Ο ανεξάρτητος Κύπριος ευρωβουλευτής Φειδίας Παναγιώτου ανακοίνωσε την Τετάρτη τη δημιουργία νέου κόμματος με την ονομασία «Άμεση Δημοκρατία». Σε βίντεο που ανάρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, φορώντας μια κόκκινη μύτη κλόουν, ο Φειδίας χαρακτήρισε την ανακοίνωση ως «τη μεγαλύτερη της ζωής μου».
Ο 25χρονος, γνωστός απλώς ως Φειδίας, εξελέγη στις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024 με ποσοστό 19,4% (71.330 ψήφους) κι έγινε ο πρώτος ανεξάρτητος ευρωβουλευτής στην ιστορία της Κύπρου. Προσέφερε μια εναλλακτική φωνή απέναντι στα τετριμμένα συνθήματα των καθιερωμένων κομμάτων, συγκεντρώνοντας υποστήριξη κυρίως από νεανικά κοινά στα κοινωνικά δίκτυα και υποσχόμενος να κάνει την πολιτική «κουλ».
Αν και στο παρελθόν είχε φλερτάρει με την ιδέα να μετατρέψει τη μαζική υποστήριξη που δέχτηκε σε πολιτικό κίνημα, δεν είχε ποτέ προχωρήσει στη σύσταση κόμματος μέχρι τώρα.
Αντι-συστημική πλατφόρμα
Η αυξανόμενη δυσαρέσκεια προς τα παραδοσιακά κόμματα φαίνεται να του δίνει περιθώριο δράσης, αν και δεν είναι ο μόνος που επιχειρεί να εκφράσει το αντι-συστημικό ρεύμα. Ο πολιτικός χώρος αυτός γίνεται ολοένα και πιο πυκνός, αφού σε αυτόν κινούνται και στοχεύουν και το ΑΛΜΑ του πρώην Γενικού Ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη αλλά και το ακροδεξιό ΕΛΑΜ, δύο κόμματα από τα οποία πιθανόν να αποσπάσει τελικά ψήφους το κόμμα του Φειδία.
Στο κάδρο προστίθεται και το νέο κίνημα «Σήκου Πάνω», που ιδρύθηκε τον Ιούνιο από τον -μέχρι πριν τις ευρωεκλογές- σύμμαχο και στενό συνεργάτη του Φειδία, Χριστόφορο Τορναρίτη. Έκτοτε βρίσκονται σε μια λάιβ ρήξη, που ξεκινά από τον Τορναρίτη, λόγω της –κατά την εκτίμησή του– αγνωμοσύνης και αχαριστίας του νεαρού ευρωβουλευτή απέναντί του. Το «Σήκου Πάνω», που αυτοπαρουσιάζεται ως προσπάθεια ανατροπής της κυριαρχίας των παραδοσιακών κομμάτων, κυκλοφόρησε πρόσφατα κάλεσμα εξεύρεσης υποψηφίων για συμμετοχή στο ψηφοδέλτιό του. Όπως σημειώνει, «δεν ψάχνει επαγγελματίες πολιτικούς. Ψάχνει Ανθρώπους με Ψυχή, που θέλουν να σταθούν όρθιοι, να πουν την αλήθεια και να χτίσουν μια Κύπρο αντάξια των παιδιών μας». Δεν είναι ακόμη σαφές αν το «Σήκου Πάνω» θα συνεχίσει αυτόνομα ή θα αναθεωρήσει μετά την ανακοίνωση του Φειδία.
Με «προίκα» τις ευρωεκλογές
Πάντως, η Άμεση Δημοκρατία του Φειδία φαίνεται πως θα επιχειρήσει να κεφαλαιοποιήσει τη δυναμική της εκστρατείας του στις ευρωεκλογές, που προσέλκυσε τόσο «κομματικούς» όσο και «ανεξάρτητους» ψηφοφόρους, εκείνους δηλαδή που παραδοσιακά ρίχνουν ψήφο διαμαρτυρίας ή υπέρ σχηματισμών που δεν περνούν το εκλογικό όριο του 3,6%.
Η ψήφος αυτή των «μη εκπροσωπούμενων» έχει αυξηθεί από σχεδόν μηδενικά επίπεδα το 2001 σε περίπου 15% στις βουλευτικές εκλογές του 2021 (52.205 ψήφοι), ξεπερνώντας αριθμητικά ακόμη και το τρίτο τότε κόμμα, το ΔΗΚΟ.
Αστέρι που λάμπει ή που σβήνει;
Ο πολιτικός αναλυτής Βασίλης Πρωτοπαπάς δήλωσε στον «Πολίτη» ότι δεν αναμένει σημαντικές ανακατατάξεις στο πολιτικό σκηνικό λόγω της νέας κίνησης του Φειδία. «Το φαινόμενο Φειδίας έχει εκτονωθεί», ανέφερε, υπογραμμίζοντας πως δεν διαθέτει πια την ίδια δυναμική.
