Η κυπριακή οικονομία βρίσκεται σε ένα απαιτητικό σταυροδρόμι, προσπαθώντας να προσαρμοστεί στο ανανεωμένο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, ενώ παράλληλα προσπαθεί να ισορροπήσει τις φιλοδοξίες της για ανάπτυξη με δημοσιονομική σύνεση. Η Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τις οικονομικές πολιτικές της Κύπρου, η οποία δημοσιοποιήθηκε χθες ως μέρος του εαρινού πακέτου της διαδικασίας του ευρωπαϊκού εξαμήνου για το συντονισμό των οικονομικών πολιτικών στην ΕΕ, υπογραμμίζει αυτή τη διττότητα: Ζητούνται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και κατεύθυνση πόρων για επενδύσεις σε τομείς ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα.
Η μεγαλύτερη πρόκληση, που μπορεί να εξελιχθεί σε πρόβλημα, είναι ο ρυθμός αύξησης των δαπανών. Το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό-Διαρθρωτικό Σχέδιο προβλέπει καθαρές δαπάνες στο 4,9% ετησίως την περίοδο 2025-2028.
Για το 2025, η Επιτροπή προβλέπει ότι οι καθαρές δαπάνες θα αυξηθούν κατά 7,3%, ποσοστό που υπερβαίνει το μέγιστο ποσοστό αύξησης που συνιστά το Συμβούλιο. Το σωρευτικό ποσοστό αύξησης των καθαρών δαπανών το 2024 και το 2025 μαζί προβλέπεται να ανέλθει σε 10,4%, ποσοστό που υπερβαίνει το μέγιστο ποσοστό που συνιστά το Συμβούλιο. Η αύξηση των δαπανών πάνω από το όριο που συνιστά το Συμβούλιο και για τα δύο έτη οφείλεται κυρίως στην ισχυρή αύξηση των αμοιβών των εργαζομένων, της ενδιάμεσης κατανάλωσης και των κοινωνικών μεταβιβάσεων σε είδος. Ωστόσο, στο σχετικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών σημειώνεται ότι η εξέλιξη των δαπανών πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο του γεγονότος ότι, παράλληλα, η Κύπρος επιτυγχάνει υψηλά πλεονάσματα του Δημοσίου και ταχεία μείωση του δείκτη δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Θα ήταν λάθος όμως να προσπεράσουμε την υπέρβαση των δαπανών καθώς αυτή η υπέρβαση καταλήγει σε μισθούς, κατανάλωση και επιδόματα και όχι σε επενδύσεις. Το κακό με τις δαπάνες είναι ότι δύσκολα μαζεύονται. Η κυβέρνηση μιλά για τη σημασία που αποδίδει στη δημοσιονομική σταθερότητα αλλά στην πράξη παραβιάζει τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες και η Επιτροπή αξιολογεί ως πρώτη πρόκληση την αύξηση δαπανών και ζητεί συμμόρφωση με τη συμφωνημένη-ετήσια πορεία.
Η τήρηση του πλαισίου της ΕΕ από την Κύπρο είναι στρατηγική επιταγή. Το ανώτατο όριο καθαρών δαπανών παρέχει ένα προστατευτικό φράγμα έναντι της δημοσιονομικής απόκλισης, ενώ τα έργα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης προσφέρουν πρόσθετους πόρους για τη διαφοροποίηση της οικονομίας.
Καθώς οι γεωπολιτικές εντάσεις δοκιμάζουν τη σταθερότητα της περιοχής, η Κύπρος πρέπει να παραμείνει πιστή στη δημοσιονομική πειθαρχία. Οι συστάσεις των Βρυξελλών δεν είναι απλοί περιορισμοί αλλά ένας οδικός χάρτης προς την ανθεκτικότητα, ο οποίος απαιτεί τόσο πειθαρχία όσο και όραμα.
