Του Μάριου Ηλία *
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να αντιληφθεί αυτό που συμβαίνει γύρω μας. Μια βόλτα στις παραλιακές μας πόλεις, μια ματιά στις αγγελίες ακινήτων ή μια απλή συζήτηση με ένα νέο ζευγάρι που ψάχνει σπίτι, αρκεί. Η Κύπρος βρίσκεται αντιμέτωπη με μια αθόρυβη, αλλά υπαρξιακή απειλή: η γη μας, ο πιο πολύτιμος και πεπερασμένος πόρος που διαθέτουμε, αλλάζει χέρια οριστικά.
Ο τόπος μας μεταβιβάζεται με ρυθμούς που ζαλίζουν σε κεφάλαια, εταιρείες και ιδιώτες που δεν έχουν καμία οργανική σχέση με τη χώρα μας. Δεν μιλάμε απλώς για επενδύσεις, αλλά για μια μόνιμη εκχώρηση κυριαρχίας επί του εδάφους.
Το αποτέλεσμα το βιώνουμε ήδη στο πετσί μας. Οι τιμές έχουν εκτοξευθεί στη σφαίρα του απλησίαστου για τον μέσο Κύπριο, οι γειτονιές μας χάνουν την ταυτότητά τους και ο έλεγχος του νησιού φεύγει σταδιακά, αλλά σταθερά, από τα χέρια των κατοίκων του. Αν συνεχίσουμε να παρακολουθούμε αμέτοχοι αυτή την «ανάπτυξη», η μαθηματική κατάληξη είναι προδιαγεγραμμένη: σε λίγα χρόνια, η γη της Κύπρου δεν θα ανήκει στα παιδιά μας. Και αυτό δεν είναι σχήμα λόγου, είναι η σκληρή πραγματικότητα. Για αυτό, είναι σημαντικό να περάσουμε από τη διαπίστωση στην πράξη. Όχι, όμως, με αφορισμούς, αλλά με λύσεις που αξίζουν, είναι συμβατές με το κοινοτικό κεκτημένο και μπορούν να έχουν άμεσα αποτελέσματα.
Το μοντέλο των 99 χρόνων
Η πρότασή μου είναι ξεκάθαρη και εφαρμόζεται ήδη σε προηγμένες δυτικές οικονομίες: βάζουμε τέλος στην πώληση γης (freehold) σε μη μόνιμους κατοίκους τρίτων χωρών, υιοθετώντας το πετυχημένο μοντέλο της μακροχρόνιας μίσθωσης (leasehold) μέχρι 99 έτη.
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Σημαίνει ότι βάζουμε κανόνες στο παιχνίδι:
· Πρώτον, ο Κύπριος και ο μόνιμος κάτοικος προστατεύονται. Όσοι ζουν, εργάζονται, φορολογούνται και μεγαλώνουν τα παιδιά τους στον τόπο μας, διατηρούν στο ακέραιο το δικαίωμα της πλήρους και αιώνιας ιδιοκτησίας, όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
· Δεύτερον, οι ξένες επενδύσεις από τρίτες χώρες (πλην της Ευρωπαϊκής Ένωσης) εντάσσονται σε ένα σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο. Όσοι δεν έχουν μόνιμη παρουσία στο νησί, μπορούν φυσικά να επενδύσουν, να χτίζουν και να εκμεταλλευτούν ακίνητα. Αλλά δεν θα μπορούν να αγοράζουν τη γη για πάντα. Αντ’ αυτού, θα αποκτούν δικαίωμα χρήσης για 99 χρόνια. Μετά το πέρας αυτής της περιόδου, η γη θα επιστρέφει στην κυριότητα του κράτους ή του αρχικού ιδιοκτήτη (ανάλογα με τη ρύθμιση που θα επιτευχθεί).
Λογική και εθνικά αναγκαία λύση
Αυτή είναι μια πρακτική ρύθμιση που δεν απαγορεύει όσους θέλουν να επενδύσουν, αλλά θέτει κανόνες στην αγορά. Είναι ένας ουσιαστικός τρόπος να διασφαλίσουμε ότι η Κύπρος θα συνεχίσει να λειτουργεί στο πρότυπο της ανοιχτής οικονομίας, αλλά δεν θα ξεπουληθεί.
Η υιοθέτηση της μίσθωσης των 99 ετών είναι μια λύση λογική, δίκαιη και, πάνω απ' όλα, εθνικά αναγκαία για ευνόητους λόγους.
Δεν έχουμε την πολυτέλεια να αφήσουμε την επόμενη γενιά να ζει "στο ενοίκιο" μέσα στην ίδια της την πατρίδα. Ας βάλουμε φρένο τώρα, πριν να είναι αργά.
* Οικονομολόγος, μέλος του Π.Γ. του ΔΗΣΥ & Υποψήφιος Βουλευτής Λευκωσίας
