Την Τετάρτη, 10 Δεκεμβρίου, ο πολωνικής καταγωγής πρώην γραμματέας της Επιτροπής Νομικών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, Άντριου Τζιεμτζιέμσκι, μου κοινοποίησε την Έκθεση της Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης, γνωστή ως CPT.
Διαβάστε επίσης: Ακόμη ένας νεκρός κρατούμενος στις Κεντρικές Φυλακές
Η Επιτροπή Κατά Βασανιστηρίων
Τη διάβασα και έμεινα εμβρόντητος. Παρ' όλο που ως δικηγόρος γνώριζα από πρώτο χέρι για τις απαράδεκτες συνθήκες που επικρατούν στις Κεντρικές Φυλακές, δεν γνώριζα ότι οι συνθήκες αυτές πλησιάζουν και σε κάποιους τομείς είναι χειρότερες από τις συνθήκες που επικρατούσαν στις φυλακές της Τουρκίας στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Τότε ήμουν πρόεδρος της Υποεπιτροπής για τη Δικαιοσύνη της Κ.Σ.Σ.Ε. και η CPT παρουσίαζε τις εκθέσεις της στην Υποεπιτροπή για μελέτη και υποβολή σχετικών εισηγήσεων. Και θυμάμαι ότι οι χειρότερες συνθήκες στις φυλακές των χωρών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης ήταν τότε στην Τουρκία, στη Ρωσία και σε μικρότερο βαθμό σε κάποιες άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι 25 χρόνια αργότερα η κατάσταση στις φυλακές της χώρας μου θα κατρακυλούσε στα επίπεδα εκείνα. Τότε στις χώρες όπως την Τουρκία και τη Ρωσία στη χρήση βίας εντός των φυλακών κατέφευγαν οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι. Η χρήση βίας μεταξύ των κρατουμένων ήταν υπαρκτή αλλά περιορισμένη.
Η κατάσταση στις φυλακές
Στην Κύπρο η CPT περιγράφει μια κατάσταση πραγματικά άθλια και στην οποία μεταξύ άλλων οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι αδυνατούν να εξασφαλίσουν βασικές συνθήκες ασφάλειας. Και προσθέτει ότι η χρόνια έλλειψη προσωπικού έχει επιτρέψει τη δημιουργία ισχυρών ομάδων κρατουμένων που επιβάλλουν τη δική τους εξουσία και άτυπες τιμωρίες. Με απλά λόγια, στις φυλακές της Κύπρου τα όργανα του κράτους δεν ασκούν έλεγχο. Και η Επιτροπή Κατά των Βασανιστηρίων εισηγείται στην κυβέρνηση τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων ούτως ώστε «να ανακτηθεί ο έλεγχος των φυλακών». Στις φυλακές που δεν τελούν υπό τον έλεγχο του κράτους σχεδιάζονται δολοφονίες και στρατεύονται δολοφόνοι εκτός φυλακών. Στις φυλακές που οι κατάδικοι έχουν τους δικούς τους νόμους και κανονισμούς, η εισαγωγή ναρκωτικών και κινητών τηλεφώνων είναι, εκεί και όπου το επιτρέπουν οι «αρχηγοί» των καταδίκων, ελεύθερη. Αυτή είναι η μια πτυχή της αθλιότητας. Η άλλη είναι αυτή του εξευτελισμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας: Στην Κύπρο του 21ου αιώνα πολλοί κατάδικοι κοιμούνται τις νύχτες μαζί με τα κόπρανα που αφοδεύουν μέσα σε σακούλια!!
Ο Πρόεδρος
Και ο Πρόεδρος αυτού του μορφώματος που ακούει στο όνομα Κυπριακή Δημοκρατία κομπάζει ότι σε λίγες μέρες θα ασκεί την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειλικρινά διερωτώμαι πώς μπορεί και κοιμάται τις νύχτες όταν λίγα μόνο χιλιόμετρα από το Προεδρικό Μέγαρο δεκάδες συνάνθρωποί μας κοιμούνται «παρέα» με τα κόπρανά τους. Διερωτώμαι, δεν έχει αυτή η χώρα πνευματικούς ανθρώπους; Δεν υπάρχει ένας Κάρολος Ντίκενς να βάλει στο χαρτί τρεις κουβέντες μπας και συγκινηθούν οι Κύπριοι από το δράμα των φυλακισμένων αυτού του τόπου;
Ο νέος υπουργός Δικαιοσύνης
Πήγε, λέει, ο νεοδιορισθείς υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης και προήδρευσε πολύωρης σύσκεψης στις Κεντρικές Φυλακές. Η άμεση αυτή αντίδραση είναι ένα πρώτο θετικό βήμα που πρέπει να του αναγνωριστεί. Πολλά δημοσιεύματα τον φέρουν κρυφό οπαδό του ΕΛΑΜ. Μακάρι να μην είναι. Και δέχομαι τις διαβεβαιώσεις του. Γιατί αν τα δημοσιεύματα έχουν βάση και είναι πράγματι κρυφός οπαδός του ΕΛΑΜ, ζήτω που καήκαμε. Θα θεωρεί τους νταήδες των φυλακών ως άξιους θαυμασμού και όχι τιμωρίας και περιφρόνησης. Για το ΕΛΑΜ τα ανθρώπινα δικαιώματα και η αξιοπρέπεια του ανθρώπου είναι εφευρέσεις των κάθε λογής «κουνιστών» και «μαμμόθρεφτων» άθεων αριστερών που θέλουν να καταστρέψουν την πίστη μας και τις αξίες του ελληνισμού. Για το ΕΛΑΜ οι «νταήδες» των φυλακών προσφέρουν ύψιστη υπηρεσία στο έθνος, γιατί μόνο με το ξύλο και τη σκληρή μεταχείριση θα σταματήσουν οι «μαύροι» να έρχονται παράνομα στο νησί μας και οι κάθε λογής απατεώνες τις απατεωνιές τους.
