Με την ολοκλήρωση και παράδοση σήμερα των εκθέσεων που ετοίμασαν όλα τα εμπλεκόμενα κρατικά τμήματα για τη φονική και καταστροφική πυρκαγιά στα χωριά της ορεινής Λεμεσού, το ερώτημα που δικαίως πλανάται ανάμεσα στους πολίτες είναι εάν θα ανοίξει -επιτέλους- το κεφάλαιο απόδοση ευθυνών. Ένα κεφάλαιο το οποίο ουδείς άγγιξε ακόμα από το Προεδρικό, με τα πυρά να στρέφονται κυρίως στους υπουργούς Δικαιοσύνης και Γεωργίας.
Οι εκθέσεις όλων των υπηρεσιών βρίσκονται στα χέρια των πολιτικών τους προϊσταμένων και σήμερα αναμένεται να παραδοθούν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη από τους αρμόδιους υπουργούς. Ο Πρόεδρος, έχοντας πλέον στα χέρια του, τις θέσεις και απόψεις όλων των αρμοδίων, έχει μπροστά του έναν και μοναδικό δρόμο: Να αποδώσει εκεί που τεκμηριώνεται ευθύνες, σε κάθε επίπεδο, υπηρεσιακό και πολιτικό, κάτι που έως σήμερα απέφυγε να πράξει. Δεν πρόκειται για ζήτημα που σηκώνει άλλη αναβλητικότητα. Και οι ευθύνες δεν μπορεί να είναι γενικές και αόριστες αλλά επώνυμες και να συνοδεύονται και με παύσεις, αν διαπιστωθεί ολιγωρία, αδράνεια και ανικανότητα. Η όποια αναμονή εκπνέει με την ετοιμασία των εκθέσεων και δεν χωρούν άλλες δικαιολογίες.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης στο διάγγελμά του της περασμένης Κυριακής, πλαισιούμενος από τους κοινοτάρχες των χωριών που κάηκαν, απολογήθηκε και είπε ότι «δεν ανταποκριθήκαμε όπως έπρεπε». «Ως Πολιτεία, οφείλουμε να εντοπίσουμε όλα τα κενά, παραλείψεις και να αναγνωρίσουμε ότι, σε μια κρίσιμη στιγμή όπως αυτή, δεν ανταποκριθήκαμε όπως έπρεπε. Εκ μέρους της Πολιτείας απολογούμαι» ήταν η συγκεκριμένη αναφορά του.
Η μη επαρκής όμως ανταπόκριση του κρατικού μηχανισμού και ο αποτυχημένος εκ του αποτελέσματος σχεδιασμός, μεταφράζεται στην απλή γλώσσα της κοινωνίας σε ευθύνες. Ευθύνες για τις οποίες μέχρι στιγμής δεν έγινε ανάληψη από κανένα. Ούτε, βέβαια και απόδοσή τους από τον Πρόεδρο.
Πάντως, κάτι για το οποίο υπάρχει ανησυχία και προβληματισμός είναι για τους χειρισμούς του Προέδρου της Δημοκρατίας μετά την παραλαβή και μελέτη των εκθέσεων για την πυρκαγιά. Στο διάγγελμά του δεν αναφέρθηκε σε αποφάσεις που να παραπέμπουν σε ευθύνες που να αγγίζουν τους υπουργούς του. «Έχω, ήδη, δώσει οδηγίες μέχρι το τέλος της βδομάδας όλα τα εμπλεκόμενα τμήματα να υποβάλουν πλήρεις εκθέσεις αξιολόγησης του ρόλου και της εμπλοκής τους στη διαχείριση των πυρκαγιών. Οι εκθέσεις αυτές, στο πλαίσιο και της διαφάνειας, θα δοθούν και στη δημοσιότητα. Στη βάση αυτών των εκθέσεων, θα αποφασιστούν και τα μετέπειτα βήματα. Πρέπει να δούμε ακριβώς τι πρέπει να αλλάξουμε, για να είμαστε πιο γρήγοροι και αποτελεσματικοί διότι, δυστυχώς, αυτά τα φαινόμενα, συνέπεια της κλιματικής αλλαγής, δεν θα εκλείψουν», είχε πει ο Πρόεδρος. Η αναφορά σε «μετέπειτα βήματα» και η παρέλευση μιας βδομάδας μετά την τραγωδία χωρίς να υπάρχει ούτε και μια παραίτηση, ουσιαστικά δεν ρίχνει φως αναφορικά με το ενδεχόμενο να υπάρξουν άμεσα πολιτικές αποφάσεις.
