Τα στοιχεία που διαβιβάστηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ταχύτητα απονομής της Δικαιοσύνης και περιλήφθηκαν στην έκθεση του 2025 για την κατάσταση του Κράτους Δικαίου στην Κύπρο, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Παρουσιάζουν μια πιο ωραιοποιημένη εικόνα, ενώ η πραγματική κατάσταση είναι πολύ χειρότερη. Αυτό κατήγγειλαν βουλευτές καθώς και ο πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Μιχάλης Βορκάς, κατά την προχθεσινή συνεδρίαση της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής. Ο κ. Βορκάς αμφισβήτησε ευθέως τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην έκθεση, κάνοντας λόγο για παραπλάνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Για λάθος στοιχεία έκανε λόγο ο δικηγόρος και βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης, ο οποίος γνωρίζει από πρώτο χέρι ότι οι χρόνοι εκδίκασης υποθέσεων στην Κύπρο είναι σημαντικά μεγάλοι, με καθυστερήσεις που μπορεί να φτάσουν τα 10 χρόνια ή και περισσότερο, ανάλογα με τη φύση και την πολυπλοκότητα της υπόθεσης. Η δε βουλεύτρια Λευκωσίας, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, εξέφρασε επιφυλάξεις για τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην έκθεση, τα οποία, κατά τα λεγόμενά της, παρουσιάζουν μια υπερβολικά ωραιοποιημένη εικόνα για την ταχύτητα απονομής της Δικαιοσύνης.
Επιστολή από Δ. Δημητρίου
Στην ερώτηση ποιος διαβίβασε τα εν λόγω στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η προϊστάμενη του τομέα Δικαιοσύνης του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Φαίδρα Γρηγορίου, παρέπεμψε τους βουλευτές στο Ανώτατο Δικαστήριο.
Όπως δήλωσε χθες στον «Π» ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών και βουλευτής του ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου, πρόθεσή του είναι να αποστείλει επιστολή στην πρόεδρο του Ανώτατου Δικαστηρίου, Κατερίνα Σταματίου, προκειμένου να παραστεί σε μία από τις επόμενες συνεδριάσεις της Επιτροπής με σκοπό να συζητηθεί το σύστημα απονομής Δικαιοσύνης και να καταθέσει στο πλαίσιο της συζήτησης, τα στοιχεία για τον χρόνο εκδίκασης υποθέσεων.
Η έκθεση
Στην ετήσια έκθεση του 2025 για το Κράτος Δικαίου, που δημοσιοποιήθηκε στις 8/7/2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει τα εξής όσον αφορά το σύστημα απονομής Δικαιοσύνης στην Κύπρο: «(...) Η διάρκεια των διαδικασιών και οι εκκρεμείς υποθέσεις εξακολουθούν να προκαλούν σοβαρές ανησυχίες, ιδίως όσον αφορά τις αστικές και εμπορικές υποθέσεις, παρά τις ορισμένες βελτιώσεις. Ο χρόνος εκδίκασης αστικών και εμπορικών υποθέσεων στα πρωτοβάθμια δικαστήρια μειώθηκε περαιτέρω από 761 ημέρες το 2022 (947 το 2021) σε 605 το 2023, αλλά παραμένει μεταξύ των υψηλότερων στην ΕΕ. Όσον αφορά τις διοικητικές υποθέσεις, ο χρόνος εκδίκασης των υποθέσεων σε πρώτο βαθμό μειώθηκε από 461 ημέρες το 2022 (844 ημέρες το 2021) σε 380 ημέρες το 2023, γεγονός που συνιστά συνολικά σημαντική βελτίωση. Ωστόσο, στον δεύτερο βαθμό, ο χρόνος εκδίκασης διοικητικών υποθέσεων το 2023 έφθασε στο ανησυχητικό επίπεδο των 5.429 ημερών (υπερδιπλάσιο του αριθμού των 2.310 ημερών το 2022), ο οποίος είναι μακράν ο υψηλότερος στην ΕΕ. Ο εξαιρετικά μακρύς χρόνος εκδίκασης εξηγείται εν μέρει από τη νέα δομή των δικαστηρίων και τη σύσταση Εφετείου τον Ιούλιο του 2023, γεγονός που προκάλεσε καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση των εφέσεων. Το 2023 το ποσοστό διεκπεραίωσης για αστικές, εμπορικές και διοικητικές υποθέσεις αυξήθηκε σε 118% (από 101% το 2022) και αποτελεί το υψηλότερο στην ΕΕ. (...) Ο αριθμός των εκκρεμών υποθέσεων σε πρώτο και δεύτερο βαθμό παραμένει σημαντικός».
Παραπληροφόρησαν
Ο πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Μιχάλης Βορκάς, με χθεσινές του δηλώσεις στον «Π» επανέλαβε όσα είχε αναφέρει στη συνεδρίαση της Επιτροπής Θεσμών, ότι «κάποιοι έχουν παραπληροφορήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τους ρυθμούς απονομής της Δικαιοσύνης». Επισημαίνοντας, παράλληλα, τα εξής: «Διάβασα στην έκθεση ότι μια αστική απόφαση το 2022 εκδικαζόταν σε 761 ημέρες και το 2023 σε 605 ημέρες. Δεν ξέρω ποιος τους έδωσε αυτά τα στοιχεία. Παραπλανούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή».
