Kυπριακό / Άτυπη Πενταμερής: Άλλα λένε δημοσίως και άλλα συζητούν

Η άτυπη «5+1» στη Γενεύη ξεκίνησε ουσιαστικά με τις πρώτες χωριστές συναντήσεις του γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων Αναστασιάδη και Τατάρ χθες.

[rml_read_more]

Στη συνάντηση παρέστησαν, από ε/κ πλευράς, ο διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής πλευράς κ. Ανδρέας Μαυρογιάννης, ο διευθυντής του Διπλωματικού Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κυριάκος Κούρος, ο νομικός σύμβουλος στη διαπραγματευτική ομάδα κ. Κωνσταντίνος Κόμπος, ο κ. Ανδριανός Κυριακίδης, μέλος του Γραφείου του Διαπραγματευτή, και ο κ. Παντελής Παντελίδης, μέλος του Διπλωματικού Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Από πλευράς Ηνωμένων Εθνών, στη συνάντηση παρακάθισαν η ειδική σύμβουλός του για το Κυπριακό κ. Τζέιν Χολ Λουτ, η βοηθός γ.γ. των ΗΕ για Πολιτικές Υποθέσεις κ. Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, η ειδική αντιπρόσωπος του γ.γ. των ΗΕ στην Κύπρο κ. Ελίζαμπεθ Σπέχαρ και υπηρεσιακοί παράγοντες των ΗΕ. H συνάντηση διήρκεσε μία ώρα και 45 λεπτά.

Επισήμως, πριν και μετά τη συνάντηση, οι δύο πλευρές υπογράμμισαν ότι δεν έχουν μετακινηθεί ούτε κατ' ελάχιστον από τις θέσεις τους, την απαίτηση για δύο κράτη από τη μία και την επιμονή σε ομοσπονδία στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ από την άλλη. Έτσι έχουν όμως τα πράγματα;

Η ελάχιστη προσέγγιση

Τα Ηνωμένα Έθνη αντιλαμβάνονται ότι οι δεδηλωμένες θέσεις των δύο μερών δεν μπορούν να οδηγήσουν παρά μόνο στην επισημοποίηση ενός αδιεξόδου, κάτι που δεν υπήρχε ανάγκη να γίνει στη Γενεύη. Είναι λοιπόν φανερό ότι η σύγκληση της άτυπης «5+1» αποσκοπεί σε κάποιας μορφής πρόοδο, στη βάση ύπαρξης μιας μίνιμουμ προσέγγισης, με τα εισαγωγικά στη λέξη πρόοδος να μπαίνουν αναλόγως.

Η μόνη οδός;

Μπορεί να θεωρηθεί λ.χ. πρόοδος μια νέα διαδικασία στην οποία η τ/κ πλευρά θα έχει μετακινηθεί από τα δύο κράτη μόνο στη θέση της περί κυριαρχικής ισότητας; Είναι έτοιμη η ε/κ πλευρά για να αποφύγει τις συνέπειες ενός ναυαγίου να συζητήσει κάτι τέτοιο ή και ενδεχομένως, με ανταλλάγματα στις εγγυήσεις, να ανοιχτεί στο ζήτημα της θετικής ψήφου των Τ/Κ σε μια μελλοντική διακυβέρνηση; Και γιατί να το κάνει όταν το πρώτο ανοίγει την πόρτα μιας ενδεχόμενης απόσχισης των Τ/Κ μελλοντικά και το δεύτερο είναι ταμπού για την ε/κ πλευρά, παρότι βασικό στην αναγνώριση της πολιτικής ισότητας, όπως την αντιλαμβάνονται οι Τ/Κ;

Διπλωματική πηγή μας εξήγησε πως αυτή η πορεία πλεύσης είναι ίσως η μοναδική δυνατή πια και αυτή ενδεχομένως να είναι η ελάχιστη συναντίληψη που ήδη είχε καταγράψει ο ΟΗΕ. Εξ ου και η Γενεύη. Είναι μια πορεία, πρόσθεσε, με πολλούς κινδύνους και μάλλον όχι εντός αυτού που αντιλαμβανόμαστε ως συμφωνημένο πλαίσιο στο Κυπριακό, μόνο που το πλαίσιο αυτό δεν υπάρχει πια δεδομένης της απόστασης που χωρίζει τα δύο μέρη, παρά μόνο σε ψηφίσματα και διακηρύξεις. Όσο για τη συζήτηση στη βάση μιας πορείας η οποία παράγει δικαιώματα για μελλοντική απόσχιση των Τ/Κ, η άποψη αυτή αντιτείνει: τι προτιμά η ε/κ πλευρά; Τον κίνδυνο ενός βελούδινου διαζυγίου μετά ή το ναυάγιο αυτή τη στιγμή με ό,τι συνεπάγεται;

Μετέωρα βήματα;

Η αντίθετη άποψη απαντά πως η ε/κ πλευρά μπαίνει σε αχαρτογράφητα ύδατα χωρίς να έχει μελετήσει τους κινδύνους και χωρίς καν να αποδέχεται δημόσια ότι το κάνει. Αυτή η άποψη, η οποία απηχεί και μέρος των νομικών που συνοδεύουν την ε/κ αποστολή και η οποία ετέθη όπως μαθαίνουμε και στον κ. Αναστασιάδη, λέει πως εάν η ε/κ πλευρά προσήλθε στον διάλογο έτοιμη να συζητήσει άλλες ιδέες για μια «αποκεντρωμένη ομοσπονδία» η οποία επί της ουσίας προχωρά πολύ παρακάτω, θα διευκολύνει απλώς την Άγκυρα και θα της δώσει την ευκαιρία να τη σύρει στο πεδίο των δικών της επιδιώξεων.

