Εντείνονται οι έλεγχοι του Τμήματος Φορολογίας για την ορθότητα επιβολής μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 5% στην αγορά ή ανέγερση κύριου και μόνιμου χώρου διαμονής.
Όπως πληροφορείται ο «Π», το Τμήμα Φορολογίας αναμένεται να εντείνει τους ελέγχους τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι πολλοί Κύπριοι αλλά και ξένοι, κυρίως στις παραθαλάσσιες περιοχές, δηλώνουν τον χώρο τους ως κύριο και μόνιμο χώρο διαμονής για να επωφεληθούν του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 5% και ακολούθως προβαίνουν σε ενοικίασή του μέσω ψηφιακών πλατφορμών, όπως της Airbnb, Booking κ.λπ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι έλεγχοι διεξάγονται καθ' όλη τη διάρκεια του έτους ειδικά σε περιοχές όπου υπάρχει αυξημένος αριθμός ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων κυρίως σε φοιτητές (π.χ. Αγλαντζιά, Έγκωμη) και είναι αυξημένος ο κίνδυνος να ενοικιάζονται χώροι για τους οποίους οι ιδιοκτήτες έχουν επωφεληθεί του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ και να τον έχουν δηλώσει ως κύριο και μόνιμο χώρο διαμονής.
Μέσω των εκστρατειών που υλοποίησε το Τμήμα Φορολογίας, κατά την τελευταία τριετία έχουν πραγματοποιηθεί πέραν των 5.000 επιτόπου επισκέψεων σε οικίες/διαμερίσματα από λειτουργούς του Τμήματος από τους οποίους προέκυψαν παραβάσεις και επιτεύχθηκε η ανάκτηση ΦΠΑ πέραν των €50 εκατ.
Η νομοθεσία
Σημειώνεται ότι, με βάση τη νομοθεσία που ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 2023, επιτρέπεται η επιβολή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 5% για τα πρώτα 130 τ.μ. πρώτης κατοικίας, τόσο για μονοκατοικίες όσο και για διαμερίσματα.
Συγκεκριμένα, προβλέπεται μειωμένος συντελεστής φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) ύψους 5% για τα πρώτα 130 τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.) δομήσιμου εμβαδού κατοικίας μέχρι και την αξία των €350.000, νοουμένου ότι η συνολική αξία της συναλλαγής δεν υπερβαίνει τις €475.000 και το συνολικό δομήσιμο εμβαδόν τα 190 τ.μ.
Στην αρχική σελίδα της ιστοσελίδας του Τμήματος Φορολογίας υπάρχει εργαλείο υπολογισμού στο οποίο εισάγοντας τις απαραίτητες πληροφορίες υπολογίζεται το ποσό ΦΠΑ που αναλογεί.
Στις περιπτώσεις ατόμων με αναπηρία ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ (5%) εφαρμόζεται μέχρι τα 190 τ.μ. δομήσιμου εμβαδού κατοικίας με αξία μέχρι €475.000. Ειδικές ρυθμίσεις προβλέπονται για πολύτεκνους.
Σημειώνεται ότι οι πιο πάνω διατάξεις εφαρμόζονται για κτήρια για τα οποία έχει εξασφαλιστεί πολεοδομική άδεια από την αρμόδια Αρχή ή έχει υποβληθεί αίτηση για πολεοδομική άδεια στην αρμόδια Αρχή μετά την 31η Οκτωβρίου 2023.
Για τις περιπτώσεις για τις οποίες έχει εξασφαλιστεί πολεοδομική άδεια από την αρμόδια Αρχή ή έχει υποβληθεί αίτηση για πολεοδομική άδεια στην αρμόδια Αρχή μέχρι και τις 31 Οκτωβρίου 2023 επιβάλλεται ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 5% σε κατοικίες με δομήσιμο εμβαδόν μέχρι 200 τ.μ. χωρίς οποιουσδήποτε περιορισμούς. Στις περιπτώσεις που το δομήσιμο εμβαδό είναι πέραν των 200 τ.μ. επιβάλλεται αναλογικά μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 5% για τα πρώτα 200 τ.μ. και για τα υπόλοιπα κανονικός συντελεστής ΦΠΑ 19% χωρίς οποιονδήποτε περιορισμό στο κόστος αγοράς.
Παράδειγμα:
Αγορά κατοικίας 300 τ.μ. με κόστος αγοράς €900.000
Φ.Π.Α.= 200/300 *(€900.000)*5%+100/300*(€900.000)*19% = €87.000
Αυτή η μεταβατική διάταξη ισχύει για αιτήσεις που θα υποβληθούν στον έφορο Φορολογίας μέχρι και τις 15 Ιουνίου 2026 (3 χρόνια μετά την ψήφιση της νομοθεσίας).
Κάλεσμα σε εθελούσια συμμόρφωση
Πρόσφατα το Τμήμα Φορολογίας ανακοίνωσε ότι οι έλεγχοι συμμόρφωσης όσον αφορά την ορθότητα επιβολής μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 5% στην αγορά/ανέγερση κύριας και μόνιμης κατοικίας συνεχίζονται, καλώντας σε εθελούσια συμμόρφωση όσους έχουν εγκριθεί για μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ, χωρίς να έχουν αυτό το δικαίωμα, είτε εξ υπαρχής είτε πριν την πάροδο των 10 ετών.
Σε περίπτωση που η κατοικία, για την οποία δόθηκε έγκριση επιβολής μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 5%, δεν χρησιμοποιήθηκε ή έπαυσε να χρησιμοποιείται ως κύριος και μόνιμος τόπος διαμονής για περίοδο μικρότερη των 10 ετών, τότε, δημιουργείται απαίτηση εκ μέρους του Τμήματος Φορολογίας για ανάκτηση εκείνου του ποσού ΦΠΑ που επωφελήθηκε ο ιδιοκτήτης χωρίς να έχει αυτό το δικαίωμα.
Το Τμήμα Φορολογίας προτρέπει όσους εμπίπτουν στις πιο πάνω περιπτώσεις είτε να υποβάλουν άμεσα σχετικό αίτημα (enquiry) μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας TFA (Tax For All) είτε να μεταβούν στα Επαρχιακά Γραφεία του Τμήματος Φορολογίας, δηλώνοντας την αλλαγή χρήσης της κατοικίας τους έτσι ώστε να τους υπολογιστεί ο ΦΠΑ που πρέπει να επιστρέψουν τον οποίο λανθασμένα επωφελήθηκαν. Εκεί και όπου διαπιστώνεται οικονομική δυσκολία για εφάπαξ εξόφληση της οφειλής, θα δοθεί η δυνατότητα σταδιακής εξόφλησης μέχρι και 12 δόσεων, ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις ο έφορος Φορολογίας μπορεί να εγκρίνει επέκταση του πλάνου εξόφλησης.
