Η άτυπη πενταμερής είναι πλέον γεγονός. Για να είμαι ειλικρινής, ακόμα να καταλάβω γιατί ονομάστηκε άτυπη, αλλά ας είναι. Διάσκεψη να είναι για να γίνει προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών, και όπως θέλουν ας την ονομάσουν. Σημασία δεν έχει το όνομα αλλά η ουσία.
Ίσως την ονόμασαν έτσι γιατί σε περίπτωση ναυαγίου να ήθελαν ένα άτυπο ναυάγιο και όχι επίσημο. Μια άλλη εκδοχή, για την ονοματολογία, είναι ότι χρησιμοποιήθηκε ο όρος «άτυπη» για να διευκολυνθεί η δική μας πλευρά, καθότι, λόγω των απειλών και των έκνομων ενεργειών της Τουρκίας, εμείς πάμε μόνο σε άτυπες διασκέψεις.
Βέβαια, αν και στην παρούσα φάση δεν υπάρχουν τουρκικές δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ, πολλοί μιλούν ακόμα για την απειλή των κανονιοφόρων. Η θέση τους πλέον είναι αναγκαστικά ελαφρώς διαφοροποιημένη. Δεν πρέπει να πάμε σε συνομιλίες υπό την απειλή των μελλοντικών έκνομων ενεργειών, δηλαδή υπό την απειλή των κανονιοφόρων που θα έρθουν στο μέλλον. Αναφορικά δε με τις κυρώσεις που περιμένουμε από τους εταίρους μας να τους επιβάλουν, και αυτές θα αφορούν μελλοντικές παρανομίες. Ίσως να είναι παγκόσμια πρωτιά να επιβληθούν κυρώσεις προκαταβολικά.
Όμως, το μεγάλο θέμα που φαίνεται να δημιουργείται είναι η συμμετοχή της ΕΕ. Οι Ευρωπαίοι θέλουν να συμμετάσχουν στην επικείμενη διάσκεψη ως παρατηρητές, όπως συνέβη στη Γενεύη και στο Κραν Μοντάνα το 2017. Αν και οι εμπειρίες τους ήσαν τραυματικές (ο Ζαν- Κλοντ Γιούνκερ ακόμα να το ξεπεράσει), θέλουν να συνεχίσουν τον ενεργό τους ρόλο. Αυτήν τη φορά όμως αντιμετωπίζουν τη σθεναρή άρνηση της άλλης πλευράς, κάτι το οποίο εμείς καταδικάζουμε, χωρίς και πάλι να αντιλαμβανόμαστε τα αυτονόητα. Δυστυχώς εμείς οι ίδιοι κάψαμε και πάλι το χαρτί που λέγεται ΕΕ. Από τη μια παρουσιάζουμε τους εταίρους μας ως τον μπαμπούλα έτοιμο να τους συντρίψει και από την άλλη απαιτούμε να τους αποδεχθούν ως έναν αντικειμενικό παρατηρητή. Και πάλι το σύνδρομο του ομφαλού της Γης μας κατατρέχει. Νομίζουμε ότι όλοι είναι υποχρεωμένοι να δέχονται αδιαμαρτύρητα την οποιαδήποτε ασυναρτησία περνάει από το μυαλό μας, και κυρίως ότι οι «αφελείς» Ευρωπαίοι είναι υποχρεωμένοι να κατανοούν εσαεί τα καμώματά μας.
Μπορεί η άλλη πλευρά να μην αποδέχεται, τουλάχιστον λεκτικά, την παρουσία των Ευρωπαίων, αλλά, όπως λένε οι κακές γλώσσες, ούτε και εμείς είμαστε ενθουσιασμένοι γιατί, παρά τις δημόσιες διακηρύξεις, αντιλαμβανόμαστε ότι στόχος τους στην άτυπη πενταμερή δεν είναι μόνο να βοηθήσουν στη διασφάλιση της μορφής της λύσης, αλλά και για να είναι σίγουροι ότι δεν θα βιώσουν τις εκπλήξεις που βίωσαν στο δείπνο της 6ης Ιουλίου του 2017 λόγω των δικών μας παλινδρομήσεων.
