Απογοητευμένους άφησε τους βουλευτές στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής η παραδοχή του Τμήματος Περιβάλλοντος για αδυναμία εφαρμογής της νομοθεσίας για τη διαχείριση αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (μπάζα). Σε συζήτηση που έγινε την Τετάρτη άκουσαν με προσοχή τα πλάνα του Τμήματος για ανατροπή της εικόνας, τα οποία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν για αύξηση των ελέγχων την αξιοποίηση 177 επιθεωρητών της τοπικής αυτοδιοίκησης, ακόμα και των θηροφυλάκων, την επιστράτευση της τεχνολογίας και τη δημιουργία πράσινων σημείων σε κάθε κοινότητα. Ωστόσο στο τέλος μερίδα βουλευτών άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο νομοθετικών πρωτοβουλιών για θεραπεία του προβλήματος.
Χωρίς νούμερα εγγραφής – Απειλές για αντίποινα
Στα αρχικά στάδια της συζήτησης δύο παραδείγματα που μετάφεραν μέλη της Επιτροπής, στάθηκαν ικανά για να αποτυπωθεί η μεγάλη διάσταση που έχει πλέον λάβει το πρόβλημα των παράνομων απορρίψεων της συγκεκριμένης αλυσίδας αποβλήτων, απέναντι στην αδυναμία του κράτους να επέμβει. Τονίζοντας ότι μέχρι σήμερα δεν έχει λειτουργήσει στον βαθμό που θα έπρεπε η νομοθεσία, ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Νίκος Κέττηρος, είπε ότι ήρθαν κοντά του «καταγγελίες πάρα πολύ ανησυχητικές, ακόμη και για εμπλοκή ανθρώπων, οι οποίοι είναι μέσα στην παρανομία». Συγκεκριμένα αναφέρθηκε σε παράνομες απορρίψεις υλικών κατεδαφίσεων από οχήματα χωρίς αριθμούς εγγραφής σε χώρους εντός των διοικητικών ορίων συγκεκριμένου δήμου στην επαρχία Λεμεσού. «Η πληροφόρηση που τουλάχιστον έχω είναι ότι κάνουν απορρίψεις υλικών από κατεδαφίσεις, χωρίς κανένας να τολμά να τους πλησιάσει», τόνισε, για να μεταφέρει την πληροφόρηση ότι ο αντιδήμαρχος της συγκεκριμένης περιοχής επανειλημμένα έχει αποταθεί και κάνει καταγγελίες, αλλά, όπως είπε χαρακτηριστικά, «φωνή βοώντος εν τη ερήμω». Όπως τόνισε, δεν περιμένει από έναν λειτουργό επιθεώρησης να αναλάβει το βάρος της ευθύνης και να τα βάλει με ανθρώπους οι οποίοι δεν διστάζουν μπροστά σε τιμωρία, αλλά, όπως σημείωσε, «πρέπει να υπάρχει κράτος επιτέλους σε αυτόν τον τόπο».
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε κατοπινό στάδιο της συζήτησης για το θέμα των παράνομων απορρίψεων, ο εκπρόσωπος του Παγκύπριου Συνδέσμου Επαγγελματιών Χωματουργών ανέφερε ότι οι επιτήδειοι απειλούν καθημερινά με αντίποινα όποιον καταστεί μάρτυρας της παρανομίας τους. Ο κ. Ξενής ανέφερε ως παράδειγμα τη δική του περίπτωση, όταν σταμάτησε να σημειώσει τα νούμερα αυτοκινήτου για να τα δώσει στον οικείο Δήμο. Τότε, όπως είπε, το άτομο που παρανομούσε τον απείλησε με καταστροφή των μηχανημάτων του, με αποτέλεσμα όπως ομολόγησε ο κ. Ξενής, να σχίσει επί τόπου την κόλλα όπου σημείωνε.
Γέμισαν «στρατόπεδο» με μπάζα
Αίσθηση προκάλεσε η καταγγελία του βουλευτή του ΔΗΚΟ, Χρύσανθου Σαββίδη, ο οποίος ανέφερε ότι το πρώην στρατόπεδο του 356 Τάγματος Πεζικού στην Πόλη Χρυσοχούς, έχει γεμίσει με βουνά από μπάζα, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι στα γύρω σπίτια να υποφέρουν. Την καταγγελία αυτή επιβεβαίωσε και ο εκπρόσωπος του ΕΟΑ Πάφου, απαντώντας προς τον κ. Σαββίδη ότι δεν δόθηκε άδεια για τη μετατροπή του πρώην στρατοπέδου σε χώρο απορρίψεων.
