Την πεποίθηση ότι το κλειδί για τον τερματισμό της διαίρεσης της Κύπρου βρίσκεται στην Κύπρο, «μεταξύ των Κυπρίων», εξέφρασε σε αποκλειστική της συνέντευξη στον «Π» η πρέσβειρα της Γαλλίας στη Λευκωσία Σαλίνα Γκρενέ-Καταλάνο, στέλνοντας παράλληλα το μήνυμα ότι η επίτευξη μιας δίκαιης, διαρκούς και αμοιβαίας επωφελούς διευθέτησης απαιτεί, μεταξύ άλλων, την αποδοχή της λογικής του συμβιβασμού.
Την ίδια ώρα, η Γαλλία, διά της πρέσβειράς της στην Κύπρο, διαμηνύει προς την Τουρκία ότι «η λύση των δύο κρατών για την Κύπρο δεν είναι λύση», τονίζοντας ότι το Παρίσι συνεχίζει να υποστηρίζει ένα ομοσπονδιακό μοντέλο, το μόνο, όπως λέει, ικανό για να φέρει την επανένωση. Η Σαλίνα Γκρενέ-Καταλάνο τάχθηκε την ίδια ώρα υπέρ της επανέναρξης των συνομιλιών υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, χωρίς προϋποθέσεις, στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και με την ουσιαστική υποστήριξη της ΕΕ, επισημαίνοντας ότι οι εντάσεις στο νησί καθιστούν σαφές ότι «το status quo δεν είναι status quo».
Έκανε μάλιστα λόγο για ανάγκη ανάκτησης της εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων απευθύνοντας κάλεσμα για εντατικοποίηση του εμπορίου και στις δύο πλευρές της πράσινης γραμμής.
Διαβεβαίωσε παράλληλα ότι οι Κύπριοι μπορούν να υπολογίζουν στη στήριξη και τη βοήθεια της Γαλλίας στην αναζήτηση μιας λύσης, έτσι ώστε όλοι οι πολίτες του νησιού να μπορούν να απολαμβάνουν όλα τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες τους από κοινού, προς όφελος της Ευρώπης και της περιοχής στο σύνολό της. Χαρακτήρισε στο πλαίσιο αυτό τη Γαλλία «προνομιακό εταίρο της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Στο μεταξύ, ανεξίτηλο παραμένει το ενδιαφέρον της Γαλλίας για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με τη Γαλλίδα πρέσβειρα να τονίζει πως η χώρα της είναι αποφασισμένη να επιλύσει την κρίση στη Γάζα ενώ καλεί σε κατάπαυση του πυρός. Σε ό,τι αφορά το Ουκρανικό, η Σαλίνα Γκρενέ-Καταλάνο επιβεβαίωσε την ακλόνητη υποστήριξη του Παρισιού προς το Κίεβο για όσο διάστημα χρειαστεί. Στο πλαίσιο αυτό χαιρέτισε τους Κύπριους εταίρους της Γαλλίας για την αυστηρή εφαρμογή των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας.
Συνεχίζει να υφίσταται το ενδιαφέρον της Γαλλίας για την Ανατολική Μεσόγειο και σε ποιον βαθμό;
Όπως γνωρίζετε, το ενδιαφέρον της Γαλλίας για την περιοχή αυτή δεν υποχώρησε και παραμένει τόσο ισχυρό όσο ποτέ σε αυτούς τους ταραγμένους καιρούς. Η Γαλλία, η οποία διαθέτει εκτεταμένη ακτογραμμή στη Μεσόγειο Θάλασσα, αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στο Δίκαιο της Θάλασσας, στη διατήρηση της αρχής της ελεύθερης ναυσιπλοΐας, στη σταθερότητα και στην ενίσχυση της ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο, μια στρατηγική περιοχή που σπαράσσεται από πολυάριθμες εντάσεις. Ως εκ τούτου, διατηρεί συνεχή παρουσία με τις ναυτικές της δυνάμεις στην περιοχή. Μόνο το 2023, για παράδειγμα, περίπου είκοσι πλοία του Γαλλικού Ναυτικού κατέπλευσαν στην Κύπρο! Αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα της στενής αμυντικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Εκτός από τη διμερή συνεργασία, η Γαλλία συμμετέχει σε συνεργασίες με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η τετραμερής άσκηση Eunomia (Κύπρος, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία), η οποία ενισχύει τη ναυτική και αεροπορική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Το 2023, η Γαλλία συντόνισε την τέταρτη έκδοσή της στην Κύπρο με μεγάλη επιτυχία, παρουσία του Προέδρου Χριστοδουλίδη στη φρεγάτα «Chevalier Paul», αναδεικνύοντας την προσήλωση των συμμετεχόντων στον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και στη στενή συνεργασία των συμμετεχουσών χωρών.
