Η συζήτηση στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας επιβεβαίωσε ότι η λύση στο ενεργειακό πρόβλημα της χώρας, τόσο σε ό,τι αφορά το κόστος όσο και σε ό,τι αφορά την επάρκεια, θα έρθει στην καλύτερη περίπτωση την επόμενη χρονιά, το 2026, χωρίς όμως να μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια πότε θα μπει στην ηλεκτροπαραγωγή η χρήση του φυσικού αερίου και πότε θα λειτουργήσουν τα πρώτα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας. Η έλευση του φυσικού αερίου θα βάλει στην παραγωγή δύο νέες σύγχρονες μονάδες και η αποθήκευση θα ενισχύσει τη διείσδυση των ΑΠΕ, με τους καταναλωτές να έχουν πρόσβαση σε αισθητά φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια.
Στο μεσοδιάστημα, που μπορεί να είναι και πέραν των 12 μηνών, το κόστος ολοκλήρωσης των αναγκαίων υποδομών υποδοχής φυσικού αερίου στο Βασιλικό ανεβαίνει, οι καταναλωτές επιβαρύνονται με το υψηλό κόστος της συμβατικής παραγωγής (καύσιμο και αγορά ρύπων) και φθηνή ενέργεια από ΑΠΕ χάνεται.
Ειδικότερα, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών, Διονύσης Διονυσίου, ενημέρωσε τα μέλη της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ενέργειας ότι έχει υποβληθεί αίτημα για ένα πρόσθετο ποσό 200 εκατ. ευρώ προκειμένου να ολοκληρωθούν οι εργασίες στην προβλήτα και στο χερσαίο τμήμα του τερματικού υποδοχής φυσικού αερίου. To ποσό θα δοθεί είτε ως δάνειο προς τη ΔΕΦΑ είτε ως χορηγία.
Ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, ανέφερε από την πλευρά του ότι στόχος παραμένει η ολοκλήρωση του τερματικού μέχρι το τέλος του 2025, αλλά αναγνωρίζει ότι πρόκειται για έναν φιλόδοξο στόχο. Είναι ακόμα υλοποιήσιμος, με δεδομένο ότι θα γίνουν κάποια πράγματα, είπε. Αυτό που χρειάζεται είναι μεγαλύτερη ταχύτητα στην υλοποίηση των διαδικασιών ανάθεσης του έργου.
Θεωρητικά, η ολοκλήρωση της προβλήτας είναι ένα πιο εύκολο έργο, αλλά για το χερσαίο κομμάτι θα χρειαστούν προσφορές από την αρχή, οι οποίες μπορούν να προχωρήσουν με μια πιο γρήγορη διαδικασία.
Όσον αφορά την πλωτή μονάδα αεριοποίησης φυσικού αερίου «Προμηθέας», αυτή παραμένει στη Μαλαισία όπου αναμένει πρόσθετο εξοπλισμό, αξίας €7 εκατ., προκειμένου να λάβει πιστοποίηση. Η λήψη της πιστοποίησης δεν αναμένεται άμεσα και είναι πιθανό να συμπέσει χρονικά με την ολοκλήρωση του τερματικού στο Βασιλικό, σύμφωνα με τον κ. Παπαναστασίου. Ερωτηθείς αν η πλωτή μονάδα θα χρησιμοποιηθεί στην Αίγυπτο, με ενοικίαση, πριν έρθει στην Κύπρο, ο υπουργός είπε ότι αναμένοντας τα πρόσθετα εξαρτήματα πιθανόν να μην δικαιολογείται το πλοίο να πάει αλλού, αφού θα έχουν ολοκληρωθεί και οι υποδομές στο Βασιλικό.
Χαρακτηριστικό για το πόσο προβληματική έχει καταστεί η έλευση του φυσικού αερίου είναι το γεγονός ότι η χρήση ενδεχομένως να γίνει χωρίς να υπάρχει επίσημο δίκτυο διανομής, καθώς ακυρώθηκε από το δικαστήριο η ανάθεση σε σύμβουλο για το θέμα. Σύμφωνα με τη ΔΕΦΑ, το κόστος του συμβούλου για τα δίκτυα ανέρχεται στα €15 εκατ.
Η αποθήκευση
Την επόμενη χρονιά, το 2026, αναμένεται η λειτουργία συστημάτων αποθήκευσης από ΑΠΕ, τα οποία θα μπορούν να προσφέρουν στο σύστημα ηλεκτρισμό για 2-4 ώρες, με τον κ. Παπαναστασίου να χαρακτηρίζει την αποθήκευση ως την πιο άμεση λύση. Την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης υποστηρίζει το Υπουργείο Ενέργειας με σχέδια χορηγιών, όπως το «Εξοικονομώ-Αναβαθμίζω» σε κατοικίες και επιχειρήσεις, το σχέδιο φόρτισης οχημάτων από ΑΠΕ σε κατοικίες και επιχειρήσεις. Η ΑΗΚ έχει υποβάλει στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) αίτηση για αδειοδότηση τριών συστημάτων αποθήκευσης. Το πρόγραμμα «ΘΑλΕΙΑ 2021-27» υποστηρίζει σχέδιο στήριξης αποθήκευσης με επιχορήγηση ύψους 35 εκατ. ευρώ. Το Ταμείο ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας μελετά επίσης σχέδιο χορηγιών για αποθήκευση σε κατοικίες. Νομοσχέδιο για τη ρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού θα επιτρέπει στον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) να κατέχει και να εκμεταλλεύεται συστήματα αποθήκευσης ενέργειας. Ο ΔΣΜΚ έχει ήδη εκδώσει προκαταρκτικούς όρους σύνδεσης για 8 αιτήσεις μεγάλων συστημάτων αποθήκευσης και επεξεργάζεται τους όρους στο πλαίσιο της ανταγωνιστικής αγοράς.