Κοινή παραδοχή όλων των εμπλεκομένων που παρευρέθηκαν στη συνεδρίαση στην Επιτροπή Περιβάλλοντος την Τετάρτη ήταν το τεράστιο πρόβλημα στην επίβλεψη και επιθεώρηση, με αποτέλεσμα η Κύπρος να καταντήσει σήμερα ένα απέραντο πεδίο παράνομων απορρίψεων, όπου το πρόβλημα παρουσιάζεται ως Λερναία Ύδρα.
Παραδοχή αδυναμιών
Από την πλευρά του ο διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος, Θεόδουλος Μεσημέρης, παραδέχθηκε ότι υπάρχουν αδυναμίες εφαρμογής της νομοθεσίας στο επίπεδο των ελέγχων. Απέδωσε αυτές τις δυσκολίες κυρίως στην έξαρση της παρανομίας. Παράλληλα αναφέρθηκε σε πραγματικότητες που πρέπει να ξεπεράσουν, όπως η αδυναμία να καλύπτουν με ελέγχους 24 ώρες το 24ωρο και εφτά μέρες την εβδομάδα όλο το φάσμα των παράνομων απορρίψεων.
Ο κ. Μεσημέρης τόνισε ότι ο κλάδος των επιθεωρητών αριθμεί μόλις 13 άτομα (δύο ανά επαρχία), γεγονός που δυσκολεύει σημαντικά την αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας. Ανέφερε ότι γίνονται προσπάθειες για ενίσχυση της στελέχωσης, ενώ υπάρχει συνεργασία με την Αστυνομία για το έργο των ελέγχων. Μάλιστα τόνισε την αξιοποίηση των επιθεωρητών των τοπικών αρχών. Όπως εξήγησε, το Τμήμα εκπαίδευσε 177 επιθεωρητές κοινοτήτων, οι οποίοι άρχισαν να στέλνουν εξώδικα στο Τμήμα. Ο διορισμός τους ήταν η προϋπόθεση για να ενταχθούν οι κοινότητες στην παγκύπρια εκστρατεία καθαρισμού και να λάβουν τη σχετική χρηματοδότηση από το Τμήμα. Επίσης αναφέρθηκε στις προσπάθειες να αυξηθούν τα πράσινα σημεία (ένα σε κάθε κοινότητα, μετά από πρόταση της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου) και οι ιδιωτικές μονάδες διαχείρισης αποβλήτων. Για τον προϋπολογισμό του 2026, υιοθετώντας την εισήγηση των αρχών της τοπικής αυτοδιοίκησης, προωθούν, είπε, σχετικό κονδύλι για να γίνει ένα πράσινο σημείο σε κάθε κοινότητα.
Βουλευτές διερωτήθηκαν εάν το Υπουργείο Οικονομικών προτίθεται να ανάψει πράσινο φως για ενίσχυση του Τμήματος Περιβάλλοντος με εργαλεία και κυρίως προσωπικό, ενόψει του προϋπολογισμού για το 2026.
Επιστράτευση θηροφυλάκων, διότι οι επιτήδειοι «χτυπούν» μετά τις 15.00
Μίλησε για πλάνο αντιμετώπισης του προβλήματος, το οποίο άρχισε να εφαρμόζεται από τον περασμένο Φεβρουάριο μέσα από μία ολοκληρωμένη προσέγγιση ελέγχου, τα αποτελέσματα του οποίου θα στείλει με σημείωμα στη Βουλή. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την ενίσχυση των επιθεωρητών, είπε. Σε αυτήν την προσπάθεια θέλουν να εντάξουν όλους τους φορείς που μπορούν να βοηθήσουν. Εκτός από τους επιθεωρητές της τοπικής αυτοδιοίκησης και την Αστυνομία, έχουν ήδη δρομολογήσει συζήτηση του θέματος και για ένταξη άλλων φορέων, όπως οι θηροφύλακες της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας, σε ωράρια που μπορούν να δίνουν πληροφόρηση, γιατί, όπως είπε, «οι πραγματικότητες είναι τέτοιες που δεν θα πάει κάποιος να πετάξει απόβλητα τις ώρες που εργάζονται οι δημόσιοι υπάλληλοι».