Πάντως η αναφορά του για διορθωτικές κινήσεις, θα έλεγε κανείς ότι ερμηνεύεται ως προμήνυμα ότι οι αποφάσεις του Προέδρου θα αφορούν μόνο σε λήψη πρόσθετων επιχειρησιακών μέτρων για αποφυγή επανάληψης παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον. Όπως είπε «εκ του αποτελέσματος, απαιτείται βελτίωση αδυναμιών του συστήματος και των σχετικών μηχανισμών, για να μπορούμε να ανταποκρινόμαστε σε τέτοια κρίσιμα περιστατικά. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι, ανάμεσα σε άλλα, προχωρήσαμε με αύξηση προσωπικού πυροσβεστών και δασοπυροσβεστών, εξασφαλίσαμε τον μέγιστο αριθμό πτητικών μέσων, αυστηροποιήσαμε τις ποινές και μεταφέραμε τα πτητικά μέσα στην Εθνική Φρουρά. Άρα, πρέπει να δούμε τι δεν λειτούργησε, γιατί δεν λειτούργησε και να γίνουν οι όποιες αναγκαίες διορθωτικές κινήσεις».
Μην χαθούμε στις εκθέσεις
Έκθεση από την Πυροσβεστική, έκθεση από την Αστυνομία, έκθεση από το Τμήμα Δασών, έκθεση από την Πολιτική Άμυνα, έκθεση από την Επαρχιακή Διοίκηση Λεμεσού… Όλα αυτά, θα τεθούν σήμερα ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας. Επειδή λέχθηκαν πολλά, για ακόμα μια φορά σε σχέση με τις ευθύνες και τον ρόλο του κάθε τμήματος και με δεδομένη την προεδρική δέσμευση για δημοσιοποίηση των εκθέσεων, είναι ευκαιρία για ενημέρωση για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε την πυρκαγιά το κάθε τμήμα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σε κάποιες από τις εκθέσεις καταγράφονται απόψεις και συμπεράσματα για την καταστροφική πυρκαγιά. Υπάρχουν επίσης και εισηγήσεις για βελτίωση των μέτρων πρόληψης και καταστολής. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι επίσης να γίνει σύγκριση των εκθέσεων προκειμένου να διαφανεί κατά πόσο υπήρξαν διαφωνίες και θέματα συντονισμού που είχαν άμεσο αντίκτυπο στη διαχείριση της πρωτοφανούς καταστροφικής πυρκαγιάς.
Θα διορίσει επιτροπή;
Μετά την παραλαβή και μελέτη όλων των εκθέσεων για την πυρκαγιά στο Προεδρικό υπάρχουν δύο επιλογές. Η πρώτη είναι να σχηματίσουν ιδία άποψη και να προχωρήσουν με την απόδοση ευθυνών και η δεύτερη είναι να αποφασιστεί ο διορισμός ερευνητικής επιτροπής που θα θέσει υπό το μικροσκόπιό της όλες τις πτυχές της φονικής πυρκαγιάς. Ποιο όμως από τα δύο σενάρια προκρίνεται; Για το σενάριο να προτιμηθεί η δεύτερη επιλογή, δεν έγινε οποιαδήποτε αναφορά, παρά μόνο σε επίπεδο σκέψεων. Ο μεγάλος προβληματισμός που υπάρχει είναι ότι σε περίπτωση διορισμού ερευνητικής επιτροπής αναπόφευκτα θα αναδειχθούν και πολιτικές ευθύνες και τότε η πίεση προς τον Πρόεδρο και την κυβέρνηση θα είναι πολύ μεγαλύτερη. Σε περίπτωση που προτιμηθεί το πρώτο σενάριο, η άποψη που κυριαρχεί είναι ότι εάν δεν τεθούν εκτός Υπουργικού Συμβουλίου οι αρμόδιοι υπουργοί της κυβέρνησης, τότε όλο το βάρος της ευθύνης για την πυρκαγιά θα βρεθεί στους ώμους του ίδιου του Προέδρου της Δημοκρατίας.