Ποια είναι τα συμφέροντα της Γαλλίας στην περιοχή;
Η Γαλλία δίνει ιδιαίτερη σημασία στη σταθερότητα της περιοχής. Πρώτα απ' όλα έχει ισχυρούς, ιστορικούς δεσμούς με τις περισσότερες χώρες της περιοχής, με τις οποίες διατηρεί πολύ καλές σχέσεις, ιδίως με τις αραβικές χώρες, με τις οποίες έχει οικοδομήσει σταθερές συνεργασίες.
Όσον αφορά την ασφάλεια και τη στρατηγική, η Γαλλία συμμετέχει στον διεθνή συνασπισμό κατά του Ισλαμικού Κράτους που αγωνίζεται για τη διάλυση της τρομοκρατικής οργάνωσης από το 2014. Αυτός ο συντονισμένος αγώνας κατά της τρομοκρατίας είναι απαραίτητος για την ασφάλεια όλων, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης.
Όσον αφορά το Μεσανατολικό, και ειδικότερα την κρίση στη Γάζα, η Γαλλία είναι αποφασισμένη να επιλύσει την κρίση. Την επομένη της φρικτής τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ, ο Πρόεδρος Μακρόν παρουσίασε ένα σχέδιο με τρεις στόχους: την ασφάλεια, με την καταπολέμηση της Χαμάς, την επιβολή κυρώσεων κατά της τρομοκρατικής οργάνωσης, και την αποτροπή της κλιμάκωσης της έντασης στην περιοχή.
Στο ανθρωπιστικό μέτωπο, η Γαλλία έχει δεσμευτεί σθεναρά να βοηθήσει τον λαό της Γάζας. Έχει μεταφέρει συνολικά περισσότερους από 1.000 τόνους βοήθεια σε είδος στην Αίγυπτο και την Ιορδανία μέσω 20 αεροπορικών και θαλάσσιων επιχειρήσεων. Η Γαλλία συμμετέχει επίσης στην ευρωπαϊκή ανθρωπιστική αερογέφυρα, η οποία πραγματοποίησε 44 πτήσεις, μεταφέροντας περισσότερους από 1.800 τόνους φορτίο. Στο μέτωπο της υγείας, η Γαλλία έχει αναλάβει την περίθαλψη παιδιών από την Παλαιστίνη που χρειάζονται ιατρική φροντίδα στο έδαφός της. Το γαλλικό ελικοπτεροφόρο Dixmude παρείχε ιατρική βοήθεια εν πλω σε δεκάδες ασθενείς και πραγματοποιεί εκατοντάδες επεμβάσεις και θεραπείες. Οι συνεργασίες μας με χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι ισχυρές. Ωστόσο, η ανθρωπιστική βοήθεια είναι ανεπαρκής. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να ανοίξουν αμέσως όλα τα χερσαία σημεία εισόδου στη Λωρίδα της Γάζας και να εξασφαλιστεί η ασφαλής παράδοση μαζικής ανθρωπιστικής βοήθειας στους πεινασμένους Παλαιστίνιους. Σε αυτό το πλαίσιο, ο θαλάσσιος ανθρωπιστικός διάδρομος που ξεκίνησε η Κύπρος ως συμπληρωματική διαδρομή θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ χρήσιμος.
Τέλος, στο πολιτικό μέτωπο, η Γαλλία πιστεύει ότι η λύση των δύο κρατών που ζουν δίπλα-δίπλα είναι η μόνη που προσφέρει την προοπτική μιας διαρκούς ειρήνης. Επομένως, πρέπει να εργαστούμε πάνω σε αυτό τώρα πριν το καταστήσουμε δυνατό. Επί του παρόντος, όπως επισημαίνουμε τακτικά, η κατάπαυση του πυρός είναι απολύτως απαραίτητη για την προστασία των αμάχων και τη μαζική παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά και για να εξασφαλιστεί η απελευθέρωση των ομήρων. Σε αυτό το πλαίσιο, η Γαλλία χαιρέτισε την απόφαση 2728 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που ψηφίστηκε πριν από λίγες ημέρες, η οποία απαιτεί την άμεση κατάπαυση του πυρός και την άμεση απελευθέρωση όλων των ομήρων, καθώς και τον σεβασμό του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Στην επόμενη φάση, η Γαλλία θα υποβάλει νέες προτάσεις σε πολυμερές πλαίσιο.
