Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις της εποχής μας και επηρεάζει έντονα την Κύπρο, που βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα ευάλωτη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η αύξηση της θερμοκρασίας, η μείωση των βροχοπτώσεων, η συχνότερη εμφάνιση καυσώνων και οι παρατεταμένες ξηρασίες έχουν ήδη σοβαρές συνέπειες για το περιβάλλον, την οικονομία και την καθημερινότητα των πολιτών.
Η άνοδος της θερμοκρασίας στην Κύπρο καταγράφεται με ρυθμό σχεδόν 0,9°C ανά δεκαετία. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει σε παρατεταμένα και πιο θερμά καλοκαίρια, επηρεάζοντας αρνητικά την υγεία των πολιτών, ειδικά των ευάλωτων ομάδων, ενώ αυξάνει τη ζήτηση για ενέργεια, επιβαρύνοντας το ηλεκτρικό δίκτυο. Παράλληλα, οι βροχοπτώσεις έχουν μειωθεί έως και 20% σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα λειψυδρίας και περιορίζοντας την αγροτική παραγωγή. Οι παρατεταμένες ξηρασίες και οι υψηλές θερμοκρασίες αυξάνουν επίσης τη συχνότητα των δασικών πυρκαγιών, με καταστροφικές συνέπειες για τα οικοσυστήματα, τη βιοποικιλότητα και την ποιότητα του αέρα.
Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αναπτύξει Εθνική Στρατηγική για την Κλιματική Αλλαγή, με στόχους που ευθυγραμμίζονται με τις ευρωπαϊκές πολιτικές για τη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις κλιματικές αλλαγές. Έχουν γίνει βήματα στην ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Παράλληλα, εφαρμόζονται μέτρα για την ανακύκλωση και την αφαλάτωση του νερού, ενώ ενισχύονται τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για πυρκαγιές. Γίνονται επίσης δράσεις αναδάσωσης για την προστασία των δασών.
Εντούτοις, η Κύπρος συνεχίζει να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα ορυκτά καύσιμα. Για να υπάρξει ουσιαστική αλλαγή, απαιτούνται πιο φιλόδοξες πολιτικές και ενίσχυση των υποδομών. Η επέκταση της παραγωγής και αποθήκευσης φωτοβολταϊκής και αιολικής ενέργειας αποτελούν κρίσιμες προτεραιότητες. Η διαχείριση των υδάτων με βιώσιμες τεχνικές, η ευαισθητοποίηση των πολιτών μέσα από ενημερωτικές εκστρατείες και η ενίσχυση των πράσινων υποδομών είναι εξίσου σημαντικές. Παράλληλα, η εκπαίδευση της κοινωνίας για την περιβαλλοντική ευθύνη μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην επιτυχία αυτών των δράσεων.
Η κλιματική αλλαγή είναι μια πραγματικότητα που επηρεάζει ήδη τον τρόπο ζωής και την οικονομία της Κύπρου. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει κάνει βήματα προς την αντιμετώπισή της αλλά είναι απαραίτητο να εντείνει τις προσπάθειές της για να διασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον για όλους τους πολίτες της. Με τις κατάλληλες πολιτικές, την επένδυση σε νέες τεχνολογίες και τη στήριξη της κοινωνίας, η Κύπρος μπορεί να μετατραπεί σε ένα πρότυπο χώρας που συμβάλλει ενεργά στην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
*Καθηγητή-ανθρωπολόγου στο Philips University, πρώην πρύτανη