«Συνάντησα τους δύο Κύπριους ηγέτες και βγήκα από τις συνομιλίες πιστεύοντας ότι ενώ ο δρόμος μπροστά δεν θα είναι εύκολος, μπορούν να βρεθούν λύσεις. Τους ενθάρρυνα να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία της άτυπης συνάντησης 5 + 1 στη Γενεύη τον επόμενο μήνα και να έρθουν στις συνομιλίες προετοιμασμένοι για να συμβιβαστούν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει πλήρως την επανάληψη της διαδικασίας διακανονισμού της Κύπρου υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, το συντομότερο δυνατό», δήλωσε ο ύπατος εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για την εξωτερική πολιτική, Γιόζεφ Μπορέλ.
Σαφέστατος ο Ισπανός επίτροπος. Κρατά ίσες αποστάσεις. Είτε μας αρέσει είτε όχι, αυτή είναι η πικρή πραγματικότητα. Να είμαστε έτοιμοι για συμβιβασμούς. Μπορεί εμείς να έχουμε άλλες προσδοκίες για κυρώσεις και άλλα ασυνάρτητα, αλλά ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ ζητά εκατέρωθεν συμβιβασμούς το συντομότερο δυνατόν, την ώρα βέβαια που εμείς, στον μικρόκοσμό μας, διακηρύττουμε ότι δεν αποδεχόμαστε πιέσεις από κανέναν, δεν μπορεί κανένας να μιλά εκ μέρους μας, και άλλα που θα ήσαν κατανοητά μόνο αν διαθέταμε το ελάχιστο επίπεδο αξιοπιστίας. Τις προάλλες μάλιστα, ίσως θέλοντας να στείλουν τα απαραίτητα μηνύματα ενόψει πενταμερούς, σε δηλώσεις τους ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και ο υφυπουργός παρά τω Προέδρω, ήσαν κατηγορηματικοί. Δεν δεχόμαστε επιδιαιτησία και ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα.
Μπορεί εμείς να μην αποδεχόμαστε λύση «άψε σβήσε» ή «μάνι μάνι» και όπως πάντα προτιμούμε διαδικασίες «λάου λάου» και ανοικτού τέλους, αλλά για τους Ευρωπαίους εταίρους μας το Κυπριακό είναι επείγον. Πλέον η έγνοια τους δεν είναι να βρεθεί μία δίκαιη λύση. αλλά να απαλλαγούν το συντομότερο δυνατό από τον «βραχνά» και το «βαρίδι» που τους κληροδοτήσαμε. Και για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, τη «θετική ατζέντα» προς την Τουρκία, την οποία εμείς θεωρούμε ανάθεμα και προδοσία εκ μέρους των εταίρων μας, είναι διατεθειμένοι να τους την παραχωρήσουν για να απαλλαγούν το συντομότερο δυνατό από τα προβλήματα που δημιουργεί στην ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο η εκκρεμότητα του Κυπριακού.
Είναι καιρός να πάρουμε τα σωστά μηνύματα και να σταματήσουμε τα θέλω και τα ζητώ, και το κυριότερο να σταματήσουμε με διάφορες εξυπνάδες και τακτικισμούς να υποτιμούμε τη νοημοσύνη τους και να προσπαθούμε να τους εκμεταλλευτούμε. Στο κάτω-κάτω, ας εμπεδώσουμε το αυτονόητο. Οι «κουτόφραγκοι» Ευρωπαίοι είναι εταίροι και όχι εταίρες.
Σίγουρα θεωρούν την Τουρκία τον ταραξία της περιοχής, αλλά δυστυχώς θεωρούν και εμάς τον ταραξία της Ευρώπης. Δεν νομίζω να μπορούσαν να μας χαρακτηρίσουν αλλιώς όταν, παρά τις τόσες προειδοποιήσεις τους, ενεργούσαμε ως κοινοί «κλεπταποδόχοι» πωλώντας το ιερότερο που διαθέτουν, την ευρωπαϊκή ιθαγένεια, και αντί να απολογηθούμε, τους κουνούσαμε το δάκτυλο, τους παραδίδαμε μαθήματα ευρωπαϊκών αρχών και αξιών και με περισσή αναίδεια και θράσος, μιλούσαμε για στοχοποίηση.
Να προσγειωθούμε λοιπόν πριν μας προσγειώσουν ανώμαλα. Μπορεί να μην αποδέχονται δύο κράτη, αλλά εξίσου δεν αποδέχονται μία μοιρασμένη Κύπρο, εστία διενέξεων και αποσταθεροποίησης, ανεξάρτητα αν εμείς αυτοαποκαλούμαστε πυλώνας σταθερότητας και παροχέας ασφάλειας.
*O Θεόδωρος Θεοδώρου.
