Την οδό της ήπιας και διακριτικής διπλωματίας, ως τη μοναδική επιλογή για αντιμετώπιση των ζητημάτων που άπτονται της ηλεκτρικής διασύνδεσης, επιλέγουν σε αυτή τη φάση όλες οι εμπλεκόμενες στο έργο πλευρές, την ώρα που η Άγκυρα επιμένει να εξαπολύει απειλές για το καλώδιο και να διεκδικεί ρόλο σε όλες τις διαδικασίες.
Ενδεικτική προς αυτή την κατεύθυνση είναι η πρόσφατη τουρκική παρέμβαση σε εργασίες πόντισης καλωδίου οπτικών ινών ανοιχτά της Κύπρου. Πρόκειται για διαφορετικό από το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης έργο αλλά η Άγκυρα εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία προκειμένου να στείλει το μήνυμα ότι το ενδιαφέρον για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου δεν έχει υποχωρήσει και ότι η Τουρκία διατηρεί τις ενστάσεις της. Η Άγκυρα δείχνει να επιδιώκει ρόλο σε όλα τα έργα διασύνδεσης στην περιοχή, ακόμη και σε υποδομές υπερτοπικής σημασίας, όπως το συγκεκριμένο καλώδιο που ουσιαστικά συνδέει τη Σαουδική Αραβία με την Ευρώπη.
Το «δίλημμα»
Σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον, για την επανεκκίνηση του έργου της ηλεκτρικής σύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας, ενεργειακή πηγή, μιλώντας στον «Π», έδωσε το στίγμα της προσέγγισης τόσο της Αθήνας και της Λευκωσίας όσο και των Βρυξελλών αλλά και των ΗΠΑ, απέναντι στη δύσκολη εξίσωση του Great Sea Interconnector.
Προς αυτή την κατεύθυνση, διπλωματική πηγή είπε στον «Π» ότι το δίλημμα που έχουν ενώπιόν τους τα εμπλεκόμενα μέρη είναι αν θα ακολουθήσουν μια επιθετική πολιτική, έστω και σε επίπεδο διπλωματίας, σε συνεργασία με το Ισραήλ και άλλες χώρες, είτε να δοθεί περιθώριο στη διπλωματία να λειτουργήσει με τρόπο πιο ήπιο και διακριτικό, με στόχο την επίτευξη κοινώς αποδεκτών λύσεων, ιδιαίτερα σε ενεργειακά projects της περιοχής.
Καμία από τις δύο επιλογές δεν εγγυάται αποτέλεσμα, ξεκαθάρισε αρμόδια πηγή, στέλνοντας παράλληλα το μήνυμα ότι μπορεί να επιχειρηθεί προσφυγή στις Βρυξέλλες αλλά αυτό επίσης δεν διασφαλίζει ότι η Τουρκία θα μεταβάλει τη στάση της. «Από την άλλη, οι άτυπες συζητήσεις μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, κυρίως Αθηνών και Βρυξελλών, με την Τουρκία μπορούν να βοηθήσουν καθώς αποτελούν μια μορφή διπλωματικού παρεμβατισμού» και ως εκ τούτου «ακόμη και η άτυπη διπλωματία μπορεί να προσφέρει λύσεις», ειδικά σε μια περίοδο που η ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής φλέγεται.
Πυρά Χατζηγιάννη
Τη θέση ότι το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης ήταν εξαρχής ιδιαίτερα δύσκολο από τεχνικής, οικονομικής και πολιτικής άποψης, εξέφρασε μιλώντας στον «Π» ο πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας της Βουλής, βουλευτής του ΔΗΣΥ Κυριάκος Χατζηγιάννης. «Στη συνέχεια, η αλλαγή στη διαχείρισή του, με τη μετακύλιση του συνολικού ρίσκου στις τσέπες των καταναλωτών, οδήγησε σε διαχείριση με πλήρη απουσία πολιτικού σχεδιασμού, διαφάνειας και λογοδοσίας», πρόσθεσε. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής Ενέργειας, «η Κύπρος έχει βρεθεί όμηρος αμφισβητούμενων διεκδικήσεων, ενώ οι καταναλωτές καλούνται να εγκρίνουν δαπάνες χωρίς καμία τεκμηρίωση για το κατά πόσο αυτές έχουν πράγματι υλοποιηθεί».
