Το ΑΚΕΛ μετά τις ευρωεκλογές

Το θέμα του παραγοντισμού στο ΑΚΕΛ δεν αποτέλεσε το σημείο αναφοράς της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος στην πρώτη συνεδρία της κατά την οποία εξέτασε το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Το θέμα της προσωπικής ή ομαδοποιημένης δράσης των στελεχών, που πολλές φορές λειτουργεί υπερβατικά στις βασικές κατευθύνσεις του κόμματος αλλά και στη γενική αρχή της συλλογικότητας, δεν είναι νέο. Είναι μια παλιά ιστορία που αγγίζει ήδη μια περίοδο 15 χρόνων και κυρίως είχε την άνθησή της κατά τη διάρκεια της αυτόνομης παρουσίας του κόμματος στην εξουσία. Μάλιστα πολλές φορές στο παρελθόν έγιναν συζητήσεις περί του θέματος σε οργανωτικά συνέδρια και ιδεολογικές συνδιασκέψεις, αλλά τέθηκε και από πολλά στελέχη του, τουλάχιστον στα δύο τελευταία συνέδρια του κόμματος. Ωστόσο ουδέποτε τα συλλογικά όργανα του κόμματος τόλμησαν να πάρουν αποφάσεις για οφθαλμοφανή φαινόμενα παραγοντισμού από στελέχη του κόμματος, γιατί είχε αποφευχθεί η προσωποποίηση του φαινομένου. Και από τη στιγμή που δεν κατονομάζονταν οι ασκούντες τον παραγοντισμό, τότε στην ουσία υπήρξε μια ύποπτη ανοχή στο φαινόμενο.

Ακροθιγώς συζήτηση

Στη συνεδρία της Κεντρικής Επιτροπής πριν από οκτώ ημέρες η ομάδα στελεχών που εντόπισε φαινόμενα παραγοντισμού, είτε από τον μηχανισμό είτε από βουλευτές, δεν εισήλθε εις βάθος στο φαινόμενο όπως αυτό έχει διαβαθμιστεί στην πρόσφατη προεκλογική εκστρατεία. Ήταν, όπως έλεγαν ορισμένα στελέχη, μια συνειδητή επιλογή στην παρούσα φάση. Αλλά όπως διατείνονται τα «υπό κατηγορίαν» στελέχη αυτή είναι η μισή αλήθεια. Γιατί όπως υποστηρίζουν στο παιχνίδι του παραγοντισμού εισήλθαν και στελέχη του μηχανισμού τα οποία παίζουν τον ρόλο του κατήγορου. Σύμφωνα με τις ενδείξεις και τις πρώτες αποφάσεις, ζητήθηκε όσοι έχουν στοιχεία για φαινόμενα παραγοντισμού στις τελευταίες εκλογές να τα παραδώσουν στην Κεντρική Επιτροπή Ελέγχου, ενώ υπολογίζεται ότι εντός Σεπτεμβρίου θα επανέλθει το σώμα για εξέταση όλων των καταγγελιών.

Έγκλημα

Παρ’ όλη την αναβλητικότητα αντιμετώπισης του φαινομένου του παραγοντισμού, το ζήτημα βεβαίως στο ΑΚΕΛ εξακολουθεί να θεωρείται, αναλόγως του πώς λειτουργεί και αναλόγως και του αποτελέσματος, έγκλημα καθοσιώσεως. Υπάρχει ακόμη η εντύπωση πως αν αρχίσει μια συζήτηση στη βάση της προσωπικής στόχευσης αυτό το φαινόμενο θα εκλείψει. Ούτε τα πειθαρχικά μέτρα ούτε και οι περιορισμοί ούτε και οι κομματικές ντιρεκτίβες έχουν τη δύναμη να αλλάξουν αυτή την πρακτική και νοοτροπία η οποία διαχέεται στις δράσεις των στελεχών του κόμματος. Ο παραγοντισμός όπως τον βίωσε το κόμμα στις τελευταίες εκλογές είχε σοβαρές υπερβατικές κινήσεις των κυρίαρχων αποφάσεων της ηγετικής ομάδας στο κόμμα. Η ουσία ωστόσο είναι ότι όλο το υπόστρωμα του κόμματος λειτουργούσε υπό τη γενική κομματική αντίληψη με στοιχεία παραγοντισμού. Είτε μια ομάδα στελεχών επιδίωκε το άλφα είτε μια άλλη ομάδα στελεχών επιδίωκε το βήτα. Το αποτέλεσμα στη ουσία είναι το ίδιο. Όπως γίνεται αντιληπτό, ανεξάρτητα αν είναι αυτό αποδεκτό, ο παραγοντισμός έχει κυριεύσει όλο το κόμμα. «Ο παραγοντισμός στο κόμμα είναι απότοκο της μορφής παραγοντισμού που υπάρχει στην κοινωνία» σημειώνει στον «Π» μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος. Για να συμπληρώσει πως «είμαστε επιρρεπείς σε ένα σύστημα που είναι καλά εδραιωμένο στον κοινωνικό ιστό γιατί χωρίς αυτό η κοινωνία δεν έμαθε να λειτουργεί».