Ποια είναι η ανάγνωσή σας για το κυπριακό ζήτημα όπως έχει διαμορφωθεί και πώς πιστεύετε (και ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ) ότι θα πρέπει να εξελιχθεί η διαδικασία;
Η Γαλλία, ως προνομιακός εταίρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, είναι πολύ ενεργή στο κυπριακό ζήτημα. Χαιρέτισε τον διορισμό της κ. Μαρία Άνχελα Ολγκίν ως προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο και τη διαβεβαιώνει ότι θα έχει την πλήρη στήριξή της στην εκτέλεση της αποστολής της. Ελπίζουμε ότι η νέα δυναμική που δημιουργήθηκε από την πρώτη της επίσκεψη στο νησί θα οδηγήσει σε συγκεκριμένη πρόοδο και επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το συντομότερο δυνατόν.
Ένα πράγμα είναι σαφές -όπως μας υπενθυμίζουν οι εντάσεις στο νησί- το status quo δεν είναι status quo. Όπως και οι διαιρέσεις, δεν είναι βιώσιμες για όλους τους Κύπριους. Γι' αυτό, πιστεύω ότι η επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αποτελεί προτεραιότητα.
Είμαι πεπεισμένη ότι το κλειδί για τον τερματισμό της διαίρεσης που μαστίζει τους Κύπριους, είτε ελληνόφωνους είτε τουρκόφωνους, για πάρα πολλές δεκαετίες βρίσκεται στην Κύπρο, μεταξύ των Κυπρίων. Αλλά η επίτευξη μιας δίκαιης, διαρκούς και αμοιβαίας, επωφελούς διευθέτησης απαιτεί, μεταξύ άλλων, την αποδοχή της λογικής του συμβιβασμού, τη διασφάλιση ότι οι θέσεις κάθε μέρους ακούγονται και γίνονται σεβαστές και την επίδειξη μεγάλης πολιτικής βούλησης και θάρρους.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Γαλλία υποστηρίζει την επανέναρξη των συνομιλιών υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, χωρίς προϋποθέσεις, στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και με την ουσιαστική υποστήριξη της ΕΕ.
Η λύση που βασίζεται σε μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία αποτελεί ακόμη αδιαπραγμάτευτο στόχο για τη Γαλλία; Θεωρείτε ότι τα θεμέλια για τη λύση του Κυπριακού πρέπει να προστατευθούν;
Απολύτως, η Γαλλία δεν έχει αλλάξει τη θέση της στο Κυπριακό και συνεχίζει να υποστηρίζει ένα ομοσπονδιακό μοντέλο, το μόνο ικανό για να φέρει την επανένωση. Αυτό το μοντέλο, στο οποίο η λήψη αποφάσεων θα κατανέμεται στη βάση της πολιτικής ισότητας, όπως ορίζεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, είναι ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός.
Οι Κύπριοι μπορούν να υπολογίζουν στη στήριξη και τη βοήθεια της Γαλλίας στην αναζήτηση μιας λύσης, έτσι ώστε όλοι οι πολίτες του νησιού να μπορούν να απολαμβάνουν όλα τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες τους από κοινού, προς όφελος της Ευρώπης και της περιοχής στο σύνολό της. Εν τω μεταξύ, πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό τα μέρη να συνεργαστούν πολύ στενά με την προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών κ. Ολγκίν για να βρουν έναν τρόπο να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Σε αυτήν την ευαίσθητη φάση ενθαρρύνουμε τα μέρη να μην φεισθούν προσπαθειών για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και να απέχουν από κάθε ενέργεια που ενδέχεται να προκαλέσει νέες εντάσεις στο νησί, όπως συνέβη τους τελευταίους μήνες στη νεκρή ζώνη.
