H κυπριακή έννομη τάξη, το σύνταγμά μας και ο χάρτης των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ διασφαλίζουν το δικαίωμα στη ζωή όλων των πολιτών ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης, επαγγέλματος, θρησκευτικών πεποιθήσεων κ.λπ., υποχρεώνοντας τα κράτη μέλη να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία προληπτικά μέτρα για την προστασία του. Σε καμία, όμως, περίπτωση δεν αναγνωρίζουν το δικαίωμα στον θάνατο ακόμη και σε ασθενείς με ανίατα νοσήματα βαριάς μορφής που βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο της ζωής τους. Δεν αναγνωρίζουν ούτε το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης στους υπό αναφορά ασθενείς για να αποφασίσουν οι ίδιοι να δώσουν ένα τέλος στη ζωή τους, επιλέγοντας να φύγουν με αξιοπρέπεια, παρά να καρτερούν τη λύτρωσή τους μέσα από έναν αργό και οδυνηρό θάνατο. Μπορούμε, άραγε, να εξαναγκάσουμε οποιοδήποτε πρόσωπο να βιώνει μια ζωή που για το ίδιο έγινε αβίωτη και καθημερινή κόλαση; Οι θρησκευτικές μας αντιλήψεις και «πιστεύω» μπορούν να συνεχίσουν να επηρεάζουν την κρίση μας ακόμη και για ζητήματα που ενδεχομένως να εμπίπτουν στη σφαίρα της ελευθερίας της σκέψης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;
Από τον Ιούνιο του 2023 βρίσκεται κατατεθειμένη ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής μια σημαντικότατη, ρηξικέλευθη πρόταση νόμου που στοχεύει στη νομοθετική ρύθμιση του ιατρικώς υποβοηθούμενου θανάτου. Η πρόταση νόμου βρίσκεται στο στάδιο της εξέτασης και δίνει το δικαίωμα σε ασθενείς που πάσχουν από ανίατη ασθένεια και ευρίσκονται σε μη αναστρέψιμο στάδιο να τερματίσουν τη ζωή τους, έχοντας έναν ανώδυνο και αξιοπρεπή θάνατο.
Η συγκεκριμένη πρόταση νόμου κατατέθηκε από τη βουλευτή Ειρήνη Χαραλαμπίδου και επιδιώκεται η θέσπιση νομοθεσίας με σκοπό τη νομιμοποίηση της ενεργητικής ευθανασίας για ασθενείς που βρίσκονται σε καταληκτικό στάδιο. Η πρόταση καθορίζει όρους και προϋποθέσεις προκειμένου να εκτελεστεί η υπό αναφορά ιατρική πράξη. Η εφαρμογή της προτεινόμενης νομοθεσίας προορίζεται μόνο για ασθενείς που βρίσκονται σε καταληκτικό στάδιο, που υποφέρουν από αβάσταχτους πόνους και, παράλληλα, έχουν διαπιστωμένα από ιατροσυμβούλιο πλήρη διαύγεια και εκφράζουν επίμονα οι ίδιοι την επιθυμία να τερματίσουν τη ζωή τους. Στην προκειμένη, ο ασθενής δεν θα επιλέγει ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο αφού πρόκειται για αναπόφευκτο θάνατο αλλά θα αποφασίζει για τις συνθήκες θανάτου του.
Ποινικό αδίκημα
Στην Κύπρο η ενεργητική ευθανασία ή ιατρικώς υποβοηθούμενη αυτοκτονία απαγορεύεται και αποτελεί, σήμερα, ποινικό αδίκημα. Με την ενεργητική ευθανασία ο γιατρός ή το παραϊατρικό προσωπικό χορηγεί στον ασθενή συνήθως ένα ενέσιμο φάρμακο που επιφέρει τον θάνατο. Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα και ειδικότερα το άρθρο 218: «Αυτός που εκ προθέσεως πείθει άλλον σε αυτοκτονία, αν αυτή διαπράχθηκε ή έγινε απόπειρά της, καθώς και εκείνος που βοηθά κατά τη διάρκειά της, είναι ένοχος κακουργήματος και υπόκειται σε φυλάκιση 10 χρόνων».
Στην Κύπρο απαγορεύεται διά νόμου και η παθητική ευθανασία, δηλαδή, δεν γίνεται αποδεκτή ούτε η επιθυμία του ασθενούς να σταματήσει τη θεραπεία του για να επισπεύσει τον μαρτυρικό του θάνατο ακόμη και όταν δεν υπάρχει κανένα νόημα να τη συνεχίσει.
Ψηφίζοντας την πρόταση νόμου της Ειρήνης Χαραλαμπίδου, οι βουλευτές δίνουν το δικαίωμα σε συνανθρώπους μας που βρίσκονται στο τέλος της ζωής τους να επιλέξουν έναν αξιοπρεπή θάνατο.