«Δεν δικάζεται τίποτε σε δύο χρόνια. Κάποιος έδωσε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή λάθος στοιχεία για να βγάλει τον μέσο όρο», σχολίασε από την πλευρά του ο βουλευτής του ΑΚΕΛ και δικηγόρος, Ανδρέας Πασιουρτίδης.
Ποιος φταίει;
Παρά τις προσλήψεις δικαστών, τη δημιουργία νέων δικαστηρίων καθώς και τα πρόσθετα μέτρα που λήφθηκαν από το Ανώτατο Δικαστήριο, εξακολουθούν να παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις στην εκδίκαση αστικών και ποινικών υποθέσεων.
Ενδεικτικά, η ποινική υπόθεση εναντίον ανώτερου λειτουργού της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, αν και καταχωρίστηκε τον Οκτώβριο του 2019, δεν έχει ακόμη αρχίσει να εκδικάζεται. Παρά το γεγονός ότι είχε οριστεί για ακρόαση στις αρχές του περασμένου Μαΐου, το δικαστήριο την ανέβαλε, ορίζοντας νέα δικάσιμο για τις 23/9/2025, με το επιχείρημα ότι εκκρεμούν παλαιότερες υποθέσεις οι οποίες έχουν προτεραιότητα. Εξίσου χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση του πρώην επιτρόπου Εθελοντισμού, Γιάννη Γιαννάκη, ο οποίος δικάζεται για την πλαστογραφία του πτυχίου του από τον Ιούλιο του 2022. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι και οι δύο βρίσκονται σε διαθεσιμότητα μέχρι την εκδίκαση των υποθέσεών τους, λαμβάνοντας μισθούς απο το Δημόσιο χωρίς να εργάζονται. Ο μεν πρώτος, της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, λαμβάνει μισθό πέραν των €4.000 μεικτά τον μήνα και ο Γιάννης Γιαννάκης σχεδόν €2.000 τον μήνα.
Τον περασμένο Μάρτιο, η Επιτροπή Νομικών της Βουλής συζήτησε την πορεία εφαρμογής της μεταρρύθμισης στην ανώτερη βαθμίδα της απονομής της Δικαιοσύνης, στο πλαίσιο αυτεπάγγελτης εξέτασης, έπειτα από εισήγηση των βουλευτών του ΑΚΕΛ, Άριστου Δαμιανού, Ανδρέα Πασιουρτίδη και Γιώργου Κουκουμά. «Με βάση τα στατιστικά δεδομένα είμαστε τελευταίοι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο όσον αφορά τις δαπάνες για τη Δικαιοσύνη και πρώτοι σε ό,τι αφορά τις καθυστερήσεις και νομίζω αυτό τα λέει όλα», δήλωσε μετά το πέρας της συνεδρίασης ο Άριστος Δαμιανού.
Οι δικαστικές αποφάσεις πρέπει να εκδίδονται σε εύλογο χρόνο, διότι, σε αντίθετη περίπτωση, κλονίζεται το αίσθημα ασφάλειας δικαίου και δημιουργείται στους πολίτες η εντύπωση ότι, δεν αξίζει τον κόπο να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη. Έτσι, στο τέλος απαξιώνεται η Δικαστική Εξουσία. Δικαιοσύνη που καθυστερεί να απονεμηθεί δεν είναι Δικαιοσύνη.
Οι δικαστές…
Οι δικαστές οφείλουν να εκδίδουν αμερόληπτες, τεκμηριωμένες, αιτιολογημένες και έγκαιρες αποφάσεις. Το επόμενο ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί είναι κατά πόσο φέρουν ακέραια την ευθύνη για τις τεράστιες καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην απονομή της Δικαιοσύνης. Ουδείς ισχυρίζεται ότι θα πρέπει να θυσιάζεται η ορθότητα και η ανεξαρτησία της δικαστικής κρίσης στον βωμό της ταχύτητας. Από την άλλη, όμως, υπάρχουν δικαστές, όπως μας αναφέρθηκε, που υπερβαίνουν τον εύλογο χρόνο για την έκδοση μιας απόφασης. Αυτοί οι δικαστές δεν πρέπει να έχουν κόστος;
Ο Άρειος Πάγος στην Ελλάδα επιβάλλει χρηματικές ποινές σε δικαστές για καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων, ενώ έχει υιοθετήσει και το επίδομα ταχείας διεκπεραίωσης δικογραφιών. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου, τι έχει πράξει προς αυτή την κατεύθυνση; Αναμένουμε με ενδιαφέρον την παρουσία της προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου, Κατερίνας Σταματίου, στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής για να δώσει απαντήσεις.
Επιβάλλεται η λογοδοσία
Η Δικαστική Εξουσία δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί ως ένα κλειστό κλαμπ προνομιούχων. Πρέπει να γίνει εξωστρεφής, ανοιχτή στον κοινωνικό διάλογο και στη λογοδοσία. Η δημόσια παρουσία της Δικαστικής Εξουσίας πρέπει να ενισχυθεί μέσα από θεσμούς, όπως τακτικές ενημερώσεις από τα ανώτατα δικαστικά όργανα και ετήσιες εκθέσεις απολογισμού.
Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ελλάδας, ο Άρειος Πάγος, διαθέτει Γραφείο Τύπου και διορισμένο εκπρόσωπο Τύπου που είναι δικαστής. Κάτι ανάλογο εφάρμοσε πρόσφατα και η Νομική Υπηρεσία αναθέτοντας καθήκοντα εκπροσώπου Τύπου σε εισαγγελέα της Δημοκρατίας. Γιατί όχι και το Ανώτατο Δικαστήριο;
