Ο πρωτογενής τομέας αποτελεί θεμέλιο της υπαίθρου, της διατροφικής αυτάρκειας της χώρας και της ανθεκτικότητας της κοινωνίας μας. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον αγρότη και τον ρόλο του, όχι μόνο ως παραγωγού, αλλά και ως διαχειριστή φυσικών πόρων και στυλοβάτη της ζωής στην ύπαιθρο. Σήμερα, όμως, βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Το κόστος παραγωγής αυξάνεται δραματικά, η γραφειοκρατία επιβαρύνει την καθημερινότητα των παραγωγών και οι καθυστερήσεις στις πληρωμές υπονομεύουν τη βιωσιμότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Παράλληλα, η λειψυδρία και οι διεθνείς κρίσεις εντείνουν την αβεβαιότητα, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος αποδυνάμωσης της στήριξης προς τον αγροτικό κόσμο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι κινητοποιήσεις των αγροτών δεν είναι αδικαιολόγητες. Διεκδικούν δικαιοσύνη, βιωσιμότητα και σεβασμό. Και σε αυτό το αίτημα, που αφορά έμμεσα και άμεσα το σύνολο της κοινωνίας, οφείλουμε να στεκόμαστε δίπλα τους.
Απέναντι σε αυτή την πίεση που βιώνει ο αγροτικός κόσμος, η Πολιτεία οφείλει να απαντήσει με ευθύνη και σχέδιο. Η στήριξη του πρωτογενούς τομέα δεν είναι ζήτημα συγκυρίας, αλλά προϋπόθεση για την κοινωνική συνοχή και την ανθεκτικότητα της χώρας. Με αυτή τη λογική, οι θέσεις που ακολουθούν αποτελούν αναγκαίες και ρεαλιστικές παρεμβάσεις:
1. Η κοινή Αγροτική Πολιτική πρέπει να παραμείνει δίκαιη (ΚΑΠ): Δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές οριζόντιες περικοπές στον επόμενο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό που πλήττουν τους παραγωγούς και ιδιαίτερα τους μικρούς και οικογενειακούς αγρότες. Απαιτείται διατήρηση και ενίσχυση της χρηματοδότησης της ΚΑΠ, με πραγματικό όφελος για τον παραγωγό και τη βιωσιμότητα του πρωτογενούς τομέα.
2. Η ΚΑΠ δεν μπορεί να λειτουργεί ως παγίδα γραφειοκρατίας: Απαιτείται απλοποίηση διαδικασιών, ουσιαστική μείωση του διοικητικού βάρους και αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων που διευκολύνουν τον αγρότη αντί να τον παιδεύουν και να τον καθυστερούν.
3. Διασφάλιση έγκαιρων, δίκαιων και διαφανων πληρωμων προς τους αγρότες: Οι καθυστερήσεις οφείλουν να τερματιστούν και τα κονδύλια να καταλήγουν στον παραγωγό, χωρίς να χάνονται στη γραφειοκρατία. Ο αγρότης δεν μπορεί να περιμένει μήνες για χρήματα που του ανήκουν.
4. Το ζήτημα του νερού και της λειψυδρίας πρέπει να τεθεί σε εθνική προτεραιότητα: Απαιτείται άμεση υλοποίηση ολοκληρωμένου εθνικού πλάνου διαχείρισης υδάτων, με έργα υποδομής, αναβάθμιση και συντήρηση δικτύων και εγγυημένη πρόσβαση στο νερό άρδευσης. Η λειψυδρία απειλεί να μετατρέψει τη γη μας σε έρημο και δεν υπάρχει χρόνος για αναβολές.
5. Πράσινη μετάβαση με δικαιοσύνη: Η πράσινη μετάβαση είναι αναγκαία, αλλά πρέπει να είναι δίκαιη, ρεαλιστική και να μην μετακυλίει το κόστος στον αγροτικό κόσμο, ούτε να οδηγεί σε ερήμωση της υπαίθρου.
6. Η βιωσιμότητα της αγροτικής παραγωγής προϋποθέτει έλεγχο του κόστους: Απαιτείται άμεση παρέμβαση στο κόστος του αγροτικού πετρελαίου, της ηλεκτρικής ενέργειας, των λιπασμάτων και των ζωοτροφών. Παράλληλα, πρέπει να ενισχυθεί η στοχευμένη ενεργειακή στήριξη και η αυτοπαραγωγή ενέργειας.
7. Η τοπική παραγωγή πρέπει να προστατευθεί από τον αθέμιτο ανταγωνισμό: Απαιτούνται αυστηροί έλεγχοι στις εισαγωγές από τρίτες χώρες και ίδιες προδιαγραφές ποιότητας και περιβάλλοντος για όλους. Η αγροτική πολιτική οφείλει να στηρίζει την ποιότητα και όχι τον αγώνα της φθηνότερης τιμής.
8. Ενίσχυση της προστιθέμενης αξίας, της ποιότητας και της ταυτότητας των προϊόντων μας: Απαιτείται επένδυση στις παραδοσιακές εξειδικεύσεις, στη γεωγραφική και πολιτισμική αξία των κυπριακών προϊόντων και στην ανάδειξή τους στην εγχώρια και εξαγωγική αγορά, σύμφωνα με την Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων (ΕΣΑΟΚ). Χωρίς προστιθέμενη αξία, η παραγωγή παραμένει εκτεθειμένη στον διεθνή ανταγωνισμό.
9/ Στήριξη της οικογενειακής αγροτικής εκμετάλλευσης και ειδική μέριμνα για την ορεινή γεωργία: Η οικογενειακή αγροτική εκμετάλλευση αποτελεί το κύτταρο της υπαίθρου και πρέπει να προστατευθεί. Απαιτούνται πολιτικές προσαρμοσμένες στην κυπριακή πραγματικότητα, που στηρίζουν τους μικρούς και μεσαίους παραγωγούς και δεν ευνοούν μόνο μεγάλες μονάδες. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ορεινή γεωργία αντιμετωπίζει αυξημένες φυσικές και δομικές δυσκολίες και χρειάζεται στοχευμένη στήριξη, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της ΕΣΑΟΚ. Η διατήρηση της παραγωγής στην ορεινή Κύπρο κρατά ζωντανή την ύπαιθρο, διατηρεί την ταυτότητα των κυπριακών προϊόντων και προστατεύει το περιβάλλον, το τοπίο και την κοινωνική συνοχή.
10. Στήριξη νέας γενιάς αγροτών: Η ανανέωση του αγροτικού κόσμου αποτελεί προϋπόθεση επιβίωσης της υπαίθρου και ως εκ τούτου απαιτούνται γενναία και στοχευμένα κίνητρα για τους νέους γεωργούς, με πρόσβαση σε γη, χρηματοδότηση, γνώση και τεχνολογία. Χωρίς προοπτική για τη νέα γενιά, η ύπαιθρος ερημώνεται και η χώρα αποδυναμώνεται. Με επίκεντρο τον άνθρωπο, τη γη και τον τόπο μας, απαιτείται ξεκάθαρη πολιτική βούληση, συνέπεια και στήριξη με πράξεις. Είναι ευθύνη απέναντι στη χώρα, στην ύπαιθρο και στις επόμενες γενιές. Και αυτή η ευθύνη δεν μπορεί να αναβάλλεται. Ο πρωτογενής τομέας δεν αντέχει άλλες καθυστερήσεις, άλλες αβεβαιότητες, άλλες υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα.