Ωστόσο, πρόσφατη δημοσκόπηση της IMR Cyprus δείχνει πως ο Φειδίας εξακολουθεί να έχει πιθανότητες εισόδου στη Βουλή. Αν και δεν υπήρχε καν ως επιλογή στο ερωτηματολόγιο, 3% των ερωτηθέντων που επέλεξαν «Άλλο» δήλωσαν ότι θα ψήφιζαν τον Φειδία.
Αντίθετα, έρευνα της Pulse Market Research υποδεικνύει πως η «αύρα» μυστηρίου και περιέργειας γύρω από το πρόσωπό του έχει αρχίσει να εξασθενεί. Το 70% των ερωτηθέντων δήλωσαν αρνητική εντύπωση για τον Φειδία, αν και το υπόλοιπο 30% εξακολουθεί να διατηρεί θετική γνώμη.
Η εκδοχή του Φειδία
Από την πρώτη του κιόλας παρουσία στο Ευρωκοινοβούλιο, ο Φειδίας προσπάθησε να εφαρμόσει μια μορφή «άμεσης δημοκρατίας», ζητώντας από τους ακόλουθούς του να αποφασίζουν με διαδικτυακές ψηφοφορίες για τη στάση του στο Ευρωκοινοβούλιο. Παρότι αρχικά εξέτασε συνεργασία με τους Πράσινους και τους Renew, τελικά αποφάσισε, ύστερα από σχετική ψηφοφορία των ακολούθων του, να παραμείνει ανεξάρτητος. Κάτι που είχε ως επακόλουθο μικρότερο χρόνο παρέμβασης και περιορισμένη επιρροή στις κοινοβουλευτικές επιτροπές.
Σήμερα, ο YouTuber, που έγινε πολιτικός, δηλώνει ότι κατέληξε στο συμπέρασμα πως «ένας ανεξάρτητος πολιτικός μόνος του δεν μπορεί να φέρει αλλαγή». Έτσι, αποφάσισε να διεκδικήσει παρουσία και στη Βουλή, μέσω ενός κόμματος «εντελώς διαφορετικού από τα υπόλοιπα».
«Όλοι αποφασίζουν»
«Ο στόχος δεν είναι να δώσουμε άλλον έναν πάτσο στο σύστημα αλλά να το αλλάξουμε από μέσα», δήλωσε ο Φειδίας στην κυπριακή διάλεκτο.
«Σήμερα οι αποφάσεις παίρνονται από αυτούς που εκλέγουμε κάθε πέντε χρόνια. Πιστεύω ότι ήρθε η ώρα αυτό το μοντέλο να τελειώσει και να αντικατασταθεί από ένα είδος δημοκρατίας πιο άμεσο, πιο δημοκρατικό, όπου κάθε πολίτης θα μπορεί να συμμετέχει στις συζητήσεις, στις αποφάσεις και ακόμα και στις ψηφοφορίες. Έτσι, το όνομα του κόμματος δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από το Άμεση Δημοκρατία».
Όπως εξήγησε, όλα τα μέλη θα συμμετέχουν μέσω εφαρμογής στο κινητό στις αποφάσεις του κόμματος, ακόμη και στην επιλογή των 56 υποψηφίων βουλευτών για τις εκλογές του Μαΐου 2026.
Αν το κόμμα περάσει το όριο και αποκτήσει κοινοβουλευτική παρουσία, οι ίδιες διαδικτυακές ψηφοφορίες θα καθορίζουν πώς θα ψηφίζουν οι εκπρόσωποί του στη Βουλή. Στο βίντεο φαίνεται και παράδειγμα ερώτησης προς τα μέλη: «Πρέπει η ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και τη Λευκορωσία αυξάνοντας τους δασμούς στα λιπάσματα;».
«Ίσως αποτύχουμε αλλά αξίζει»
Ο Φειδίας αναγνώρισε ότι αυτή η μορφή δημοκρατίας «δεν έχει ξαναδοκιμαστεί» και μπορεί να αποτύχει. «Για να πω την αλήθεια, ούτε εγώ έχω ακόμα καθαρή εικόνα για το πώς θα στηθεί και πώς θα λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός. Και φυσικά, όπως όλα τα νέα πράγματα, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αποτύχει. Αλλά το σίγουρο είναι ότι είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από ό,τι έχουμε δει μέχρι τώρα».
Κλείνοντας, είπε πως, ακόμη κι αν δεν πετύχει, η προσπάθεια θα ταράξει τα νερά και ίσως συμβάλει στη δημιουργία ενός νέου τύπου δημοκρατίας, όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο.
«Σας αγαπώ μέσα από την καρδιά μου και είμαι ενθουσιασμένος για αυτή τη νέα αρχή», είπε στο τέλος του βίντεο, καλώντας τους χρήστες να προβούν σε σχόλια και ιδέες κάτω από την ανάρτησή του.
Δεν ήταν σαφές από την ανάρτηση αν, σε περίπτωση εκλογής του, ο Φειδίας θα παραιτηθεί από τη θέση του στο Ευρωκοινοβούλιο για να εκπροσωπήσει τους ψηφοφόρους του στη Βουλή της Κύπρου.
