Ομολογώ ότι η πρώτη σκέψη που έκανα, βλέποντας την ανακοίνωση του νεαρού και φιλόδοξου Ευρωβουλευτή μας, Φειδία Παναγιώτου, για τη δημιουργία κόμματος με την ονομασία «Άμεση Δημοκρατία», ήταν ότι ο αγαπητός Φειδίας γνωρίζει την ιστορία του Αμερικανού γιατρού και ακτιβιστή Hunter «Patch» Adams. Σε κάποιους το όνομα αυτό μπορεί να είναι ήδη γνωστό, καθώς τον Patch Adams υποδύθηκε ο ταλαντούχος ηθοποιός Robin Williams, σε ταινία με ομώνυμο τίτλο, που κυκλοφόρησε τέλη της δεκαετίας του 1990. Στην αφίσα της ταινίας, ο Robin Williams απεικονίζεται με λευκή, ιατρική ρόμπα και μια λαμπερή κόκκινη μύτη, ακριβώς όπως αυτή που φόρεσε ο Φειδίας.
Από την αρχή της καριέρας του, ο Patch Adams συνδυάζει τη ιατρική με την υπερμεγέθη ενδυμασία ενός κλόουν. Και γιατί όχι, άλλωστε; Πόσους γιατρούς έχετε δει να αντιμετωπίζουν τους ασθενείς τους με χρώματα, χιούμορ, καλή διάθεση και πλατύ χαμόγελο; Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει, όπου για πολλούς ασθενείς σε όλο τον κόσμο, η ψυχρή και απόμακρη αντιμετώπιση που λαμβάνουν από τους θεράποντες ιατρούς, αν δεν υπάρχει και επιπλέον ιατρική αμέλεια, είναι από την αρχή επιβαρυντική για την έκβαση της υγείας τους. Φανταστείτε να βρίσκεστε τραυματισμένοι σε ένα νοσοκομείο, να μη γνωρίζετε τι ακριβώς συμβαίνει στο σώμα σας, και να εμφανίζεται ένας ιατρός που σας λέει «Έχεις το τάδε [σημείωση: εκ των υστέρων διαπιστώθηκε ως λανθασμένη διάγνωση], βλέπω χρησιμοποιείς την τεχνολογία, google it!» (!!!).
Προσωπικά, είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά τον Patch Adams, σε Ευρωπαϊκό συνέδριο που έγινε στην Ιταλία το 2007, και αφορούσε στην ευεργετική χρήση του χιούμορ στη ψυχοθεραπεία και τη διαχείριση συναισθηματικών κρίσεων γενικότερα. Ως κύριος ομιλητής, ο Patch Adams, με την πολύχρωμη ενδυμασία του και τη ζωντάνιά του, περιέγραψε το όραμά του να φέρει αγάπη, χαρά και χιούμορ στους ανθρώπους, ιδιαίτερα αυτούς που υποφέρουν, και το να βοηθήσει να τερματιστεί η βία και η αδικία σε όλο τον κόσμο. «Η ζωή», είχε πει τότε ο Patch Adams, «είναι μια παράσταση αγάπης». Μέχρι σήμερα, ο άνθρωπος αυτός συνεχίζει τον ακτιβισμό του για την ολιστική φροντίδα των ασθενών του και τη διάδοση της ειρήνης.
Μια κόκκινη μύτη, λοιπόν, από μόνη της, δεν πρέπει να μας προκαλεί ούτε έκπληξη ούτε χλευασμό. Αυτό που μετρά είναι η πρόθεση αυτού που τη φορά – θέλει να μας βοηθήσει να χαλαρώσουμε και να αισθανθούμε καλύτερα, να μας ψυχαγωγήσει, ή να σπάσει ενώπιον μας τα στεγανά γύρω από το τι πρέπει να φορά κάποιος και τι όχι ανάλογα με το επάγγελμά του; Ως γνωστό, «τα ράσα δεν κάνουν τον παπά».
Πόσοι από εμάς δεν ανατρέξαμε σε βιντεάκια ντόπιων και ξένων κωμικών κατά τη διάρκεια της πρώτης (ίσως ακόμη περισσότερο της υφιστάμενης) θητείας Τραμπ, κατά τη διάρκεια των κατ’ οίκων περιορισμών λόγω της πανδημίας Covid 19, ή κατά τη διάρκεια άλλων κρίσεων στη ζωή μας για να διαχειριστούμε, με τη χρήση του χιούμορ, αυτά που μας συμβαίνουν; Αν θα κριθεί, λοιπόν, για κάτι ο Φειδίας και η ανακοίνωσή του με την κόκκινη μύτη, είναι το πόσο πρακτικά εφαρμόσιμη μπορεί να είναι η ιδέα της Άμεσης Δημοκρατίας, λαμβάνοντας υπόψη ότι στον τόπο μας λαμβάνουν χώρα καταστάσεις που δεν είναι καθόλου μα καθόλου αστείες.
Πώς μπορεί να εφαρμοστεί η όποια άμεση δημοκρατία όταν η κριτική σκέψη, η ενεργός πολιτότητα, η ολοκληρωμένη γνώση και διδασκαλία της ιστορίας, οι ουσιαστικές συζητήσεις (και όχι οι μονόλογοι) γύρω από θέματα που είναι σημαντικά, απουσιάζουν από την καθημερινότητά μας; Η ίδια η Βουλή της ΚΔ υπολειτουργεί, και πλέον φανερά δυσλειτουργεί, με το «δίκαιο της ανάγκης» από το 1964, και την αδυναμία να ασκηθούν σωστά τα checks and balances που το ίδιο το Σύνταγμα προνοούσε.
Η κόκκινη μύτη του Φειδία με έκανε να ανατρέξω και στο σπουδαίο βιβλίο του καθηγητή Καίσαρα Β. Μαυράτσα, με τίτλο «Η Κοινωνία των Χώρκατων». Όπως εξηγεί, οι ελληνοκύπριοι χώρκατοι (με συγκεκριμένη συμπεριφορά και νοοτροπία, ανεξάρτητα του αν κατάγονται από χωριό) δεν είναι μόνο γελοίοι αλλά και τρομερά επικίνδυνοι. Στο μυαλό μου έρχονται ήδη κάποιοι από αυτούς που έχουν κατσικωθεί σαν βδέλλες στη Βουλή, αν και δεν κυκλοφορούν με κόκκινες, μπλε, πορτοκαλί ή μαύρες μύτες.
*Η Χάρις Χαραλάμπους είναι Ψυχολόγος, Εκπαιδεύτρια
