Φυτέψτε δέντρα στον δρόμο εκεί

 

Μέσα από την ευκαιρία που μου δόθηκε να ταξιδέψω σε αρκετές χώρες, και έχοντας παράλληλα και την τύχη να συμμετέχω σε αρκετές επιστημονικές ομάδες που μελετούν τα θέματα της πόλης, πιστεύω ότι η δημιουργία δικτύων πράσινων ανοικτών δημόσιων χώρων για αναψυχή, άσκηση, μετακίνηση και κοινωνικοποίηση, είναι ένα από τα πιο θεμελιώδη στοιχεία του πολεοδομικού σχεδιασμού που επιδιώκει να έχει ως κυρίαρχο στόχο την αύξηση της ποιότητας ζωής.

Με απλά λόγια, οι πράσινες διαδρομές, οι πλατείες και τα πάρκα που συνδέουν το αστικό κέντρο με τα ιστορικά και περιφερειακά κέντρα της πόλης, με τις γειτονιές και τα σχολεία, δημιουργούν ένα δίκτυο προσιτών δημόσιων χώρων που είναι ικανό να καθοδηγεί ένα αστικό σύνολο προς τη βιωσιμότητα, βελτιώνοντας αισθητά τις ευκαιρίες για την ενδυνάμωση των επιμέρους αστικών κοινοτήτων. Δίνοντας παράλληλα και ευκαιρία στον κάθε κάτοικο να απολαμβάνει την καθημερινότητά του. Φτάνει μόνο οι χώροι αυτοί να τυγχάνουν του κατάλληλου σχεδιασμού, να υλοποιούνται με την ενεργή συμμετοχή του πολίτη και να έχουν τη σωστή παρακολούθηση και διαχείριση.

Πράσινη διαδρομή στην πόλη μας τη Λευκωσία δεν θα πρέπει να θεωρείται μόνο το γραμμικό πάρκο του Πεδιαίου, αλλά κάθε δρόμος που εν δυνάμει μπορεί να τύχει της κατάλληλης ανάπλασης και με αυτό τον τρόπο να παρέχει ικανό και ασφαλισμένο χώρο κίνησης, πέραν του αυτοκινήτου, στους πεζούς και τους ποδηλάτες και να αποτελεί μέρος ενός δικτύου που συνδέει συγκεκριμένες περιοχές της πόλης. Με αυξημένη παρουσία δέντρων που θα δίνουν την απαραίτητη σκιά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ παράλληλα θα είναι προσβάσιμος για όλους τους χρήστες και καθ’ όλη τη διάρκεια του εικοσιτετράωρου. Εμπλουτίζοντας το οικοσύστημα της πόλης, φέρνοντας τη φύση μέσα στη ζωή μας που μας καταπραΰνει και βάζοντας ένα λιθαράκι στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ακόμη, συμβάλλοντας στη μείωση των αιωρούμενων σωματιδίων, καθαρίζοντας τον αέρα της πόλης μας.

Μαζί με τις πλατείες και τα πάρκα, που μπορούν να λειτουργήσουν ως τα σημεία αναφοράς και συγκέντρωσης στο όλο σύστημα ανοικτών δημόσιων χώρων, το δίκτυο στο σύνολό του δίνει την ευκαιρία στον κάτοικο και τον επισκέπτη να μετακινείται και την ίδια ώρα να ασκείται και να κοινωνικοποιείται κάτω από συνθήκες που του δίνουν άνεση. Δηλαδή, παύει να είναι ο δημόσιος χώρος ένας εχθρικός τόπος στον οποίο είσαι αναγκασμένος να καταφεύγεις στο αυτοκίνητό σου για να προφυλάσσεσαι από τα στοιχεία της φύσης και από τους άλλους οδηγούς. Γίνεται ένας τόπος φιλικός που περιποιεί τιμή στη ζωή του καθενός, όπου παράλληλα με την εξυπηρέτηση της ανάγκης που έχει κάποιος για να μεταβεί κάπου, μπορεί να εξυπηρετεί την ανάγκη να κρατά το σώμα του σε υγεία εφόσον το κινεί, αλλά και το πνεύμα του, εφόσον είναι σε μια πιο κοντινή και συνεχή συνδιαλλαγή με τα στοιχεία της πόλης και τους συνανθρώπους του. Ένα σύστημα που έχει αποδειχθεί επίσης ότι λειτουργεί ως μέσο ταυτότητας στον αστικό χώρο και ως καταλύτης για την αύξηση της επιχειρηματικότητας στην περιοχή όπου υλοποιείται, είτε αυτή μπορεί να σημαίνει την αύξηση της εμπορικότητας και της επισκεψιμότητας όσον αφορά τον τουρισμό, είτε της προσέλκυσης υψηλής ποιότητας γραφειακών χώρων και κατοικιών κ.ο.κ.

