έκθεσης τον Ιούλιο. Παράλληλα θα ετοιμαστούν τα σχετικά νομοσχέδια.
Οι προτάσεις
Συνοπτικά, σύμφωνα με τη χθεσινή παρουσίαση από τη διευθύντρια του ΚΟΕ, Έλενα Ανδρέου, και τους εμπειρογνώμονες Κώστα Μαρκίδη και Μάριο Ανδρέου, προτείνονται τα εξής:
Α) Το αφορολόγητο αυξάνεται στα €20.500 για όλα τα φυσικά πρόσωπα και ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής 35% θα εφαρμόζεται σε φορολογητέο εισόδημα μεγαλύτερο του €80.000 (από €60.000).
Οι προτεινόμενες κλίμακες φορολογίας εισοδήματος είναι:
- €0 – €20.500: 0%
- €20.501 – €30.000: 20%
- €30.001 – €40.000: 25%
- €40.001 – €80.000: 30%
- Άνω των €80.000: 35%
Β) Το αφορολόγητο μπορεί να διευρυνθεί με τις εξής φορολογικές εκπτώσεις σε νοικοκυριά με μικτό είσοδημα ώς €80.000
-€1.000 σε κάθε σύζυγο/συμβίο για κάθε παιδί [κάτω των 19(Θ)/21(Α) ετών]
-€1.000 σε κάθε σύζυγο/συμβίο για κάθε φοιτητή [έως και 23(Θ)/24(Α) ετών[
-Για τις δόσεις εξυπηρετούμενου δανείου αγοράς πρώτης κατοικίας ή ενοικίου μέχρι €1.500 σε κάθε σύζυγο/συμβίο
-Για πράσινες αναβαθμίσεις του νοικοκυριού μέχρι €1.000 σε κάθε σύζυγο/συμβίο, το έτος που γίνεται η αναβάθμιση, π.χ. μέχρι 5 έτη (π.χ., για ενεργειακές αναβαθμίσεις σπιτιών, τοποθέτηση φωτοβολταϊκών, αντλία θερμότητας, ηλεκτρικό αυτοκίνητο κ.λπ.).
Οι μονογονεϊκές οικογένειες κατατάσσονται στο ευνοϊκότερο σενάριο (ως οικογένειες με 2 εργαζόμενους γονείς).
Σύμφωνα με την Έλενα Ανδρέου, διευθύντρια του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών, αυτές οι αλλαγές μειώνουν το φορολογικό βάρος των νοικοκυριών κατά 63%-82%, ανάλογα με τη σύνθεση της οικογένειας.
Γ) Ο εταιρικός φορολογικός συντελεστής προτείνεται να αυξηθεί στο 15%, από 12,5%, με παράλληλη κατάργηση της εισφοράς για την Άμυνα σε μερίσματα (17%), κατάργηση της λογιζόμενης διανομής μερισμάτων και επιβολή 5% φόρου παρακράτησης σε πραγματική διανομή μερισμάτων για φορολογικούς κατοίκους Κύπρου.
Σύμφωνα με ανάλυση του καθηγητή του Τμήματος Οικονομικών του Πανεπιστημίου Κύπρου, Θεοφάνη Μαμουνέα, με τις προτεινόμενες αλλαγές η κυπριακή οικονομία διατηρεί τη φορολογική της ανταγωνιστικότητα, με σημαντική βελτίωση στη θέση των Κυπρίων επενδυτών.
Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Κύπρου, η συνολική αποτελεσματική φορολογική επιβάρυνση (Effective Tax Rate) για εταιρείες παραμένει ανταγωνιστική στο 15,8%.
Δημοσιονομικά ουδέτερη
Όλα τα παραπάνω αναμένεται να έχουν σε γενικές γραμμές ουδέτερο αποτέλεσμα στον προϋπολογισμό προκαλώντας μια αναδιανομή ύψους €500 εκατ.
Το κόστος των μέτρων που αφορά φυσικά πρόσωπα εκτιμήθηκε από το ΚΟΕ σε €151 εκατ. και προβλέπονται απώλειες €230 - 300 εκατ. από τη μείωση της εισφοράς για την Άμυνα. Σύνολο €381 - 451 εκατ.
Αυτοί οι λιγότεροι φόροι, όμως, θα μείνουν στην οικονομία δημιουργώντας εισόδημα και φόρους από την κατανάλωση (Επιστροφή ΦΠΑ/Φόρου εισοδήμ. ύψους €50 - 70 εκατ. και άλλες δυνητικές φορολογίες €80 - 130 εκατ). Πρόσθετα η αύξηση του εταιρικού φόρου θα αποφέρει έσοδα €220 - 270 εκατ. Σύνολο €350 - 470 εκατ.
Τα έσοδα θα είναι μεγαλύτερα αν υιοθετηθούν άλλες δύο εισηγήσεις:
α) Εισαγωγή Φόρου Ακίνητης Ιδιοκτησίας, ο οποίος εφαρμόζεται στις πλείστες χώρες. Προτείνεται να είναι λιγότερο στρεβλωτικός φόρος με μικρή φορολογία σε μεγάλης αξίας ακίνητη περιουσία, π.χ. πέραν των €2 εκατ. ή αδρανή γη/ιδιοκτησία.
β) Εισαγωγή τέλους (fee) σε επιχειρήσεις με σημαντικό κύκλο εργασιών/περιουσιακά στοιχεία που δεν καταβάλλουν φόρο, π.χ. με κύκλο εργασιών πέραν του €1 εκατ. και μηδενικό φόρο να καταβάλλει ετήσιο τέλος €800.
