Του Θανάση Αθανασίου
Στις 20 Ιουνίου 2024, σχεδόν έναν χρόνο πριν οι φλόγες σαρώσουν χωριά και δασικές εκτάσεις της Κύπρου, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών είχε ενώπιόν της μια προειδοποίηση που σήμερα ακούγεται σαν προφητεία. Ο Αρχιπύραρχος της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής Εσωτερικών, που εξέταζε το θέμα «Η επάρκεια σε προσωπικό, μέσα και εξοπλισμό για την πρόληψη και κατάσβεση πυρκαγιών», περιέγραφε με σαφήνεια τα κενά που καθιστούν τη χώρα ευάλωτη.
Το politis.com.cy έχει εξασφαλίσει τα επίμαχα, απόρρητα και εξόχως αποκαλυπτικά πρακτικά της περσινής συνεδρίας της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, σύμφωνα με τα οποία, ο Αρχιπύραρχος της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας έκρουε καμπάνες κινδύνου και αναδείκνυε σοβαρά κενά στο θέμα της αντιμετώπισης των πυρκαγιών.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα πρακτικά της Βουλής, ο Αρχιπύραρχος προειδοποιούσε από πέρσι ότι:
- Η πρόληψη πυρκαγιών παραμένει στις επαρχιακές διοικήσεις, παρά την ανάληψη των πυρκαγιών από την Πυροσβεστική από το 1994.
- Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τις χωματερές, από όπου ξεκινούν πολλές φωτιές.
- Οι πυρκαγιές σε αγροτικούς δρόμους είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν, γιατί τα πυροσβεστικά οχήματα δεν μπορούν να προσεγγίσουν λόγω έλλειψης δρόμων και χώρων ελιγμών.
- Τα οχήματα που μεταφέρουν μεγάλες ποσότητες νερού (4-5 τόνους) δεν μπορούν να φτάσουν στα σημεία όπου ξεσπούν φωτιές, με αποτέλεσμα καθυστέρηση και κίνδυνο για τους πυροσβέστες.
Η συγκεκριμένη κατάσταση καταγράφηκε έναν χρόνο πριν τις φετινές φονικές πυρκαγιές, γεγονός που δείχνει ότι οι προειδοποιήσεις δεν λήφθηκαν έγκαιρα υπόψη, παρά την εμπειρία της Σολιάς, του Αρακαπά κλπ.
Προειδοποιήσεις και κόντρα προειδοποιήσεις
Πιο αναλυτικά, ο Αρχιπύραρχος προειδοποιούσε ότι η πρόληψη των πυρκαγιών παραμένει στις επαρχιακές διοικήσεις, παρά το ότι η καταστολή ανατέθηκε στην Πυροσβεστική Υπηρεσία από το 1994. Οι χωματερές λειτουργούν ως εστίες ανάφλεξης. Τα πυροσβεστικά οχήματα που μεταφέρουν 4-5 τόνους νερό αδυνατούν να προσεγγίσουν αγροτικές περιοχές, γιατί δεν υπάρχουν δρόμοι και χώροι ελιγμών. Οι πυροσβέστες κινδυνεύουν, και κάθε λεπτό καθυστέρησης μπορεί να αποβεί μοιραίο.
Πρόκειται για μια παρέμβαση που αν και καταγράφηκε, δεν μετουσιώθηκε σε δράση. Οι ίδιες διαρθρωτικές αδυναμίες που αναφέρθηκαν, η κατακερματισμένη ευθύνη για την πρόληψη, η απουσία κατάλληλων υποδομών πρόσβασης, οι κίνδυνοι για τα πληρώματα, παρέμειναν άθικτες.
Όταν, τον Ιούλιο του 2025, ξέσπασαν οι φονικές πυρκαγιές στη Λεμεσό, το τίμημα των κακών χειρισμών ήταν οδυνηρό. Η φωτιά κατέκαψε περίπου 124 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ήτοι το 1,3% της Κύπρου, κατέστρεψε σπίτια και περιουσίες, άφησε πίσω της δύο ανθρώπους νεκρούς και ολόκληρες κοινότητες εκτοπισμένες. Δεκάδες πυροσβέστες και εθελοντές έδωσαν μάχη με τη συνδρομή ξένων δυνάμεων, αλλά οι ίδιες αδυναμίες που είχαν επισημανθεί έναν χρόνο νωρίτερα, δυσκόλεψαν κάθε επέμβαση.
