Οι κυπριακές έξυπνες στάσεις λεωφορείων που εγκαταστάθηκαν, πρόσφατα, στα αστικά κέντρα δεν εξυπηρετούν τον σκοπό τους όπως αυτές σχεδιάστηκαν από το Τμήμα Δημοσίων Έργων καθώς οι επιβάτες που κάθονται στα μικρά παγκάκια δεν μπορούν να δουν το λεωφορείο που έρχεται προς το μέρος τους. Ούτε ο οδηγός του λεωφορείου έχει οπτική επαφή με τους επιβάτες. Η ορατότητα είναι μηδενική.
«Με μια απλή επίσκεψη/παρατήρηση εύκολα διαπιστώνεται ότι, η εν λόγω βασική αρχή της ορατότητας δεν ικανοποιείται. Αυτό είναι αυταπόδεικτο και δεν επιδέχεται αμφισβήτησης, ούτε χρειάζεται κάποιας περαιτέρω επιστημονικής ή τεχνικής ανάλυσης», σχολιάζει στην ενδιάμεση έκθεση της που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα η Ελεγκτική Υπηρεσία. Χαρακτηρίζοντας, παράλληλα, «απαράδεκτο και πρωτοφανές το γεγονός ότι η ορατότητα των έξυπνων στάσεων ως προς τα διερχόμενα οχήματα είναι σχεδόν μηδενική όταν κάθεται κανείς στο παγκάκι».
Για τον λανθασμένο σχεδιασμό των έξυπνων στάσεων η Ελεγκτική Υπηρεσία επιρρίπτει ευθύνες στο Τμήμα Δημοσίων Έργων, το οποίο, όμως δεν παραδέχεται ότι έκανε λάθος και τυγχάνει, μάλιστα, της στήριξής του Υπουργείου Μεταφορών.
Οι ανάποδες…στάσεις
Ειδικότερα, η Ελεγκτική Υπηρεσία έθεσε κάτω από το μικροσκόπιο της τις νέες στάσεις / στέγαστρα των λεωφορείων που εγκαταστάθηκαν στις πόλεις μετά τη δημόσια συζήτηση που προέκυψε και που μεταφέρθηκε στη Βουλή σε σχέση με τη λειτουργικότητά τους και το ενδεχόμενο λανθασμένου σχεδιασμού.
Στο ερώτημα κατά πόσο έχουν τοποθετηθεί ανάποδα οι νέες στάσεις / στέγαστρα των λεωφορείων, η Ελεγκτική Υπηρεσία απαντά ευθαρσώς «όχι». Στην έκθεση της αναφέρει επί λέξει: «Η απάντηση στο ερώτημα είναι αρνητική. Παρατηρώντας τις κυπριακές έξυπνες στάσεις/στέγαστρα (ΚΕΣΣ) σε πλήρη ανάπτυξη, δηλαδή, του τύπους «Στέγαστρο για Αστικές Περιοχές» και «Στέγαστρο για Ορεινές Περιοχές» αβίαστα γίνεται αντιληπτό ότι, έχουν τοποθετηθεί από τη ορθή μεριά. Παρόλα αυτά, ο τύπος «Μικρό Στέγαστρο» λόγω της απεριόριστης ορατότητας που παρέχει από τη δεξιά μεριά, συνέπεια της απουσίας δεξιού πυλώνα, δημιουργεί τη λανθασμένη εντύπωση ότι οι ΚΕΣΣ (αυτού του τύπου μόνο) έχουν τοποθετηθεί ανάποδα».