Η Γαλλία υποστηρίζει επίσης την επιδίωξη μιας θετικής προσέγγισης και ενθαρρύνει μέτρα και σχέδια που αποσκοπούν στην ενίσχυση των δεσμών και της εμπιστοσύνης και στη διευκόλυνση των ανταλλαγών. Από αυτήν την άποψη, χαιρετίζουμε τα μέτρα που ανακοίνωσε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης για την τουρκοκυπριακή κοινότητα τον περασμένο Ιανουάριο, τα οποία αποτελούν ένα ενθαρρυντικό πρώτο βήμα και σημάδι της βούλησης να έρθουν οι κοινότητες πιο κοντά. Θα μπορούσαν, ωστόσο, να ακολουθηθούν από πιο σημαντικά μέτρα: σκέφτομαι ιδιαίτερα την εντατικοποίηση του εμπορίου και στις δύο πλευρές της πράσινης γραμμής.
Το έργο του φωτοβολταϊκού ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού στη νεκρή ζώνη που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μου φαίνεται επίσης ελπιδοφόρο και δεν μπορώ παρά να ελπίζω ότι θα επιτευχθεί πολιτική συμφωνία τους επόμενους μήνες για την υλοποίησή του, προς όφελος και των δύο κοινοτήτων.
Η Τουρκία επιμένει στη λύση των δύο κρατών. Πιστεύετε ότι αυτό είναι εφικτό; Ποια είναι η θέση της Γαλλίας;
Η λύση των δύο κρατών για την Κύπρο δεν είναι λύση. Η Κύπρος δεν έχει την πολυτέλεια να διαιρεθεί, διότι κανένας Κύπριος δεν επωφελείται από αυτό. Αντιθέτως, οι Κύπριοι υποφέρουν από την παρούσα κατάσταση. Μόνο η επανένωση μπορεί να απελευθερώσει τις τεράστιες δυνατότητες αυτού του μεσογειακού νησιού, το οποίο σήμερα εμποδίζεται από το status quo όχι μόνο σε ανθρώπινο επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο τουρισμού, οικονομίας, κλίματος και περιβάλλοντος.
Η Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούνιο του 2021 καθόρισε τρόπους επανεκκίνησης μιας θετικής ατζέντας με την Τουρκία και ελπίζουμε ότι η Τουρκία θα μπορέσει να προχωρήσει προς αυτήν την κατεύθυνση.
Ανησυχεί η Γαλλία για ενδεχόμενο πυρηνικού «ατυχήματος»;
Δεν ξέρω τι ακριβώς εννοείτε με τον όρο «πυρηνικό ατύχημα», αλλά σε ό,τι αφορά την Ουκρανία, η Γαλλία ανησυχεί πολύ για τη ρευστότητα της κατάστασης μετά τον πόλεμο, δεδομένων της σκληρότητας των μαχών επί του πεδίου και της σκλήρυνσης της στάσης της Ρωσίας απέναντι στην Ουκρανία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, όπως είπε ο Πρόεδρος Μακρόν στη διάσκεψη στήριξης της Ουκρανίας τον περασμένο Φεβρουάριο, στην οποία σας παραπέμπω, πρέπει να διατηρήσουμε τη στήριξή μας προς την Ουκρανία μακροπρόθεσμα, αλλά και να πράξουμε περισσότερα, καλύτερα και, αν χρειαστεί, διαφορετικά. Αυτό σημαίνει την ανάπτυξη νέας ευρωπαϊκής χρηματοδότησης και νέων διμερών συμφωνιών, καθώς και την επιτάχυνση και ενίσχυση της πολεμικής οικονομίας. Στην Ευρώπη, τίποτα δεν πρέπει να αποκλειστεί για να αντιμετωπιστεί η επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, διότι η Ρωσία δεν μπορεί και δεν πρέπει να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο. Σε μια εποχή που οι διεθνείς κρίσεις και εντάσεις πολλαπλασιάζονται, οι δημοκρατίες μας πρέπει να θέσουν ως προτεραιότητα την προσπάθεια αποκατάστασης μιας δίκαιης, διεθνούς τάξης. Όσον αφορά την πολιτική πτυχή του πυρηνικού ζητήματος, η ερώτησή σας μου δίνει την ευκαιρία να τονίσω την απόλυτη ανάγκη να διασφαλιστούν οι πυρηνικές εγκαταστάσεις στην Ουκρανία. Η Γαλλία εξακολουθεί να ανησυχεί για την απειλή που θέτει η Ρωσία στις ουκρανικές εγκαταστάσεις. Στην περίπτωση του εργοστασίου Ζαπορίζια, η Γαλλία υποστήριξε τις προσπάθειες που κατέβαλε ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) Rafael Grossi, ιδίως συμβάλλοντας στο σχέδιο τεχνικής βοήθειας για την Ουκρανία.
