Είναι περισσότερα αυτά που μας ενώνουν

Ποιοι είμαστε στα αλήθεια; Τι είναι αυτό που διαμορφώνει τον τρόπο που ο κάθε ένας από μας δρα και σκέφτεται; Σήμερα ξέρουμε πως οι αντιλήψεις μας για την κοινωνία, αλλά και για τον δικό μας ρόλο μέσα σε αυτήν, είναι άμεσο αποτέλεσμα των προηγούμενων μας εμπειριών. Ξέρουμε επίσης πως το φύλο κάποιου έχει καθοριστική σημασία στη ζωή του. Μεγαλώνοντας τα κορίτσια και τα αγόρια ακολουθούν διάφορους άγραφους κανόνες και κώδικες. Διάφορα πρότυπα, στερεότυπα αλλά και προσδοκίες ρυθμίζουν τις συμπεριφορές τους και το πώς πρέπει να δρουν για να είναι κοινωνικά αποδεκτοί. Από μικρά παιδιά, τα κορίτσια μαθαίνουν πως πρέπει να είναι ευγενικά, δοτικά, ευαίσθητα, πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα την εξωτερική τους εμφάνιση και να είναι περιποιημένα ενώ από την άλλη, τα αγόρια μαθαίνουν πως πρέπει να είναι δυνατά, σκληρά, να μπορούν να δείχνουν θυμό, να είναι ηγέτες. Γνωρίσματα όπως θλίψη, φόβος, αδυναμία δεν πρέπει να τα χαρακτηρίζουν. Από μικρά παιδιά τα αγόρια μαθαίνουν ότι δεν πρέπει να δείχνουν τα συναισθήματά τους, δεν πρέπει να δείχνουν αδυναμία. Αυτές είναι γυναικείες συμπεριφορές.

Με αυτά τα στερεότυπα - και με τη συμβολή των ΜΜΕ και της κοινωνίας ολόκληρης - μεγαλώνουν ολόκληρες γενιές ανδρών και γυναικών που μαθαίνουν ότι οι γυναίκες είναι το αδύνατο φύλο. Είναι εκεί για να προσφέρουν, για να υποστηρίζουν, να εξυπηρετούν, να ικανοποιούν. Οι γυναίκες μετριούνται με βάση την εξωτερική τους εμφάνιση και, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, αυτά τα μικρά καθημερινά στερεότυπα δημιουργούν τεράστιες ανισότητες οι οποίες όχι μόνο αυξάνουν τον κίνδυνο των κοριτσιών και των γυναικών να βιώσουν βία αλλά ταυτόχρονα τις επηρεάζουν και σε όλους τους τομείς (Κοινωνικά, οικονομικά, πολιτιστικά, πολιτικά), περιορίζοντας έτσι τις ελευθερίες καθώς και τις επιλογές και τις ευκαιρίες που έχουν. Το πιο τραγικό και πιο λυπηρό βέβαια είναι ότι όλα αυτά είναι τόσο καλά εδραιωμένα από τη μέρα που γεννιόμαστε που δεν το καταλαβαίνουμε, δεν τους δίνουμε σημασία, δεν τα αναγνωρίζουμε και αρκετές φορές φτάνουμε σε σημείο να τα αναμένουμε.

 

Πάντα οι ίδιες…

Τα νούμερα είναι εκεί. Μία στις πέντε γυναίκες άνω των 15 ετών θα υποστεί βιασμό, ξυλοδαρμό ή άλλης μορφής σωματική βία στη διάρκεια της ζωής της. Στην Κύπρο, το 2018, ο Σύνδεσμος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια χειρίστηκε 1768 περιστατικά και δέχτηκε κατά μέσο όρο 39 κλήσεις την ημέρα.

Τα νούμερα είναι εκεί. Η βία δυστυχώς είναι γύρω μας, μας αγγίζει, μας διαπερνά. Καθημερινά. Είναι παντού, αλλά είναι βουβή και αόρατη. Κρύβεται πίσω από πόρτες κλειστές, μέσα σε σφραγισμένα στόματα, μέσα σε περιβάλλοντα απομόνωσης, φόβου, απόγνωσης, ανασφάλειας. Χιλιάδες γυναίκες δίπλα μας νιώθουν μόνες και ανήμπορες να βρουν τη δύναμη να μιλήσουν με κάποιον για το τι βιώνουν, να καταφέρουν να φύγουν από μια προβληματική κατάσταση και πολλές φορές ακόμα και να αναγνωρίσουν ότι υφίστανται βία.

Τα νούμερα είναι εκεί. Οι γυναίκες στην Κύπρο αμείβονται κατά μέσο όρο 16% λιγότερο από τους άντρες για την ίδια εργασία, ενώ το χάσμα στις συντάξεις φτάνει έως και το 38%.

Όλες νιώσαμε την ανισότητα, τον σεξισμό κάποια στιγμή της ζωής μας, ίσως ακόμα και καθημερινά.