Μικρά τα παγκάκια
Μεγάλη συζήτηση έγινε στην Επιτροπή Μεταφορών της Βουλής και για το μέγεθος του παγκακιού και συγκεκριμένα ότι, είναι μικρά και καθόλου άνετα. Ιδού πως απαντά στις εν λόγω καταγγελίες η Ελεγκτική Υπηρεσία: «Οι έξυπνες στάσεις/στέγαστρα διεθνώς, μεταξύ άλλων, έχουν στόχο να περιορίσουν το χρόνο αναμονής και ως αποτέλεσμα τη μικρότερη συνάθροιση επιβατών. Έτσι, τοποθετούνται σχετικά μικρά παγκάκια (πρέπει να παραμένει κενός χώρος και για αναπηρικό κάθισμα). Όμως, όντως το μέγεθος θα μπορούσε να ήταν κάπως μεγαλύτερο, κάτι που προβλέφθηκε ως δυνατότητα επέκτασης στο μέλλον».
Μηδέν ορατότητα και τρία λάθη
Όπως επισημαίνει στην έκθεση της η Ελεγκτική Υπηρεσία, με βάση τα διεθνή πρότυπα και τη διεθνή πρακτική, η μέγιστη ορατότητα των διερχόμενων οχημάτων αποτελεί μία από τις βασικότερες προϋποθέσεις ενός στεγάστρου. «Η ορατότητα των ΚΕΣΣ ως προς τα διερχόμενα οχήματα είναι σχεδόν μηδενική, κάτι πρωτοφανές και απαράδεκτο. Παρά την εκτεταμένη έρευνα που διεξήγαμε δεν εντοπίσαμε διεθνώς κάτι παρόμοιο όπου να περιορίζεται σε τέτοιο βαθμό η ορατότητα προς την κατεύθυνση των διερχόμενων οχημάτων», παρατηρεί στην έκθεση της η Ελεγκτική Υπηρεσία και αναφέρεται σε συνδυασμό τριών σοβαρών λαθών:
* Ο βασικός πυλώνας έχει τοποθετηθεί στη μεριά έλευσης των οχημάτων (αριστερή μεριά).
* Ο βασικός πυλώνας δεν είναι διαφανής.
* Το παγκάκι εφάπτεται του βασικού πυλώνα αντί να βρίσκεται στο κέντρο ή στη δεξιά μεριά.
Ποιος θα πληρώσει το λογαριασμό;
Με βάση τα πιο πάνω, η Ελεγκτική Υπηρεσία επιρρίπτει ευθύνες στο Τμήμα Δημοσίων Έργων ως η Αναθέτουσα Αρχή. Υποδεικνύοντας τα εξής:
1. Ο τελικός σχεδιασμός των έξυπνων στάσεων αν και φιλόδοξος, παρέχει ελάχιστη ως μηδενική ορατότητα από τη μεριά των οχημάτων, κάτι εντελώς απαράδεκτο.
2. Το αρχικώς προτεινόμενο σχέδιο δεν είχε αυτά τα λάθη αλλά προέκυψαν κατόπιν υποδείξεων/ παρεμβάσεων του Τμήματος Δημοσίων Έργων.
3. Ακόμη και όταν το θέμα αποτέλεσε αντικείμενο έντονου δημόσιου διαλόγου και ακολούθως συζητήθηκε στην Επιτροπή Μεταφορών της Βουλής, το Τμήμα Δημοσίων Έργων παρουσιάστηκε απόλυτο ως προς την ορθότητα του σχεδιασμού, κάτι που προκαλεί ερωτήματα ως προς την αδυναμία του να αντιληφθεί ένα τόσο εξόφθαλμο ζήτημα.
Με κόστος €62 εκατ.
Με την πλήρη εγκατάσταση τους, οι κυπριακές έξυπνες στάσεις/στέγαστρα θα κοστίσουν €62 εκατ. Το ποσό θα καλυφθεί με συγχρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους.
Δεν παραδέχονται λάθος. Η απάντηση του Τμήματος Δημοσιών Έργων για τις έξυπνες στάσεις
Το Τμήμα Δημοσίων Έργων – Υπουργείο Μεταφορών εξέδωσε ανακοίνωση – απάντηση για τα όσα καταγράφει στην ενδιάμεση έκθεση της η Ελεγκτική Υπηρεσία.
