Oι δημόσιες τοποθετήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, και του υπουργού Οικονομικών, Μάκη Κεραυνού, για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου, μια ημέρα μετά την τοποθέτηση του Έλληνα Πωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ο οποίος ζήτησε από την Κυπριακή Δημοκρατία να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της και να αποδείξει έμπρακτα τη στήριξή της στο έργο με την καταβολή των €25 εκατ. προς τον ΑΔΜΗΕ, δεν καθάρισαν τον ορίζοντα. Επί της αρχής η κυβέρνηση δεν αρνείται την καταβολή των €25 εκατ. αλλά προβληματίζεται για την πρόοδο των εργασιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο από τη διακρατική συμφωνία (μνημόνιο συναντίληψης) Ελλάδας-Κύπρου για το έργο όσο και από τη ρυθμιστική απόφαση για την απόδοση των €25 εκατ. στον φορέα υλοποίησης του Great Sea Interconnector δεν προκύπτει ότι η εκταμίευση εξαρτάται από την πρόοδο των εργασιών.
Το επίσημο αφήγημα είναι ότι η κυβέρνηση κάνει μια διαχείριση για να προλάβει ή να περιορίσει μια ενδεχομένη ζημιά που θα βαρύνει τον Κύπριο φορολογούμενο αλλά στο παρασκήνιο γίνεται και πολιτική διαχείριση με το βλέμμα μέσα στην κυβέρνηση -και τον επικείμενο ανασχηματισμό- και στη μη διασάλευση των σχέσεων με την Ελλάδα.
Ο «Π» αντιλαμβάνεται ότι οι κ.Χριστοδουλίδης και Κεραυνός βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος και υπάρχει ταύτιση απόψεων. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», ο υπουργός Οικονομικών «δεν αποτελεί εμπόδιο» για την υλοποίηση του έργου καθώς με τον Μάκη Κεραυνό συμφωνούν τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και το Υπουργικό Συμβούλιο. Η διαφορά είναι, όπως μας μεταφέρθηκε, ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας χειρίζεται το θέμα σε διπλωματικο-πολιτικό επίπεδο, καθώς αφορά τις σχέσεις Κύπρου-Ελλάδας, και ο υπουργός Οικονομικών σε τεχνοκρατικό.
Ο υπουργός Οικονομικών διατηρεί επιφυλάξεις τόσο σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα του έργου όσο και για το όφελος για την κυπριακή οικονομία κατά τη λειτουργία του, επιφύλαξη που επανέλαβε και χθες. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι η Κύπρος θα εγκαταλείψει το έργο, καθώς δεν αγνοείται η γεωπολιτική διάσταση.
«Το θέμα, ανάμεσα σε πολλά άλλα, άπτεται και θεμάτων εθνικής κυριαρχίας και όσο και αν προκληθούν –γίνονται αναφορές, ακούω και διαβάζω διάφορα– δεν πρόκειται [να εμπλακώ] μέσα από έναν δημόσιο διάλογο που κακό κάνει, δεν βοηθά. Εκείνο που έχει σημασία είναι να λέμε λιγότερα και να πράττουμε σαφώς περισσότερα. Αλλά όσον αφορά σε εμένα, δεν πρόκειται μέσα από δημόσιες δηλώσεις να θέσω υπό κίνδυνο ή υπό αμφισβήτηση τα εθνικά συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας», είπε χθες ο Νίκος Χριστοδουλίδης, μια δήλωση που θα μπορούσε να ερμηνευτεί και ως μομφή για τον Κυριάκο Μητσοτάκη ο οποίος επέλεξε να βάλει δημόσια πίεση στην κυπριακή πλευρά, ζητώντας την εκπλήρωση οικονομικών υποχρεώσεων.
Ασάφεια για τη συνέχεια
Η ασάφεια, όμως, από πλευράς Κύπρου παραμένει. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός είπε πολύ καθαρά την Κυριακή τι αναμένει από την Κύπρο. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν απάντησε χθες εξίσου καθαρά. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης εξέφρασε μεν απόλυτη πολιτική στήριξη στο έργο -με την τοποθέτησή του να βγάζει και μια ένταση- αλλά την ίδια ώρα διατηρεί τους αστερίσκους.
