Ο χώρος Σένγκεν είναι ένα από τα βασικότερα επιτεύγματα του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, οπότε αυτό που κάθε Κύπριος πρέπει να διερωτηθεί είναι γιατί από το 2004 που μπήκαμε στην ΕΕ δεν είμαστε μέλος του. Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που διαφωνούν.
Υποστηρίζουν, για παράδειγμα, ότι λόγω κατοχής η Πράσινη Γραμμή θα μετατραπεί σε σκληρό σύνορο. Ότι θα δημιουργηθεί τεράστιο πρόβλημα σε ό,τι αφορά τη διακίνηση των Τουρκοκυπρίων, ότι θα πρέπει να αλλάξουν τα πρωτόκολλα και οι κανονισμοί που διέπουν τη λειτουργία της Πράσινης Γραμμής στην Κύπρο.
Οι προβληματισμοί αυτοί μπορεί να αποδειχθούν σωστοί όσο το Κυπριακό μένει άλυτο, ωστόσο οι κίνδυνοι θα έπρεπε να υποδειχθούν εδώ και χρόνια και για τους Ε/Κ. Η απόφαση, για παράδειγμα, της κυβέρνησης Αναστασιάδη, με βάση την οποία οι Ε/Κ πολίτες αναγκάστηκαν να επιδεικνύουν τις ταυτότητές τους στα ε/κ οδοφράγματα πριν περάσουν στη βόρεια Κύπρο, τι ήταν; Δεν παραπέμπει (ανεξάρτητα από το Σένγκεν) σε σκληρό σύνορο; Η απόφαση να εγκλωβίζονται για βδομάδες οι μετανάστες στη νεκρή ζώνη από την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, δεν μετάτρεψε την Πράσινη Γραμμή επίσης σε σκληρό σύνορο;
Τι είναι;
Τι είναι ο χώρος Σένγκεν; Όπως διαβάζουμε από την επίσημη ιστοσελίδα της ΕΕ, ξεκίνησε το 1985 ως διακρατικό εγχείρημα πέντε χωρών της ΕΕ —Γαλλίας, Γερμανίας, Βελγίου, Κάτω Χωρών και Λουξεμβούργου— και σταδιακά επεκτάθηκε τόσο, ώστε πλέον συγκροτεί τον μεγαλύτερο χώρο ελεύθερης κυκλοφορίας στον κόσμο.
Σένγκεν είναι το όνομα ενός μικρού χωριού στο Λουξεμβούργο, στα σύνορα με τη Γερμανία και τη Γαλλία, όπου υπεγράφησαν η ομώνυμη συμφωνία το 1985 και η σύμβαση Σένγκεν το 1990.
Ως μέρη ενός χώρου χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα, οι χώρες που είναι μέλη του:
• δεν διενεργούν ελέγχους στα εσωτερικά τους σύνορα παρά μόνο σε περιπτώσεις συγκεκριμένων απειλών
• διενεργούν εναρμονισμένους ελέγχους στα εξωτερικά τους σύνορα βάσει σαφώς καθορισμένων κριτηρίων
Ο χώρος Σένγκεν δίνει τη δυνατότητα σε περισσότερους από 400 εκατομμύρια ανθρώπους να ταξιδεύουν ελεύθερα μεταξύ των χωρών που είναι μέλη του χωρίς να υποβάλλονται σε συνοριακούς ελέγχους.
Κάθε μέρα περίπου 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι διασχίζουν εσωτερικά σύνορα για εργασία ή σπουδές ή για να επισκεφθούν τις οικογένειες ή φίλους τους, ενώ σχεδόν 1,7 εκατομμύρια άνθρωποι διαμένουν σε μία χώρα Σένγκεν και εργάζονται σε άλλη.
Κάθε χρόνο, οι Ευρωπαίοι πραγματοποιούν περίπου 1,25 δισεκατομμύρια ταξίδια εντός του χώρου Σένγκεν, γεγονός που ωφελεί επίσης κατά πολύ τον τομέα του τουρισμού και του πολιτισμού.