Όσον αφορά το μικρότερο στέγαστρο, για το οποίο γίνεται ιδιαίτερος λόγος στην έκθεση καθώς εντοπίστηκαν τα λάθη, το Τμήμα Δημοσίων Έργων αναφέρει τα εξής: «Το μικρότερο στέγαστρο παρέχει κάλυψη τόσο μπροστά όσο και πίσω από τον πυλώνα πληροφόρησης. Άτομα με οπτική αναπηρία τα οποία θα χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία ηχητικής ανακοίνωσης, ή άτομα που διαβάζουν την έντυπη ή ηλεκτρονική πληροφόρηση βρίσκονται μπροστά από τον εν λόγω πυλώνα πληροφόρησης. Αντίστοιχα, άτομα που είναι όρθια ή σε αναπηρικό καροτσάκι βρίσκονται πίσω από τον πυλώνα πληροφόρησης και δεν εμποδίζεται με οποιοδήποτε τρόπο η ορατότητα τους. Συνεπώς, αυτό που πραγματικά συζητείται και τίθεται ως μείζον θέμα είναι κατά πόσον οι καθήμενοι έχουν απρόσκοπτη ορατότητα προς το λεωφορείο.
Σε αστικό περιβάλλον, όπου οι ταχύτητες των οχημάτων περιορίζονται στα 50 χιλιόμετρα, η απαιτούμενη απόσταση ορατότητας πριν από το σημείο ενδιαφέροντος ορίζεται στα 30 μέτρα, όπου και τοποθετείται κάθετη σήμανση για ενημέρωση των οδηγών, αναγνωρίζοντας ότι η ορατότητα στο αστικό περιβάλλον, στο επίπεδο δρόμου ή και πεζοδρομίου, είναι περιορισμένη από προπορευόμενα οχήματα, σταθμευμένα οχήματα, καμπές δρόμου, δέντρα και θάμνους, από άλλο οδικό ή ιδιωτικό εξοπλισμό κτλ. Με δεδομένο ότι το στέγαστρο τοποθετείται στο πίσω μέρος του πεζοδρομίου, η οπτική επαφή μεταξύ οδηγού λεωφορείου, που βρίσκεται στο κέντρο του δρόμου, και των επιβατών που αναμένουν καθήμενοι, είναι υπό γωνία. Ακόμα και για τους καθήμενους στο πλησιέστερο σημείο προς τον πυλώνα πληροφόρησης, η απαιτούμενη απόσταση ορατότητας εξασφαλίζεται. Πρόσθετα, ως αναφέρεται και στην Έκθεση, υπάρχει και ηλεκτρονική ενημέρωση με αναλάμποντα φωτισμό, όπου οι επιβάτες που αναμένουν ενημερώνονται μέχρι και ένα λεπτό πριν για την έλευση του λεωφορείου.
Όσον αφορά τη δήλωση στην Έκθεση ότι σε μια από τις προτάσεις του σχεδιαστή που δεν επιλέγηκε από το Τμήμα Δημοσίων Έργων δεν περιέχονταν τα εν λόγω «λάθη», σημειώνεται ότι:
(α) στην εν λόγω πρόταση η πινακίδα της στάσης τοποθετήθηκε στο τέλος του στεγάστρου, κάτι το οποίο αντίκειται στην προσέγγιση που ακολουθείται στο πρότυπο σχεδιασμού του Transport for London – Bus Stop Design Guidance, ενώ ο πυλώνας πληροφόρησης παρέμενε στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Συνεπώς δεν υπήρχε πλεονέκτημα σχετικά με το θέμα ορατότητας.
(β) Το μικρότερο στέγαστρο κατασκευάζεται ως είχε προταθεί από τον σχεδιαστή με βελτιώσεις όσον αφορά το μήκος του στεγάστρου και του παγκακιού».