Εισηγήσεις για μέτρα
Το πρώτο βήμα και το πιο ουσιαστικό για να μπορέσει το κράτος να ανακτήσει τον έλεγχο των φυλακών είναι η άμεση και ουσιαστική μείωση του αριθμού των φυλακισμένων. Πρόεδρος και Γενικός Εισαγγελέας άμεσα να υπογράψουν εντάλματα αποφυλάκισης όλων όσοι εκτίουν ποινές φυλάκισης κάτω των 6 μηνών. Ταυτόχρονα το Ανώτατο Δικαστήριο και το Εφετείο είναι καιρός να αντιληφθούν τη σοβαρότητα του προβλήματος και με την πρώτη ευκαιρία να εκδώσουν καθοδηγητική απόφαση στα κατώτερα δικαστήρια να αποφεύγουν την επιβολή ποινών φυλάκισης κάτω των 6 μηνών και να επιλέγουν άλλες μορφές τιμωρίας. Η Δικαστική Εξουσία έχει υποχρέωση να συμβάλλει με ουσιαστικό και αποτελεσματικό τρόπο στην αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού στις φυλακές και του συνεπακόλουθου εξευτελισμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας αλλά και του διασυρμού της Κύπρου διεθνώς. Στην Αγγλία, όταν η χώρα αντιμετώπιζε παρόμοιο πρόβλημα, τα δικαστήρια έδρασαν με σειρά μέτρων συμβάλλοντας ουσιαστικά στη βελτίωση της κατάστασης. Σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει και η Επιτροπή Αποφυλάκισης Καταδίκων. Υπάρχουν αρκετοί κατάδικοι που δεν αποτελούν κίνδυνο για την κοινωνία αν αφεθούν ελεύθεροι με όρους. Η σοβαρότητα της κατάστασης επιβάλλει συστράτευση όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Ο κάθε φορέας καλείται να βάλει το λιθαράκι του. Η κατάσταση στις φυλακές εκτιμώ ότι θα θεωρηθεί από πολλούς ως ένα ασήμαντο θέμα που αφορά ένα μικρό μέρος του πληθυσμού που καταδικάζεται σε φυλάκιση. Άτε και τις οικογένειές τους. Από μια άλλη μερίδα, όπως εκείνους του ΕΛΑΜ, αυτοί που έρχονται από το Συμβούλιο της Ευρώπης και μας επικρίνουν για τις αθλιότητες στις φυλακές μας καλά κάνουν να μας αφήσουν ήσυχους. Και αν ποτέ πάρουν την εξουσία καθόλου δεν αποκλείεται να αποφασίσουν να αποχωρήσει η Κύπρος από το Συμβούλιο της Ευρώπης όπως έκανε η Ρωσία του Πούτιν και όπως θα κάνουν και οι ακροδεξιοί του Ηνωμένου Βασιλείου αν κερδίσουν τις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας είναι μαζί με τον σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή τα πλέον θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Κράτη που δεν σέβονται αυτά δεν έχουν δικαίωμα να αποκαλούνται πολιτισμένα.
Οι εξελίξεις στο Κυπριακό
Δεν μπορώ να κλείσω τη σημερινή μου παρέμβαση χωρίς να κάνω και μια σύντομη αναφορά στη χθεσινή συνάντηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη κ. Έρχιουρμαν. Χωρίς περιστροφές δηλώνω ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης συνεχίζει να με εκπλήττει ευχάριστα. Δείχνει μια διάθεση να διανύσει το τελευταίο μίλι στο Κυπριακό. Στην πορεία του θα έχει τη συμπαράστασή μου καθώς και όλων όσοι υιοθετούν τη θέση ότι το μέλλον της Κύπρου διασφαλίζεται μόνο με έναν έντιμο συμβιβασμό. Και θα είναι μια συμπαράσταση ειλικρινής και γνήσια. Θα πρέπει όμως να πω ότι συνεχίζω να είμαι επιφυλακτικός. Δεν είναι μόνο το προηγούμενο του Νίκου Αναστασιάδη που πέτυχε να εκλεγεί Πρόεδρος με σύνθημα το «υποψήφιος λύσης» και κατέληξε σε Πρόεδρο παράλυσης, είναι η όλη προϊστορία του Κυπριακού. Στο τελευταίο μίλι πάντα αρχίζαμε να κοιτάζουμε «πίσω»... Η επιφυλακτικότητά μου αυξάνεται και από το γεγονός ότι δεν έχω συναντήσει έστω και έναν από τους σούπερ πατριώτες που υποστηρίζουν τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη να ανησυχεί από τις κινήσεις που κάνει τελευταία. Λες και κάτι ξέρουν περισσότερο από εμάς. Αν ζούσε ο «φιλόσοφος» παππούς μου θα έλεγε «γιε μου αν εν μήλο ενν’ ανθίσει». Σε λίγους μήνες θα φανεί αν οι σούπερ πατριώτες κάτι ήξεραν... Εμείς, ενόσω ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης βαδίζει προς το τέρμα της διαδρομής, θα τον στηρίζουμε ολόψυχα. Και να ξεχνούμε όλα εκείνα που μας χωρίζουν.