Επίσης μελετούν τι κάνουν άλλες χώρες. Επικαλέστηκε την περίπτωση της Ελλάδας, όπου έχει συσταθεί η Περιβαλλοντική Αστυνομία, για ελέγχους στους οποίους καλούνται σήμερα στην Κύπρο να ανταποκριθούν οι περιβαλλοντικοί επιθεωρητές. Σε σχέση με το ύψος των προστίμων, ανέφερε ότι το Τμήμα Περιβάλλοντος εκεί που μπορεί επιβάλλει το μέγιστο πρόστιμο των 20.000 ευρώ, γιατί, όπως τόνισε, πρέπει να δοθεί το μήνυμα ότι δεν επιτρέπεται η παρανομία.
Υπάρχει στήριξη από το Υπουργείο Οικονομικών;
Βουλευτές διερωτήθηκαν εάν το Υπουργείο Οικονομικών προτίθεται να ανάψει πράσινο φως για ενίσχυση του Τμήματος Περιβάλλοντος με εργαλεία και κυρίως προσωπικό, ενόψει του νέου προϋπολογισμού που θα καταθέσει για το Τμήμα το Υπουργείο Γεωργίας τους προσεχείς μήνες. Συγκεκριμένα ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου έθεσε το θέμα αύξησης του αριθμού των επιθεωρητών του Τμήματος. Σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση είπε ότι «περιμένουν να δουν στον προϋπολογισμό, κατά πόσα άτομα θα αυξηθεί ο αριθμός των επιθεωρητών», εξηγώντας ότι αυτός ήταν και ο κύριος ρόλος της συνεδρίασης, καθώς θα πρέπει τα αρμόδια τμήματα και φορείς του κράτους να αναλάβουν δράση. «Περιμένουμε να γίνουν διορισμοί, όχι μόνο από την τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και από το Τμήμα Περιβάλλοντος και από τους επαρχιακούς οργανισμούς αυτοδιοίκησης, και περιμένουμε να αλλάξουν μορφή και να αυξηθούν και τα πράσινα σημεία ώστε να μπορούν να τα διαχειρίζονται», πρόσθεσε.
Λερναία Ύδρα
Κοινή παραδοχή όλων των εμπλεκομένων που παρευρέθηκαν στη συνεδρίαση ήταν το τεράστιο πρόβλημα στην επίβλεψη και επιθεώρηση, με αποτέλεσμα η Κύπρος να καταντήσει σήμερα ένα απέραντο πεδίο παράνομων απορρίψεων, όπου το πρόβλημα παρουσιάζεται ως Λερναία Ύδρα. Ενδεικτικά, μηδενιστική ήταν η προσέγγιση του εκπροσώπου του Παγκύπριου Συνδέσμου Διαχειριστών Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ), και προέδρου του Πανευρωπαϊκού Συνδέσμου Λατομείων, Αντώνης Λατούρου, ο οποίος στην τοποθέτηση του είπε ότι δεν εφαρμόζεται τίποτα από τη σχετική Νομοθεσία. Μάλιστα έδωσε παραδείγματα από το εξωτερικό. «Μέρος του προβλήματος είναι οι παράνομες πλατείες φορτοεκφόρτωσης. Εκεί καταλήγουν τα μπάζα από τις οικοδομές, γίνεται μία προσωρινή διαλογή, και μετά είναι άγνωστο πού καταλήγουν. Εάν αδειοδοτηθούν, όπως ακούγεται, θα προκληθεί σοβαρό πρόβλημα, διότι θα χαθεί η ιχνηλασιμότητα», είπε. Παράλληλα ενημέρωσε ότι σήμερα οι τιμές που χρεώνουν οι μονάδες διαχείρισης αποβλήτων ΑΕΚΚ ανά σκιπ, κυμαίνονται από 20 ευρώ, εάν πάνε διαχωρισμένα τα απόβλητα, μέχρι 100 ευρώ, εάν είναι ανάμεικτα. Σε χώρες της Ευρώπης, όπως στην Ελβετία όπου επισκέφθηκε μονάδες, ποτέ δεν φτάνουν σκιπ με ανάμεικτα , διότι, όπως εξήγησε, τότε η χρέωση είναι 500 ευρώ ανά σκιπ. Σημείωσε ότι στο εξωτερικό συναντά κάποιος πέντε - έξι σκιπ μπροστά από κάθε οικοδομή, με τα υλικά να είναι διαχωρισμένα, ώστε να μην καταλήγουν ανάμικτα στη μονάδα. Αξίζει να αναφερθεί ότι η αναφορά του κ. Λατούρου σε χρέωση 20 ευρώ δημιούργησε αντιδράσεις από επαγγελματίες που εμπλέκονται στην αλυσίδα απόρριψης, οι οποίοι αμφισβήτησαν τη συγκεκριμένη ελάχιστη τιμή χρέωσης.