Μήπως όμως δεν έχει άλλη επιλογή η ε/κ πλευρά δεδομένου ότι το ορόσημο του Κραν Μοντανά χάθηκε και η τ/κ πλευρά δηλώνει πως δεν συζητά καν ζήτημα διζωνικής πλέον, ρωτήσαμε μιλώντας με ε/κ πηγή αντίθετη σε μια τέτοια συζήτηση. Μήπως υπάρχουν όντως ανταλλάγματα από τουρκικής πλευράς στο θέμα των εγγυήσεων για να δεχθεί η ε/κ πλήρως την πολιτική ισότητα; Για να λάβουμε την απάντηση ότι εάν ο κ. Αναστασιάδης είναι διατεθειμένος να κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση αυτό δεν μπορεί να γίνει βεβιασμένα, εν μέσω συσκότισης και με τον ίδιο να κινείται εν κρυπτώ με μερικούς συνεργάτες.

Τουρκοκυπριακή πηγή στη Γενεύη από την οποία ζητήσαμε να μας σχολιάσει το χθεσινό άρθρο της «Κίμπρις Ποστασί» με βάση το οποίο σε περίπτωση που υπάρξει κάποιο βήμα από την Τουρκία στο θέμα της ασφάλειας και αλλάξουν κάποια στοιχεία που αφορούν τις εγγυήσεις, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είναι έτοιμος να αποδεχθεί την πολιτική ισότητα ή και το αντίστροφο, ότι δηλαδή ενδέχεται να υπάρξει αυτή η κίνηση και από τουρκικής πλευράς, ανέφερε πως πρόκειται για ένα σενάριο. Χωρίς να απορρίπτει τη λογική αλλά και το βάσιμο αυτού του σεναρίου, η ίδια πηγή συμπλήρωσε πως «υπάρχουν πολλά σενάρια αλλά δεν είναι επίσημη αυτή η θέση». Συνέστησε δε υπομονή μέχρι να δούμε τι θα καταθέσουν οι δύο πλευρές στο τραπέζι.

Η σημερινή μέρα πάντως θα είναι ιδιαιτέρως αποκαλυπτική ως προς το τι -πραγματικά- άκουσε ο Αντόνιο Γκουτέρες από τις δύο πλευρές χθες και εάν αυτό θα κριθεί από τον ίδιο αρκετό για να υπάρξει συνέχεια. Σήμερα εκτός από την ολομέλεια των συμμετεχόντων η οποία θα συγκληθεί το πρωί, ο γ.γ. του ΟΗΕ θα δει διαδοχικά τις πέντε αντιπροσωπείες -Ε/Κ, Τ/Κ, Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία- και εκεί  ακριβώς θα αρχίσει να διαφαίνεται εάν υπάρχει ή όχι πρόοδος. Τέλος, το σενάριο παράτασης της διάσκεψης μέχρι την Παρασκευή είναι πλέον πιθανό.

Κρίσιμη η Πέμπτη

Στη χθεσινή έναρξη της άτυπης «5+1» στη Γενεύη και στις επαφές του κ. Γκουτέρες αναφέρθηκε στην ενημέρωση των δημοσιογράφων στη Νέα Υόρκη ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του γ.γ. του ΟΗΕ Φερχάν Χακ. «Όπως γνωρίζετε, ο γενικός γραμματέας αποφάσισε να οργανώσει αυτήν τη συνάντηση μετά τις διαβουλεύσεις που διεξήχθησαν τους τελευταίους μήνες για λογαριασμό του από τη βοηθό γ.γ. Τζέιν Χολ Λουτ», είπε ο κ. Χακ, σημειώνοντας ότι λίγο νωρίτερα ο γενικός γραμματέας πραγματοποίησε διμερή συνάντηση με την τουρκοκυπριακή αντιπροσωπεία και επρόκειτο να ξεκινήσει και μία με την ελληνοκυπριακή αντιπροσωπεία. Ο κ. Χακ ενημέρωσε τους δημοσιογράφους για το πρόγραμμα της Τετάρτης, με την ολομέλεια της συνάντησης και τις διμερείς συναντήσεις του κ. Γκουτέρες με κάθε μία από τις πέντε αντιπροσωπείες και το δείπνο. «Αναμένονται περισσότερες συναντήσεις την Πέμπτη, για τις οποίες θα δώσουμε λεπτομέρειες αργότερα», ανέφερε ο κ. Χακ, προσθέτοντας ότι «σκοπός της συνάντησης είναι να προσδιορίσει αν υπάρχει κοινό έδαφος για να διαπραγματευθούν τα μέρη μια διαρκή λύση του κυπριακού προβλήματος εντός προβλεπτού ορίζοντα».