Παρόλα αυτά, όσες φορές πήγα την τελευταία δεκαετία σε διαμαρτυρίες που γίνονταν για θέματα ισότητας, με μεγάλη έκπληξη αλλά και απογοήτευση διαπίστωνα ότι ελάχιστα άτομα συμμετείχαν σε τέτοιες δράσεις. Πάντα τα ίδια άτομα και πάντα γυναίκες. Κυρίως γυναίκες που ανήκαν σε κάποια γυναικεία οργάνωση. Για αρκετό καιρό ένιωθα ότι την αντίθεση στη βία και τη διεκδίκηση της ισότητας μπορούσαν να εκφράσουν, μόνο άτομα που «ανήκαν» σε ομάδες οργανωμένων γυναικών.

 

Είναι η Ώρα

Αυτή η φαινομενική απάθεια βέβαια δεν είναι κάτι που χαρακτηρίζει μόνο τα θέματα ισότητας αλλά την βλέπουμε γενικότερα ως φαινόμενο στην Κυπριακή κοινωνία. Παρόλα αυτά, τα τελευταία χρόνια ομολογώ πως υπάρχει κάποια κινητικότητα και εμπλοκή του κόσμου σε διάφορα ζητήματα. Το βλέπουμε με το περιβάλλον και σύντομα θα το δούμε και σε μια νέα δράση που έχει να κάνει με την ισότητα των φύλων. Την Παρασκευή 6 Μαρτίου, 2 μέρες πριν από την παγκόσμια μέρα της γυναίκας, σε ολόκληρη την Κύπρο όλες οι γυναίκες καλούνται να λάβουν μέρος στη δράση «ΕΙΝΑΙ Η ΩΡΑ» με μια μονόωρη στάση εργασίας. Για μια ώρα, από τις 11:00 μέχρι τις 12:00μ.μ., καλούμαστε να απέχουμε από τα καθήκοντά μας στο σπίτι και στην εργασία, να σταθούμε έξω από το χώρο όπου βρισκόμαστε, η μία δίπλα στην άλλη και να δείξουμε την παρουσία μας διά της απουσίας μας. Η δράση ήδη αγκαλιάστηκε από μια μεγάλη μερίδα ατόμων, φορέων και οργανισμών.

Ίσως για πρώτη φορά στην Κύπρο οργανώνεται μια δράση για τις γυναίκες από γυναίκες ανεξαρτήτως πολιτικών ιδεολογιών. Ίσως για πρώτη φορά, σε τόσο μεγάλη έκταση και εμβέλεια, απλές γυναίκες, συνδικαλιστικές οργανώσεις, μη κυβερνητικοί οργανισμοί, ο ιδιωτικός τομέας, σχολεία, Πανεπιστήμια, η βιομηχανία ενώθηκαν σε μια κοινή δράση! Μια δράση που μας καλεί όλες να ενώσουμε δυνάμεις, να δείξουμε την αντίθεσή μας, τη δυσαρέσκειά μας. Μας δίνεται τόσο ξεκάθαρα η ευκαιρία να δείξουμε ότι επιτέλους έφτασε η στιγμή να διεκδικήσουμε, να απαιτήσουμε.

Για πρώτη φορά μας δίνεται η δυνατότητα να σταθούμε η μια δίπλα στην άλλη. Δίπλα – δίπλα γυναίκες που έχουν υποστεί βία, γυναίκες που ξέρουν κάποια που είναι θύμα βίας, καταπίεσης ή παρενόχλησης, γυναίκες που ξέρουν και καταλαβαίνουν πολύ καλά τον σεξισμό, την καθημερινή υποτίμηση, γυναίκες που βιώνουν την έμφυλη ανισότητα.

 

Το στοίχημα

Καταλαβαίνω ότι η μια ώρα δεν θα κάνει καμία διαφορά στα διάφορα θέματα ουσίας αλλά νιώθω ότι η συγκεκριμένη ώρα, αν καταφέρει να ενώσει μεγάλη ομάδα γυναικών, θα πετύχει ένα δύσκολο στοίχημα.

Σε μια κοινωνία που δεν μιλά, σε μια κοινωνία που δεν αντιμετωπίζει τα θέματα ισότητας με τη σοβαρότητα που θα έπρεπε, σε μια κοινωνία που ο μισός πληθυσμός δέχεται την ανισότητα αδιαμαρτύρητα, σε μια κοινωνία που ακόμα μεγαλώνει τα παιδιά της με έντονα στερεότυπους ρόλους και μηνύματα για το τι σημαίνει να είσαι αγόρι και τι κορίτσι, σε μια κοινωνία που το να είσαι γυναίκα επηρεάζει αρνητικά τη σύνταξή σου και τις ευκαιρίες ανέλιξής σου, σε μια κοινωνία που τα μέτρα στήριξης κακοποιημένων γυναικών είναι υποτυπώδη, σε μια κοινωνία που 7 γυναίκες πέθαναν χωρίς να τις ψάξει κανείς, το να ξέρει η κάθε μια από εμάς ότι για μια ώρα ενωθήκαμε όλες και εκείνη τη στιγμή δεν ήμασταν μονάδες αλλά γίναμε πλήθος για εμένα σημαίνει πολλά.

Γιατί την επόμενη φορά που θα με διακόψουν την ώρα που μιλώ, την επόμενη φορά που θα ακούσω ένα σεξιστικό αστείο, την επόμενη φορά που θα μου υποδείξουν τα όρια και τις αδυναμίες μου, την επόμενη φορά που θα βιώσω βία, θα ξέρω ότι δεν είμαι μόνη. Και αυτό είναι μεγάλη δύναμη!