Στα Αγγλικά υπάρχει μια έκφραση η οποία ταιριάζει γάντι σε πολλά προβλήματα που παρατηρούμε να εμφανίζονται σε αυτό το νησί. Η έκφραση αυτή είναι το «beating around the bush», που υπονοεί ότι κάποιος αγνοεί, ή προσποιείται ότι δεν βλέπει, το κυρίως πρόβλημα (το θάμνο), και προσπαθεί να βρει λύσεις στην περιφέρεια, χωρίς να καταφέρνει να λύσει πραγματικά το πρόβλημα. Θα μπορούσε να αντιστοιχιθεί με την τοπική έκφραση «απ΄ον θέλει να πάει στον μύλο, πέντε μέρες κοσιηνίζει». Θεωρώ ότι υπάρχουν άτομα στο νησί μας που έχουν κτίσει πλούσιες καριέρες με την ικανότητά τους να κόβουν βόλτες γύρω από το θάμνο, αποφεύγοντας συνειδητά να λύσουν χρόνια προβλήματα που επηρεάζουν άμεσα τους πολίτες.
Σε σχέση με την κυκλοφοριακή συμφόρηση που παρατηρείται πλέον καθημερινά στους δρόμους, τακτικά αυτή αποδίδεται στην απουσία επαρκών μέσων μαζικής μεταφοράς, στον άτακτο και μη-εύχρηστο σχεδιασμό των πόλεων, σε πολύχρονες εργασίες που γίνονται για βελτίωση του οδικού δικτύου με αποτέλεσμα να κλείνουν κάποιες λωρίδες για οχήματα ή ολόκληρες διαδρομές, σε κατασκευαστικά λάθη του οδικού δικτύου, στην απουσία κατάλληλων υποδομών και νοοτροπίας των ντόπιων για τη χρήση άλλων μέσων μεταφοράς (π.χ. με ποδήλατα ή με τα πόδια). Αν και έχει καθιερωθεί η υπηρεσία «Park & Ride» στη Λευκωσία, όπως παραδέχθηκε πρόσφατα και ο αντιδήμαρχος Αγλαντζιάς στην εκπομπή του Πολίτη «Πρωϊνή Επιθεώρηση», οι λεωφορειολωρίδες στην Αγλαντζιά και οι αλλαγές στη Λεωφόρο Μακαρίου έγιναν για σκοπούς άντλησης ευρωπαϊκών κονδυλίων, χωρίς να συνοδεύονται από σοβαρή βελτίωση της νοοτροπίας και της οδικής συμπεριφοράς του ντόπιου πληθυσμού.
Δύο σοβαρότατοι λόγοι για τους οποίους δημιουργείται κυκλοφοριακή συμφόρηση, τουλάχιστον στη Λευκωσία, συνήθως αφήνονται εκτός της συζήτησης ωσάν να μην υφίστανται. Ο πρώτος είναι η γάγγραινα της παραπαιδείας, η οποία δίνει μεν απογευματινή δουλειά σε χιλιάδες άτομα (γνωστά και ως «ψηφοφόροι»), αλλά μετατρέπει χιλιάδες γονείς σε πολύ αγχωμένους οδηγούς ταξί και χιλιάδες παιδιά σε δυστυχισμένα ρομπότ. Δε φαίνεται να έχει γίνει, μέχρι σήμερα, κάποια μελέτη που να καταγράφει το ποσοστό των οχημάτων που εισέρχονται στην καθημερινή τροχαία κίνηση τα απογεύματα και αφορούν γονείς και παιδιά που κατευθύνονται προς κάποιο ιδιωτικό, νόμιμο ή παράνομο, φροντιστήριο. Αξίζει να σημειωθεί ότι πλέον πολλά αυτοκίνητα, τα οποία διαφημίζονται ως οικογενειακά, είναι πιο ογκώδη από ό,τι στο παρελθόν, κάτι που αναπόφευκτα προσθέτει στον όγκο της τροχαίας κίνησης.
Ο δεύτερος λόγος είναι η ντε φάκτο διχοτόμηση του νησιού, που δεν επιτρέπει ούτε την ομαλή ροή και διοχέτευση της τροχαίας κίνησης αλλά ούτε και την καθιέρωση μέσων μαζικής μεταφοράς για ένα μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού του νησιού, ώστε να είναι και πιο οικονομικά βιώσιμη. Όποιος προσπαθεί να οδηγήσει στο κέντρο της Λευκωσίας, είτε καθέτως είτε οριζοντίως, ουσιαστικά κτυπά πάνω στον «τοίχο» της πράσινης γραμμής. Το συχνό κυκλοφοριακό χάος στο οδόφραγμα του Αγίου Δομετίου, όπου εκατοντάδες μέχρι χιλιάδες οχήματα επιχειρούν να περάσουν ένθεν κι ένθεν τη γραμμής, είναι κι αυτό ενδεικτικό του πως συνδέεται το κυκλοφοριακό πρόβλημα με το διαχωρισμό του νησιού.
Προσωπικά, συχνά επιλέγω να κινηθώ με τα πόδια από την Αγλαντζιά προς το κέντρο της Λευκωσίας και πίσω, μέσα από τουλάχιστον 3 διαφορετικές διαδρομές. Αυτό μου δίνει την ευκαιρία να παρατηρώ όμορφες φυσικές και αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, αλλαγές στον αστικό σχεδιασμό, ή προβλήματα που υπάρχουν σε διάφορες γειτονιές. Για παράδειγμα, η απουσία πεζοδρομίων ή η υπάρξη πεζοδρομίων που χρειάζονται βελτιώσεις είναι τακτικό θέαμα. Όπου υπάρχουν πολύ πλατιά πεζοδρόμια, αυτά δεν αξιοποιούνται από κριτική μάζα ατόμων, ενώ συχνά μετατρέπονται σε χώρους στάθμευσης οχημάτων. Παράλληλα, παρατηρώ ότι ενώ υπάρχει αρκετός κόσμος που επιλέγει να περπατήσει ή να τρέξει στα αστικά και δασικά πάρκα (Ακαδημίας, Αθαλάσσας, Ακρόπολης, γραμμικό Πεδιαίου), εντούτοις τα ίδια άτομα πολύ πιθανόν αποφεύγουν να κινηθούν από ένα μέρος σε άλλο με τα πόδια (ή με ποδήλατο) εντός της πόλης. Πέραν της νοοτροπίας και της απουσίας υποδομών, η επιβάρυνση της ατμόσφαιρας από τους ρύπους των οχημάτων, ειδικά σε ώρες αιχμής, δεν βοηθά.
Σε σχέση με τη νοοτροπία για τη χρήση αυτοκινήτου, έναντι άλλων μέσων μεταφοράς, ακόμη και για μικρές αποστάσεις, αυτή τροφοδοτείται από ένα φαύλο κύκλο επιθυμίας για πιο γρήγορη και πιο πλούσια ζωή, την απουσία κουλτούρας για κοινή χρήση οχημάτων (car sharing), και την πίεση για καταναλωτισμό και επίσκεψη σε μεγάλα καταστήματα ή malls, ειδικά αυτή την περίοδο του χρόνου. Επιπρόσθετα, όποιοι παραπονιούνται ότι είναι κολλημένοι στην κίνηση δεν θέλουν να παραδεχθούν ότι είναι και οι ίδιοι μέρος του προβλήματος. Μια διαφήμιση της Ολλανδικής εταιρείας TomTom έλεγε εύστοχα το 2010: «You are not stuck in traffic. You ARE traffic.».
Ψυχολόγος, Εκπαιδεύτρια