Ο σωστός δημόσιος χώρος είναι αυτός είναι ανοικτός και προσβάσιμος, που είναι δημόσιας και όχι ιδιωτικής ιδιοκτησίας, που είναι φιλόξενος και σε τιμά όταν περπατάς μέσα, που σου προκαλεί ένστικτα να λειτουργήσεις με αξιοπρέπεια. Που είναι όμορφος και λειτουργικός, καλοδιατηρημένος και ασφαλισμένος, που σε κάνει να νιώθεις καλά σαν άνθρωπος και ότι είσαι ευπρόσδεκτος. Που σου δίνει το μήνυμα ότι είσαι μέλος μιας κοινωνίας την οποία την ενδιαφέρει το συλλογικό βίωμα. Ότι μπορείς να μοιραστείς εμπειρίες και ότι βρίσκεσαι σε έναν δημοκρατικό χώρο με ίσες ευκαιρίες και υποχρεώσεις. Σε έναν τόπο που σε προσκαλεί να έρθεις σε επικοινωνία με τους συνανθρώπους σου, είτε αυτοί είναι γείτονες είτε είναι άγνωστοι.

Ο καύσωνας αυτής της εβδομάδας, έχω την εντύπωση ότι ήταν αυτό που πρέπει για να μας δώσει να καταλάβουμε πόσο πολύ λείπουν οι πράσινες διαδρομές στην πόλη μας και πόσο ακόμη αφιλόξενη μπορεί να γίνει κάτω από αυτές τις συνθήκες. Φτάνει μόνο να φανταστούμε πώς θα ήταν σε ένα παράλληλο Σύμπαν, να περπατούσαμε σε έναν δρόμο καλοσχεδιασμένο, συντηρημένο, με πλούσια πεζοδρόμια και ασφαλισμένο χώρο για τον ποδηλάτη, με ισόρροπη παρουσία του αυτοκινήτου και της στάθμευσης, με καθίσματα, αστικό εξοπλισμό, υδάτινα στοιχεία και ψηλά δέντρα με μεγάλη, θολωτή και πυκνή φυλλωσιά. Με ευκαιρίες αναψυχής και ψυχαγωγίας, εμπορίου και ειδών πρώτης ανάγκης. Δρόμος που εναλλακτικά κάποια ζεστά Σαββατοκύριακα του καλοκαιριού να κλείνει πλήρως και να χρησιμοποιείται μόνο από πεζούς και ποδηλάτες (open streets).

Θεωρώ ότι έχουμε χρέος προς τον εαυτό μας, και ιδίως προς τα παιδιά μας, να τους αφήσουμε μια πόλη όπου θα μπορούν να βιώνουν και να απολαμβάνουν μια κοινή κληρονομιά. Και αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο από τον σωστό, ανοικτό δημόσιο χώρο. Ανήκει σε όλους μας και το οφείλουμε ο ένας στον άλλο να τον προσέχουμε και να τον φροντίζουμε.

gmesaritis@polytia.com