«Θέλω», είπε, «να το επαναλάβω για πολλοστή φορά, να το ακούσουν στην Κύπρο, να το ακούσουν στην Ελλάδα, να το ακούσουν στις Βρυξέλλες, να το ακούσουν, όπου ενδιαφέρονται. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι απόλυτα δεσμευμένη σε αυτό το γεωστρατηγικής σημασίας έργο», ανέφερε αρχικά. Για να υποστηρίξει αυτή τη θέση, της πολιτικής δέσμευσης, έφερε ως παράδειγμα το ταξίδι, μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών, Κωνσταντίνο Κόμπο, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα όπου συζήτησε με την ηγεσία της χώρας το ενδεχόμενο επένδυσης στο έργο μέσα από μια κοινή εταιρεία, μια σύμπραξη των δύο χωρών.
Ο αστερίσκος μπαίνει στις δεσμεύσεις.
«Κύπρος και Ελλάδα, Ελλάδα και Κύπρος έχουν αναλάβει κάποιες δεσμεύσεις σε σχέση με το συγκεκριμένο έργο. Μπορώ να μιλήσω για την Κυπριακή Δημοκρατία και να σας πω δημόσια ότι η Κυπριακή Δημοκρατία τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει θα τις εκπληρώσει. Ελπίζω όλοι οι εμπλεκόμενοι σε αυτό το έργο να υλοποιήσουν τις δεσμεύσεις τους», είπε.
Η διακρατική συμφωνία αναφέρει ότι ο προϋπολογισμός της Δημοκρατίας θα καλύψει έσοδο ύψους €125 εκατ. του έργου κατά τη διάρκεια της πενταετούς κατασκευής, για την κάλυψη δαπανών του φορέα υλοποίησης, ήτοι του ΑΔΜΗΕ. Η ΡΑΕΚ εξέδωσε απόφαση για την καταβολή των €25 εκατ. για τις δαπάνες του 2025 και αυτό που απομένει είναι η εκταμίευση προς τον ΑΔΜΗΕ. Η αναγνώριση δαπανών -και μάλιστα περίπου €80 εκατ.- σημαίνει ότι το έργο κατασκευάζεται, μια αντίφαση με το επιχείρημα της κυπριακής πλευράς ότι δεν υπάρχει πρόοδος στις εργασίες.
Στην Αθήνα προκάλεσε έκπληξη η σύνδεση της εκταμίευσης με την πορεία των εργασιών, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να απορρίπτει αυτή τη σύνδεση και να αναμένει την εκταμίευση των €25 εκατ. ως απόδειξη της υποστήριξης του έργου. Συνοπτικά, για την Ελλάδα χωρίς την έμπρακτη στήριξη της Κύπρου καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης δεν μπορεί να υπάρξει.
Παραμένουν οι προβληματισμοί Κεραυνού
Ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, μιλώντας στην εκπομπή «Από μέρα σε μέρα» του ΡΙΚ1, επανέλαβε τις επιφυλάξεις του για το έργο, λέγοντας ότι είναι υποχρεωμένος να ρωτά για τα μεγάλα επενδυτικά έργα και να αναλύσει τα δεδομένα, ώστε να διασφαλίζονται η ανθεκτικότητα της κυπριακής οικονομίας και η αναπτυξιακή της πορεία.
Ο κ. Κεραυνός έκανε λόγο για αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με το συνολικό κόστος ενός έργου, που οριοθετείται μεταξύ 2-2,5 και 3 δισεκατομμυρίων ευρώ, αλλά και του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης. Σε συνομιλίες -ανέφερε- με ομολόγους του της Ευρωπαϊκής Ένωσης πληροφορήθηκε ότι τέτοιου είδους έργα είναι πολύπλοκα, κοστοβόρα και δεν φέρνουν πάντοτε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Έφερε ως παράδειγμα τη Μάλτα όπου δεν πέτυχε, παρ' όλη την άρση της ενεργειακής της απομόνωσης και τη μείωση της τιμής του ηλεκτρικού, με την κυβέρνηση της χώρας να αναγκάζεται να επιχορηγεί σε τεράστιο βαθμό, όπως είπε, αυτό το έργο. Στην περίπτωση της Κύπρου πρόκειται για το μεγαλύτερο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης, σε θάλασσα με τεράστιο βάθος και τεράστια απόσταση, σύμφωνα με την έκφραση του υπουργού Οικονομικών.