Εξέφρασε δε τη θέση ότι «δεν υπάρχει διαφάνεια και κυριαρχούν εκβιαστικές απαιτήσεις, την ώρα που ο θεσμικός έλεγχος απουσιάζει» και ότι «πίσω από αυτή την κατάσταση βρίσκονται πολιτικές πλάτες σε Ελλάδα και Κύπρο, οι οποίες με εμμονή κατήργησαν όλες τις εξουσίες ελέγχου». Τάχθηκε την ίδια ώρα υπέρ της στάσης που τήρησε ο υπουργός Οικονομικών στο πλαίσιο συνέντευξής του στον «Π», σε σχέση με το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης, λέγοντας ότι «ορθώς ο υπουργός Οικονομικών διατηρεί αντιστάσεις, καθώς το έργο αυτό ενδέχεται να σύρει την Κύπρο σε οικονομικές περιπέτειες που υπερβαίνουν τις αντοχές της».
Στο παρόν στάδιο, σύμφωνα με τον Κυριάκο Χατζηγιάννη, «το κυρίως πρόβλημα είναι η πλήρης έλλειψη τεκμηρίωσης των οικονομικών διεκδικήσεων». Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας της Βουλής εκτιμά, σε αυτό το πλαίσιο, ότι, «αν ο υπουργός Οικονομικών υποκύψει στις πιέσεις, η Κύπρος θα βρεθεί σε οικονομικό αδιέξοδο, όπως ήδη έχει συμβεί με τη γεωπολιτική διάσταση του έργου, η οποία έχει ουσιαστικά ακυρωθεί».
Ανάγκη ενιαίας κυβερνητικής πολιτικής
Από την πλευρά του, ο ειδικός σε θέματα ενέργειας δρ Χαράλαμπος Έλληνας επισήμανε, μιλώντας στον «Π», ότι η Κύπρος δέχεται πιέσεις για να προχωρήσει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, το οποίο παραμένει σε μεγάλο βαθμό στάσιμο. Παρά το γεγονός ότι ορισμένες εργασίες στο υποθαλάσσιο καλώδιο συνεχίζονται, οι ρυθμοί είναι χαμηλοί και η πρόοδος περιορισμένη, είπε ο Χαράλαμπος Έλληνας προσθέτοντας ότι ο πΠρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, τόνισε πως η προώθηση του έργου δεν μπορεί να γίνει χωρίς σαφείς όρους που να εξυπηρετούν τα συμφέροντα Ελλάδας και Κύπρου. Ως εκ τούτου, ο ειδικός σε θέματα ενέργειας υπογράμμισε τη σημασία μιας ξεκάθαρης τοποθέτησης από τις ηγεσίες των δύο χωρών, ώστε να διασφαλιστεί η κοινή στρατηγική.
Σύμφωνα με τον Χαράλαμπο Έλληνα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης «άφησε να εννοηθεί ότι οι έρευνες για την ηλεκτρική διασύνδεση μπορεί να επαναληφθούν τον Σεπτέμβριο, χωρίς ωστόσο να ορίσει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα». Παράλληλα, είπε ο ειδικός, η υφιστάμενη διχογνωμία μεταξύ υπουργείων θα πρέπει να ξεπεραστεί, με την εφαρμογή ενιαίας κυβερνητικής πολιτικής, βάσει των συμφωνιών που έχουν ήδη υπογραφεί.
Ευαίσθητη συγκυρία
Οι εξελίξεις έρχονται σε μια ευαίσθητη συγκυρία για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου, που ήδη καθυστερεί λόγω εκκρεμοτήτων για τον επιμερισμό κόστους και γεωπολιτικού ρίσκου. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης διαβεβαίωσε ότι το έργο θα προχωρήσει την κατάλληλη στιγμή και θα ολοκληρωθεί, υπογραμμίζοντας ότι η όδευση καλωδίου δεν απαιτεί την έγκριση άλλων παράκτιων κρατών και ότι η Τουρκία δεν μπορεί να μπλοκάρει ένα έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.