Χωρίς ενιαίο σχεδιασμό
Η συζήτηση για την πυροπροστασία δεν είναι καινούργια. Από το 1994, όταν οι αρμοδιότητες για την καταστολή πέρασαν στην Πυροσβεστική, η πρόληψη παρέμεινε σκόρπια, χωρίς ενιαίο σχεδιασμό.
Η τραγωδία του 2025 έδειξε, για άλλη μια φορά, ότι οι προειδοποιήσεις δεν αρκούν όταν μένουν στα χαρτιά. Η Κύπρος καλείται τώρα να αποφασίσει αν θα συνεχίσει να επαναλαμβάνει τον ίδιο κύκλο ή αν θα θωρακιστεί, επιτέλους, απέναντι σε ένα φαινόμενο που δεν είναι πια απλώς απειλή, αλλά ετήσια πραγματικότητα.
Αναλυτικά οι προειδοποιήσεις του Αρχιπύραρχου της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, όπως καταγράφονται στα απόρρητα πρακτικά της Επιτροπής Εσωτερικών το 2024:
ΑΡΧΙΠΥΡΑΡΧΟΣ ΤΗΣ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (20/6/2024):
Η Πυροσβεστική Υπηρεσία είναι μία υπηρεσία η οποία ανταποκρίνεται και στις πόλεις. Έχουμε διακόσια ογδόντα με τριακόσια επεισόδια την εβδομάδα, εκτός των επεισοδίων των πυρκαγιών υπαίθρου. Γι' αυτό θα πρέπει να το πούμε. Και όταν λέμε επεισόδια. μιλούμε για επεισόδια που γίνονται κινητοποιήσεις και επιχειρήσεις. Απεγκλωβισμός από τροχαία δυστυχήματα, πετροχημικά, ραδιενέργειες, χημικά υλικά, διασώσεις, αποπαγιδεύσεις από ανελκυστήρες κ.τ.λ. Άρα, το έργο το οποίο έχουμε αναλάβει είναι πάρα πολύ μεγάλο και θα πω ότι όσον αφορά τις πυρκαγιές υπαίθρου είχαν παραχωρηθεί στην Πυροσβεστική Υπηρεσία το 1994, με μιαν υπουργική απόφαση, όταν υπήρχε μια πολυκατοικία στην είσοδο της Λευκωσίας, του «Καλησπέρα» ονομαζόταν, και αυτή τη στιγμή η Κύπρος έχει γεμίσει με ουρανοξύστες, καθημερινά έχει τροχαία δυστυχήματα, εμπρησμούς αυτοκινήτων και πάρα, πάρα πολλά επεισόδια τα οποία μπορεί να μην αφήνονται να βγουν προς τα έξω, είναι επιχειρησιακού τύπου επεισόδια. άρα έχουμε και ένα πολύ μεγάλο άλλο φάσμα και αυτό που μας ενδιαφέρει πρωτίστως είναι η διάσωση ζωής, όπως έχω πει, γιατί αντιλαμβάνεστε οι πόλεις πλέον έχουν μεγαλώσει, οι οικιστικές περιοχές έχουν μεγαλώσει, άρα λοιπόν είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο το οποίο σίγουρα μας απασχολεί παράλληλα με τις πυρκαγιές υπαίθρου, οι οποίες δοθήκαν όπως έχω πει το 1994. Θα πω ότι το 1994, όταν δόθηκαν οι πυρκαγιές στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, η πρόληψη των πυρκαγιών έχει παραμείνει στις επαρχιακές διοικήσεις. Αυτό είναι ένα τεράστιο Θέμα που απασχολεί τις υπηρεσίες όλες οι οποίες εμπλέκονται στην πυρόσβεση. Γιατί; Ακούσαμε μεγάλους αριθμούς σκυβαλότοπων, πολλές πυρκαγιές ξεκινούν από τους σκυβαλότοπους, ανταποκρινόμαστε σε αγροτικούς δρόμους, τα πυροσβεστικά οχήματα δεν μπορούν να προσεγγίσουν.. κινδυνεύουν οι πυροσβέστες στα οχήματα, γιατί δεν υπάρχουν οι ανάλογοι δρόμοι, οι πλατείες να μπορέσουν να ελιχθούν τα οχήματα να πιάσουν τις πυρκαγιές. Άρα, λοιπόν, ένα αυτοκίνητο που μεταφέρει τέσσερις, πέντε τόνους νερό, χωρίς να υπάρχουν δρόμοι να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε.
Follow me on X @AthanasiouTh
