Είναι γνωστό το ανέκδοτο. Μου αρέσει να το επαναλαμβάνω. Το απέδωσε με θαυμαστή πληρότητα σε καλλιτεχνικό σκίτσο γνωστός γελοιογράφος σε εφημερίδα των Αθηνών. Το σκίτσο παρουσίαζε μια λίμνη από λύματα μέσα στην οποία κολυμπούσε μια ομάδα βατράχων. Ένας βάτραχος σήκωσε το κεφάλι έξω από τα βρομόνερα και είπε στους άλλους: Δεν με ενοχλεί που κολυμπάμε μέσα στα λύματα. Εκείνο που με ενοχλεί είναι ότι το συνηθίσαμε! Θυμήθηκα το σκίτσο όταν διάβασα στο προχθεσινό «Π» το κείμενο της Άντριας Γεωργίου για την Εκπαίδευση και την παραπαιδεία στην Κύπρο. Αυτή τη μάστιγα των «ιδιαιτέρων» μαθημάτων που συναγωνίζεται τη διαφθορά στην καταπόνηση και καταλήστευση της κοινωνίας. Από τα όσα εύστοχα η συντάκτρια της εφημερίδας αναφέρει, ξεχωρίζω μερικές γραμμές από τις καταληκτικές της διαπιστώσεις: «Το πιο ανησυχητικό όμως δεν είναι μόνο το ίδιο το φαινόμενο. Είναι ότι το έχουμε αποδεχτεί σιωπηλά. Για χρόνια μιλούσαμε για την παραπαιδεία ως πρόβλημα. Σήμερα, η κοινωνία μοιάζει να έχει συμβιβαστεί μαζί του. Κανείς δεν εκπλήσσεται που ένας μαθητής της Γ’ Λυκείου πηγαίνει φροντιστήριο σε όλα τα εξεταζόμενα μαθήματα. Θεωρείται σχεδόν αυτονόητο. Διαμαρτυρίες ακούγονται για πολλά ζητήματα του σχολείου, για τη στελέχωση, για τις υποδομές, για τις μεταρρυθμίσεις. Για την παραπαιδεία όμως, για αυτό το τεράστιο οικονομικό και παιδαγωγικό βάρος, δεν διαμαρτύρεται κανείς».
Κι όμως, το θέμα δεν αφορά μόνο τους γονείς που υφίστανται την οικονομική αφαίμαξη. Και τους μαθητές που υφίστανται την καταπόνηση. Αφορά και τον τελευταίο πολίτη. Και τούτο γιατί η παραπαιδεία έχει άμεσα σχέση με πολλά άλλα προβλήματα: Μόλις τελειώσει η μέρα στα σχολεία, χιλιάδες γονείς, παππούδες, γιαγιάδες, μεγαλύτερα αδέλφια και φίλοι αρχίζουν να τρέχουν σαν μανιακοί για να μεταφέρουν τους μαθητές από το ένα φροντιστήριο στο άλλο. Και από τις 2 μμ ξεκινά σε όλες τις πόλεις ένας κυκλοφοριακός χαμός μέχρι αργά το βράδυ. Μεγάλο μέρος των εισπράξεων από τα φροντιστήρια είναι αδήλωτη εργασία. Έτσι οι καημένοι οι γονείς γίνονται άθελά τους συνεργοί στη φοροδιαφυγή και στην κλεπτοκρατία. Πολλοί καθηγητές δεν πολυνοιάζονται για την απόδοσή τους στην τάξη αφού τα κενά θα καλυφθούν από τα «ιδιαίτερα». Όμως σκεφτείτε, φίλοι αναγνώστες, πόσα άλλα παρόμοια σοβαρά προβλήματα ταλανίζουν την κοινωνία μας κι εμείς δεν αντιδρούμε. Σιωπούμε μπροστά σε φαινόμενα για τα οποία έπρεπε να επαναστατούμε. Μπορεί να επικοινωνήσεις πιο εύκολα με το τηλέφωνο με κάποιον που ταξιδεύει σε διαστημόπλοιο προς το φεγγάρι παρά με πολλές δημόσιες υπηρεσίες. Η καθαριότητα σε πολλούς δημόσιους χώρους είναι χειρότερη απ’ εκείνη που περιγράφουν τα βιβλία σε κάποιες φυλακές του Μεσαίωνα. Η δε ποιότητα συχνά πενιχρή. Οι καθυστερήσεις στην εκδίκαση των υποθέσεων στα δικαστήρια, παρά την πολυδιαφημισθείσα μεταρρύθμιση, συνεχίζουν να είναι από τις χειρότερες στην Ευρώπη.
