Όσο περισσότερα οδοφράγματα ανοίγουν, τόσο μικρότερος γίνεται ο διαχωρισμός Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Υπό τις περιστάσεις, μια χαρά το έθεσε ο δήμαρχος της τ/κ Λευκωσίας Μεχμέτ Χαρμαντζί. Μιλώντας σε τ/κ κανάλι, δήλωσε ότι ο στόχος και το ιδανικό του «είναι μια Λευκωσία με απεριόριστες αμοιβαίες διαβάσεις». Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι ο Χαρμαντζί δεν έχει καμιά σχέση με τον Τατάρ και ότι αν υπήρχαν πολλοί Τ/Κ και αντίστοιχοι Ε/Κ όπως ο Χαρμαντζί, το Κυπριακό θα ήταν λυμένο εδώ και καιρό.
Μια χαρά το έθεσε και η Δικοινοτική Πρωτοβουλία «Ενωμένη Κύπρος» στο οδόφραγμα του Αγίου Δομετίου σε κινητοποίηση για διάνοιξη νέων οδοφραγμάτων που πραγματοποίησε την Παρασκευή. Με συνθήματα όπως «Ανοίγουμε νέους δρόμους, επανενώνουμε την Κύπρο» και «Μαζί ενωμένοι για νέες διόδους», Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι επέδωσαν σε εκπρόσωπο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και μοίρασαν φυλλάδια στους διερχόμενους οδηγούς.
Το θέμα πέρα από πολιτικό έχει και την πρακτική του σημασία. Όσα περισσότερα οδοφράγματα ανοίγουν, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η επικοινωνία μεταξύ των δύο πλευρών, τόσο ευκολότερη γίνεται η μετάβαση των Ε/Κ εγκλωβισμένων στο βόρειο τμήμα της Κύπρου και άλλο τόσο μικρότερη γίνεται η ταλαιπωρία των χιλιάδων Τ/Κ που εργάζονται στο νότιο μέρος της χώρας.
Θεωρώ ότι αυτή η θέση πρέπει να πρυτανεύσει στην επικείμενη συνάντηση Χριστοδουλίδη -Τατάρ. Πρόκειται για μια θέση η οποία ανεξαρτήτως λύσης του Κυπριακού ή όχι βοηθά τους Κυπρίους. Τους κατοίκους αυτής της χώρας.
Διακίνηση
Είκοσι περίπου χρόνια μετά την έκδοση του κανονισμού της ΕΕ για την Πράσινη Γραμμή στην Κύπρο, οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί. Συγκεκριμένα, από τον Απρίλιο του 2004 έχουν καταγραφεί πάνω από 64 εκατομμύρια διελεύσεις της Πράσινης Γραμμής και προς τις δύο κατευθύνσεις. Οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι πολίτες διασχίζουν την Πράσινη Γραμμή για διάφορους λόγους: για ψώνια και φαγητό, για αγορά διαφόρων προϊόντων και για να επισκεφθούν πολιτιστικά μνημεία ή διαφορετικές πόλεις, και ακόμα για να επισκεφθούν φίλους. Αρκετές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στο εμπόριο διαμέσου της Πράσινης Γραμμής και τη διασχίζουν για να συναντήσουν τους εταίρους τους από την άλλη κοινότητα. Από το 2006, η ΕΕ έχει διαθέσει 688 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση έργων στο πλαίσιο του προγράμματος βοήθειας για την τουρκοκυπριακή κοινότητα, προκειμένου να διευκολυνθεί η επανένωση της Κύπρου.
Ο Κανονισμός έχει θεσπίσει επίσης κανόνες σχετικά με το εμπόριο από το βόρειο τμήμα της νήσου, όπου από το 2004 έχει ανασταλεί η εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ προς το έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας που τελεί υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης της Κύπρου και είναι μέρος της ενιαίας αγοράς της ΕΕ. Το 2023 έγιναν εμπορικές συναλλαγές αξίας 16 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τα 6,2 εκατ. ευρώ που καταγράφηκαν το 2021.
Τούτων λεχθέντων, δεν μπορούμε πραγματικά να κατανοήσουμε τις θέσεις των δύο πλευρών σε σχέση με το άνοιγμα και άλλων οδοφραγμάτων κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής που διαχωρίζει τη χώρα μας.
Ε/κ αντιφάσεις
Στην ελληνοκυπριακή πλευρά, αν κρίνουμε από τη σπουδή ελέγχου στα οδοφράγματα και την απαίτηση από τους Ε/Κ να επιδεικνύουν ταυτότητα για να επισκεφθούν το βόρειο τμήμα της πατρίδας τους, μάλλον άρχισε να περνά η λογική των δύο κρατών. Μια λογική η οποία εμπεδώνεται, αν κρίνουμε και από την επιχειρηματολογία ότι «δεν πρέπει να ανοίγουν οδοφράγματα τα οποία ευνοούν τα συμφέροντα και εν γένει την οικονομία των Τουρκοκυπρίων», όπως είναι π.χ. το οδόφραγμα της Μιας Μηλιάς! Επιπρόσθετα, οι Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας τα τελευταία χρόνια λειτουργούν λες και απέναντι υπάρχει μια διαφορετική ανεξάρτητη χώρα που μας ανταγωνίζεται. Οι Αρχές προφανώς θεωρούν ότι η λειτουργία των οδοφραγμάτων ενισχύει κυρίως τους Τ/Κ και την οικονομία τους και κατ' επέκταση την κατοχή της Κύπρου.