Γιατί η Κύπρος
Η Κύπρος επιχείρησε να ενταχθεί στον χώρο Σένγκεν μετά την εκλογή Αναστασιάδη το 2013, υπολογιζόταν μάλιστα ότι αυτό θα ήταν εφικτό κοντά στο 2016. Όταν όμως το θέμα τέθηκε ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου, οι περισσότεροι υπουργοί διαφώνησαν, όχι γιατί φοβήθηκαν μήπως η Πράσινη Γραμμή γίνει σκληρό σύνορο, αλλά μήπως προκύψουν προβλήματα για τους Ρώσους τουρίστες που έρχονταν στην Κύπρο χωρίς τις διατυπώσεις που απαιτεί το Σένγκεν, δηλαδή έκδοση βίζας από κανονικά προξενεία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Σήμερα η Κύπρος επαναφέρει το θέμα με μεγαλύτερη σοβαρότητα, αφού τερμάτισε και το ΚΕΠ και τη σχετική χαλαρή διακίνηση Ρώσων υπηκόων (τους δινόταν βίζα στο αεροδρόμιο Λάρνακας) στο έδαφός της, τερματίζοντας τη δουλική της στάση προς τη Ρωσία και συμμορφούμενη με όλα τα εμπάργκο που έθεσε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι Τ/Κ
Επιστρέφουμε στο αρχικό μας ερώτημα. Θα υπάρξει πρόβλημα με τους Τουρκοκυπρίους; Με άλυτο το Κυπριακό, αυτή είναι η μεγαλύτερη έγνοια μας. Σήμερα οι Τ/Κ διακινούνται ελεύθερα στις νότιες περιοχές της χώρας μέσω της Πράσινης Γραμμής επιδεικνύοντας την ταυτότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας ή και και την τ/κ ταυτότητα. Θα σταματήσει αυτή η ρύθμιση; Η απάντηση είναι όχι. Ίσως υπάρξουν κάποιες καθυστερήσεις αν κάποιοι Τ/Κ π.χ. θέλουν να περάσουν με την τ/κ ταυτότητα, διότι τότε πρέπει να ελεγχθούν μέσω του Αρχείου Πληθυσμού. Καθυστερήσεις μπορεί να υπάρξουν γιατί θα απαιτηθούν πιο σχολιαστικοί και συχνότεροι τυχαίοι έλεγχοι. Η Πράσινη Γραμμή δεν αποτελεί de jure εξωτερικό σύνορο, θεωρείται ωστόσο ότι «απαιτεί αυστηρούς ελέγχους» και δεν εξαιρείται από τα πρότυπα της ΕΕ για τα σύνορα.
Ίσως για αυτό, αν η Κυπριακή Δημοκρατία λειτουργεί καλή τη πίστει, οφείλει να ακούσει τις ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων και δη του ηγέτη του τουρκοκυπριακού κόμματος της αντιπολίτευσης CTP, Τουφάν Ερχιουρμάν, ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά είναι σημαντικό να συμμετάσχει και να ενημερώνεται για την ένταξη της Κύπρου στη ζώνη Σένγκεν.
Οι Τ/Κ πρέπει να ενημερωθούν και να πειστούν ότι η ένταξη στη ζώνη Σένγκεν δεν θα προκαλέσει επιπλοκές, ιδίως στον τομέα της ελεύθερης διακίνησης, και ειδικά εκείνους που δεν είναι πολίτες της Δημοκρατίας, είπε ο κ. Ερχιουρμάν. Όλοι αντιλαμβανόμαστε ποιους εννοεί με αυτό το τελευταίο, αφού προφανώς μιλά για γονείς και παιδιά που η Κυπριακή Δημοκρατία αρνείται μέχρι στιγμής να τους χορηγήσει κυπριακή ταυτότητα και διαβατήριο.
«Ως εκ τούτου», είπε, «είναι εξαιρετικά σημαντικό για την τουρκοκυπριακή πλευρά να συμμετάσχει σε αυτή τη διαδικασία, ώστε να τεθούν εγκαίρως στην ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι επιπλοκές που ενδέχεται να προκύψουν στο μέλλον και να βρεθούν λύσεις για αυτές», κατέληξε ο Τουφάν Ερχιουρμάν.
Είμαστε σίγουροι ότι κάτι τέτοιο δεν θα γίνει αποδεκτό από την κυβέρνηση. Επιμένουμε ωστόσο ότι οι Τ/Κ πρέπει να ακουστούν και να δοθούν όλες εκείνες οι διαβεβαιώσεις ότι δεν θα υπάρξει στην πορεία πρόβλημα με τη διακίνησή τους. Ακόμα και στην περίπτωση που θα πρέπει να γίνουν κάποιες μικρές αλλαγές, είτε στο πρωτόκολλο 10 είτε στον Κανονισμό της Πράσινης Γραμμής, αυτές πρέπει να γίνουν για να μπορούν οι Τ/Κ να διακινούνται απρόσκοπτα έως ότου διαπιστωθεί αν θα υπάρξει λύση ή όχι του Κυπριακού.
