Μπορούμε να φανταστούμε τη ζωή μας χωρίς μουσική; Μου φαίνεται δύσκολο. Η μουσική συνοδεύει όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας και ανταποκρίνεται σε όλο το φάσμα των συναισθημάτων που βιώνει ένας άνθρωπος. Τι είναι η μουσική; Έχει λεχθεί ότι αποτελεί συνδυασμούς ήχων που παράγονται αυθόρμητα και πηγαία όπως μια παραδοσιακή μελωδία ή ένα δημοτικό τραγούδι. Μπορεί όμως να είναι προϊόν μιας μελετημένης οργάνωσης των ήχων στη βάση κανόνων όπως είναι ένα κονσέρτο ή μια συμφωνία.
Υπάρχει μουσική για τη χαρά, τη θλίψη, τον ενθουσιασμό, την ευθυμία. Στην Εκκλησία έχουμε τις ψαλμωδίες, στον στρατό τα εμβατήρια, στις διασκεδάσεις τα κάθε λογής τραγούδια. Η μουσική είναι τόσο απαραίτητη στον άνθρωπο όσο και ο λόγος. Για την εκδήλωση συναισθημάτων ο άνθρωπος μαζί με τη γλώσσα χρησιμοποιεί και τους ήχους. Γλώσσα και μουσική αλληλοσυμπληρώνονται για να καλύψουν όλη την έκταση των ψυχικών μας καταστάσεων. Η μουσική, συνταιριασμένη με τον λόγο, αποτελεί ένα από τα πιο δυνατά μέσα έκφρασης. Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο το πώς το αρμονικό πάντρεμα λόγου και μουσικής έδωσε έργα παγκόσμιας ακτινοβολίας τα οποία έχουμε την τύχη ν’ απολαμβάνουμε. Ακόμη και απλά τραγούδια όταν ευτυχήσουν σε ποιότητα στίχου και μουσικής γίνονται αριστουργήματα.
Υπάρχουν περιπτώσεις που ο λόγος φτάνει στα όριά του στο ν’ αποδώσει λεπτές συγκινησιακές καταστάσεις και τότε τον ρόλο αναλαμβάνει η μουσική. Σε περιπτώσεις όπως έκφραση ενθουσιασμού, απογοήτευσης, οργής ή θυμού, αγωνίας ή ιλαρότητας και άλλων ψυχικών εξάρσεων η μουσική έχει τα δικά της εκφραστικά μέσα για να τις αποδώσει Η περιγραφή της φύσης παίρνει άλλες διαστάσεις όταν γίνεται με τη μουσική. Η μουσική στέλλει μηνύματα τα οποία δεχόμαστε και νιώθουμε με τρόπο άλλον από τον λόγο. Πρωταρχικός σκοπός της είναι να εκφράσει το ωραίο και την ομορφιά του ψυχισμού, της σκέψης και της φύσης και ως εκ τούτου ακούεται σχεδόν πάντοτε με ευχαρίστηση. Ωστόσο συχνά μεταδίδει καταστάσεις λύπης, απογοήτευσης, τρόμου ή άλλων αρνητικών συναισθημάτων και συμπληρώνει τον λόγο στην περιγραφή μεγάλου φάσματος ψυχικών φαινομένων. Αυτό γίνεται στον κινηματογράφο όπου μια καλή μουσική επένδυση αναδεικνύει μια ταινία.
Υπάρχουν μουσικές που αποτέλεσαν επαναστατικά σύμβολα στην εποχή που γράφτηκαν όπως η Μασσαλιώτιδα ή η Διεθνής και εξυπηρέτησαν συγκεκριμένους σκοπούς. Υπάρχει όμως και μουσική που εκφράζει απλά ανθρώπινα συναισθήματα όπως κάθε μορφή αγάπης, τον νόστο του γυρισμού, την πίκρα του χωρισμού, τον θαυμασμό στη φύση. Η γκάμα των φαινομένων που μπορεί να περιγράψει η μουσική είναι ατελείωτη.
Υπάρχει καλή και κακή μουσική; Παρόλο που το θέμα είναι πολύ υποκειμενικόν δεν μπορούμε να μην δεχτούμε ότι υπάρχουν μουσικές που στοχεύουν ώστε να είναι όσο πιο εύπεπτες γίνεται και μουσικές άλλες που απευθύνονται στις πιο ευαίσθητες χορδές του νου και της ψυχής και απαιτούν προσπάθεια να τις νιώσεις. Υπάρχουν μουσικές που μας υποβαθμίζουν και άλλες που μας ανεβάζουν. Υπάρχει η μουσική των σκυλάδικων και η μουσική των συναυλιών.
Ο χαρακτήρας, η ιδιοσυγκρασία και η προπαίδεια ενός ανθρώπου καθορίζουν λίγο-πολύ και το είδος της μουσικής που ακούει και τα τραγούδια που του αρέσουν. Εδώ έγκειται ο ρόλος των ΜΜΕ που εκπέμπουν μουσική καθ’όλο το εικοσιτετράωρο. Με μουσική γεμίζουν τα κενά των προγραμμάτων τους, με μουσική προβάλλονται οι διαφημίσεις, για πολλές ώρες εκπέμπονται καθαρά μουσικές εκπομπές.
Μια μουσική σύνθεση, ένα τραγούδι χαρακτηρίζονται από τον χρόνο που έχουν γραφτεί. Σοβαρές συνθέσεις προηγούμενων αιώνων επέζησαν και συνεχίζουν να ακούονται. Δεν συμβαίνει το ίδιο με τα τραγούδια τα οποία θέλουμε να είναι σχεδόν πάντοτε σύγχρονα. Πόσο αντέχουν το δείχνει ο χρόνος. Ο τόπος επίσης καθορίζει τον χαρακτήρα και το είδος της μουσικής. Επειδή συνήθως εκτιμούμε κάθε τι το δυτικό, δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε άλλα είδη μουσικής, όπως ινδική, αφρικανική, κινέζικη. Η μουσική θεωρείται, και είναι, παγκόσμια γλώσσα αλληλοκατανόησης των λαών. Ωστόσο η παγκοσμιοποίηση απειλεί να αλλοτριώσει τις τοπικές μουσικές παραδόσεις.
Η ικανότητα σύλληψης και σωστής εκτίμησης λεπτών κραδασμών μουσικών μηνυμάτων χαρακτηρίζει ανθρώπους ευνοημένους που μπορούν να απολαμβάνουν καθημερινά στιγμές υψηλής αισθητικής, φτάνει να έχουν τη διάθεση.
