Το κυπριακό ποδόσφαιρο, πέραν της αθλητικής του διάστασης, αποτελεί μια σημαντική κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα. Ωστόσο, τα συσσωρευμένα χρέη πολλών ποδοσφαιρικών σωματείων έχουν μετατραπεί σε χρόνιο και ανησυχητικό φαινόμενο, με ευρύτερες επιπτώσεις που ξεπερνούν τον χώρο του αθλητισμού. Τα χρέη αυτά, που αφορούν οφειλές σε φορολογικές και ασφαλιστικές Αρχές, τράπεζες και ιδιώτες, αποκαλύπτουν μια βαθύτερη παθογένεια στον τρόπο λειτουργίας του κυπριακού ποδοσφαίρου: ελλιπής οικονομικός προγραμματισμός, κακή διαχείριση πόρων και, σε ορισμένες περιπτώσεις, σκόπιμη χρήση των ομάδων για εξυπηρέτηση προσωπικών ή πολιτικών συμφερόντων. Η νοοτροπία «ξοδεύω χωρίς όρια», προκειμένου να εξασφαλιστεί πρόσκαιρη αγωνιστική επιτυχία, έχει οδηγήσει πολλές ομάδες σε οικονομικά αδιέξοδα, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις έχει προκαλέσει και κρίση αξιοπιστίας στο άθλημα.
Για την Κύπρο, οι συνέπειες αυτής της κατάστασης δεν είναι αμελητέες. Πρώτον, υπονομεύεται το κύρος του ποδοσφαίρου ως θεσμού, σε μια εποχή όπου απαιτείται διαφάνεια και χρηστή διοίκηση σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Δεύτερον, τα διαρκή χρέη και η ανάγκη διαγραφής ή αναδιάρθρωσής τους έχουν καλλιεργήσει ένα κλίμα ατιμωρησίας, όπου το «κακό παράδειγμα» διαιωνίζεται: νέες διοικήσεις επαναλαμβάνουν τα λάθη του παρελθόντος, γνωρίζοντας ότι το κράτος ή άλλοι φορείς ενδεχομένως να παρέμβουν για να τους σώσουν. Επιπλέον, υπάρχει σημαντικό δημοσιονομικό κόστος. Ορισμένες φορές, οι προσπάθειες διάσωσης ομάδων περιλαμβάνουν ρυθμίσεις ή παραγραφές οφειλών προς το κράτος, γεγονός που συνεπάγεται απώλεια δημοσίων εσόδων -εσόδων που σε άλλες συνθήκες θα μπορούσαν να ενισχύσουν την παιδεία, την υγεία ή τις κοινωνικές υπηρεσίες. Εντέλει, διακυβεύεται η αρχή της ισονομίας, καθώς οι πολίτες που πληρώνουν κανονικά τις υποχρεώσεις τους βλέπουν ότι οργανισμοί με συστηματική κακοδιαχείριση αντιμετωπίζονται με μεγαλύτερη επιείκεια.
Η ανάγκη για ουσιαστική μεταρρύθμιση στον τρόπο λειτουργίας των ποδοσφαιρικών σωματείων είναι επιτακτική. Οι ομάδες οφείλουν να λειτουργούν με κανόνες χρηστής διοίκησης, ελέγχου και διαφάνειας, ακολουθώντας σύγχρονα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η Πολιτεία, από την πλευρά της, οφείλει να διασφαλίσει ότι δεν θα επεμβαίνει κάθε φορά για να απορροφά τις ζημιές του ιδιωτικού τομέα αλλά να επιβάλλει μηχανισμούς εποπτείας και ευθύνης. Το κυπριακό ποδόσφαιρο μπορεί και πρέπει να αποτελεί πεδίο υγιούς ανταγωνισμού, υπερηφάνειας και προτύπου για τη νεολαία. Όμως, για να το πετύχουμε αυτό, χρειάζεται να σπάσει ο φαύλος κύκλος των χρεών και της ατιμωρησίας. Είναι καιρός να περάσουμε από την εποχή των επιδοτούμενων χρεών στην εποχή της υπεύθυνης διοίκησης.
*Καθηγητή-ανθρωπολόγου στο Philips University, πρώην πρύτανη