Το άνοιγμα

Οι συζητήσεις στο ΑΚΕΛ για το φαινόμενο του παραγοντισμού είναι σίγουρο ότι θα επαναληφθούν το επόμενο διάστημα. Στην τελευταία συνεδρία της Κεντρικής Επιτροπής ο Άντρος Κυπριανού και οι συνεργάτες του δεν ήθελαν να «μολύνουν» την πρώτη συνεδρία μετά τις ευρωεκλογές με ζητήματα τα οποία θα αποπροσανατόλιζαν το σώμα σε άλλες συζητήσεις οι οποίες χρειάζονται και προετοιμασία αλλά και συναίνεση. Προτίμησαν να ακολουθήσουν την αλληλουχία των γεγονότων, να κάνουν την αποτίμηση των αποτελεσμάτων των εκλογών και να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση κυρίως στο μεγάλο άνοιγμα του κόμματος να αναδείξει ευρωβουλευτή έναν Τουρκοκύπριο, ανοίγοντας στην ουσία τις πόρτες για κάτι πρωτόγνωρο και άκρως επαναστατικό για τις συνθήκες που διαβιοί η Κύπρος, αλλά και που αποτέλεσε μια μεγάλη πρόκληση τόσο για την ηγεσία όσο και για όλους εκείνους εντός και εκτός του ΑΚΕΛ που πίστεψαν στην υπέρβαση.

Μέσα από την πρώτη αποτίμηση της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ διαπιστώνεται η αδημονία του κόμματος να συνεχίσει τη μεγάλη προσπάθεια:

Α) Συμπόρευσης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων στη βάση της πρόσφατης εμπειρίας των ευρωεκλογών.

Β) Έκφρασης μιας άλλης, ίσως της μοναδικής, αντίληψης που υπάρχει για τους κινδύνους οριστικής διχοτόμησης.

Πέραν της έντονης κριτικής στο εσωτερικό μέτωπο που ασκεί το ΑΚΕΛ στη σημερινή διακυβέρνηση, εκείνο που ξεχωρίζει είναι η συνειδητοποίηση ότι οι πρόσφατες εκλογές αποτέλεσαν την αρχή μιας άλλης ιστορικής προσέγγισης του κόμματος, το οποίο για πρώτη φορά ολοκληρώνει ώς το τέλος τις θέσεις αρχών δεκαετιών οι οποίες πολλές φορές έχουν μείνει στη μέση ως αποτέλεσμα μιας καιροσκοπικής αντίληψης των πολιτικών δεδομένων στην Κύπρο.

Η προσέγγιση της ηγετικής ομάδας του κόμματος στις θέσεις αρχών μπορεί να εξοστρακίσει και να εξαλείψει κάθε μορφή παραγοντισμού στο κόμμα γιατί θα αναδείξει την κυρίαρχη δύναμη της δράσης ενός σύγχρονου εργατικού κινήματος που αισθάνεται ότι αντιπροσωπεύει την ολική Κύπρο. Για να το κάνει ωστόσο αυτό με επιτυχία χρειάζεται όχι απλώς συνέπεια στη δράση του, αλλά και ενσυνείδητη αλλαγή του ιδεολογικού και οικονομικού υπόβαθρού του σε ένα σύγχρονο μαζικό εργατικό κίνημα της Κεντροαριστεράς.