Με βάση αυτή τη λογική ελέγχονται εξονυχιστικά τα αυτοκίνητα που πηγαινοέρχονται (μερικές φορές ελέγχεται και η ποσότητα της βενζινης που διαθέτει το αμάξι όταν περάσει στον βορρά για να διαπιστωθεί κατά την επιστροφή του αν έβαλε καύσιμα). Φτάσαμε στο σημείο να θεωρείται από τις Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας ότι η νεκρή ζώνη είναι σύνορο, με αποτέλεσμα: 1. Να τοποθετηθεί σε ορισμένες περιοχές συρματόπλεγμα. 2. Να εμποδίζεται η διέλευση μεταναστών, οι οποίοι σε αρκετές περιπτώσεις έμειναν καθηλωμένοι σε αντίσχοινα, προκαλώντας ακόμα και την οργή του ΓΓ του Αντόνιο Γκουτέρες στις δύο τελευταίες εκθέσεις του.
Πραγματικά, αν έτσι σκεφτόμαστε, γιατί θεωρούμε τόσο αποκρουστικές τις προστάσεις Τατάρ για δύο κράτη;
Υπάρχει βέβαια και μια άλλη εντελώς διαφορετική προσέγγιση. Η απομόνωση των Τ/Κ ενισχύει, άραγε, τις πιθανότητες επανένωσης της Κύπρου; Αν πεινάσουν οι Τ/Κ, θα έρθουν και θα ζητήσουν γονατιστοί την επιστροφή τους στην Κυπριακή Δημοκρατία, όπως λένε κάποιοι Ε/Κ της σκληρής γραμμής; Κάπως έτσι πανηγύριζαν κάποιοι όταν οι Τ/Κ το 1964 κλείστηκαν και απομονώθηκαν στους θύλακες. Από τότε η εξάρτησή τους μεγάλωσε από την Τουρκία. Από τότε παραδόθηκαν στον πλήρη έλεγχο της Άγκυρας.
Τ/κ δικαιολογίες
Από την άλλη, υπάρχουν και μια σειρά εξωφρενικές δικαιολογίες των Τ/Κ ώστε να μην ανοίξουν άλλα οδοφράγματα, π.χ. στα Κόκκινα και στο Πυρόι. Αν ανοίξει το οδόφραγμα στο Πυρόι εξυπηρετούνται 8.000 κάτοικοι της Αθηένου οι οποίοι χρειάζονται σήμερα 45 λεπτά να έρθουν στη Λευκωσία, ενώ θα μπορούσαν να το κάνουν σε 20 λεπτά. Τεράστια εξυπηρέτηση θα ήταν για τους 1.500 κατοίκους του Πύργου αν άνοιγαν τα Κόκκινα. Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών είναι στη μεγάλη τους πλειοψηφία ηλικιωμένοι, οπότε η γρηγορότερη πρόσβαση στη Λευκωσία εξυπηρετεί κυρίως επείγουσες και δη ιατρικές ανάγκες. Η δικαιολογία ότι ο δρόμος θα περάσει από στρατιωτικές περιοχές είναι υπό τις περιστάσεις αστείος. Θέλουμε λύση ή διατήρηση στρατοπέδων για να μην αποδυναμωθεί η άμυνα του τουρκικού στρατού; Αλήθεια, το Υπουργείο Άμυνας της Τουρκίας θεωρεί ότι η Εθνική Φρουρά συνιστά απειλή για τα τουρκικά στρατεύματα, οπότε προτάσσει όλες αυτές τις παράλογες θέσεις σε σχέση με το Πυρόι, τα Κόκκινα, ακόμα και για ένα φυλάκιο στην Πύλα;
Τι να εννοεί ο Τατάρ όταν δήλωσε προχθές ότι δεν δέχεται διελεύσεις tranzit για να διακινούνται οι Κύπριοι πολίτες πιο εύκολα και γρήγορα; Μάλλον παραμένει κολλημένος στη λογική των συνόρων και των check points. Αν μπορούσε, μάλλον θα γέμιζε τον Πενταδάκτυλο με ακόμα 10 τουρκικές σημαίες για να θυμίζει στον κάθε Ε/Κ που τις βλέπει ότι η βόρεια Κύπρος είναι πλέον επαρχία της Τουρκίας.
Μια ρωγμή
Εν ολίγοις, αν πραγματικά συζητούμε για λύση του Κυπριακού και για σταδιακή απομάκρυνση όλων των ξένων στρατευμάτων, η δικαιολογία ότι θα αποδυναμωθούν στρατιωτικές θέσεις του τουρκικού στρατού δεν μπορούν να διατυπώνονται ελαφρά τη καρδία, ούτε κυρίως να γίνονται αποδεκτές από τα Ηνωμένα Έθνη. Αν οι Ελληνοκύπριοι επιθυμούν λύση - επανένωση της χώρας μας, θα πρέπει να δεχτούν ότι οποιοδήποτε οδόφραγμα ανοίξει είναι μια ρωγμή στο τείχος της κατοχής.