Η κατάσταση αναφορικά με πολλές πτυχές της ζωής μας είναι απαράδεκτη. Όμως βλέπουμε τα στραβά και σιωπούμε. Μάλλον τα κουβεντιάζουμε τους δικούς μας και τους φίλους μας. Αλλά ώς εκεί. Τίποτε το ουσιαστικό δεν κάνουμε για να συμβάλουμε στην επίλυση των προβλημάτων. Απλώς περιμένουμε από τους πολιτικούς να δώσουν λύσεις. Κι όμως στη δημοκρατία οι λύσεις, η κοινωνική συνοχή, η κοινωνική ευημερία και η πρόοδος εξαρτώνται από τους πολίτες, δηλαδή εμάς τους ιδίους. Ο καθένας από εμάς, με τις πολιτικές επιλογές του, τη συμμετοχή του στα κοινά και παίζοντας τους ρόλους του πολίτη, του γονέα, του δασκάλου, του επιχειρηματία, του στελέχους και του εργαζόμενου, συνεισφέρει θετικά ή αρνητικά στην πορεία της κοινωνίας και της χώρας, από την οποία εξαρτάται και η προσωπική του ζωή, καθώς και αυτή της οικογένειας, των φίλων και των συμπολιτών του. Αν αυτό είναι έτσι, τότε οι τομείς που μπορούμε ν’ αναζητήσουμε ή όπου πρέπει να κάνουμε βελτιωτικές αλλαγές, προκειμένου να βγούμε από τη δίνη του φαύλου κύκλου της τριτοκοσμικής μιζέριας και να ξαναβρούμε την αισιοδοξία μας, είναι ακριβώς οι εξής: Πρώτο, θεωρώ ότι χρειάζεται να αναθεωρήσουμε την πολιτική μας σκέψη, να οξύνουμε την ανεξάρτητη πολιτική μας κρίση, ν’ αναπτύξουμε σωστή και αποτελεσματική πολιτική συμπεριφορά και δράση ταυτόχρονα, για το ατομικό και το κοινό καλό, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Και, δεύτερο, να βελτιώσουμε τους προαναφερόμενους ρόλους μας ως μέλη της κοινωνίας, εναρμονίζοντας το ατομικό με το κοινό καλό.
Δυστυχώς πολλοί από εμάς έχουν διαγράψει από τα δεφτέρια τους το κοινό καλό. Και ως αποτέλεσμα τούτου οι πολικές τους επιλογές γίνονται με μοναδικό κριτήριο το ατομικό καλό. Αυτό οδήγησε στην εγκαθίδρυση και εμπέδωση των πελατειακών σχέσεων. Κάτι που με τη σειρά του οδήγησε στο να γεμίσει η Βουλή και τα ηγετικά δώματα των κομμάτων με μετριότητες. Που με τη σειρά του οδήγησε την πολιτική στην απαξίωση και στη χλεύη. Βλέπω ποιοι εξαγγέλλουν υποψηφιότητα για τις προσεχείς εκλογές και με πιάνει γελόκλαμα. Ευτυχώς που σε όλα τα κόμματα υπάρχει η δυνατότητα της επιλογής κάποιων αριστίνδην υποψηφίων που αυτό κάπως περισώζει την κατάσταση από την πλήρη γελιοποίηση. Όταν βεβαίως μιλώ για κόμματα δεν περιλαμβάνω σε αυτό μορφώματα όπως το ΕΛΑΜ που δεν πιστεύουν στις δημοκρατικές διαδικασίες. Εκεί ο μεγάλος αρχηγός επιλέγει αριστίνδην κάποιους όχι για να βελτιώσει την εικόνα των κομματικών διεργασιών και του πολιτικού συστήματος αλλά για να την υποσκάψει. Στην προσπάθεια αυτή άθελά του προσφέρει μεγάλη θετική υπηρεσία γιατί αποσπά από τα παραδοσιακά δημοκρατικά κόμματα του χώρου της κεντροδεξιάς εξουσιομανή ανθρωπάκια που έπρεπε να είχαν εκδιωχθεί κλοτσηδόν εδώ και καιρό. Βοηθά, λοιπόν, τα κόμματα αυτά να απαλλαγούν από τα παράσιτα. Για να πάμε όμως πίσω στο θέμα μας που είναι η σιωπή μας μπροστά σε φαινόμενα όπως η μάστιγα των φροντιστηριακών μαθημάτων σε ένα κράτος με δωρεάν παιδεία. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Οφείλεται στο ότι τα ΜΜΕ, σε αλληλεξάρτηση και σε διαπλοκή με την πολιτική εξουσία, εκτός κάποιων εξαιρέσεων, επέλεξαν την προπαγάνδα έναντι της ενημέρωσης και της διαπαιδαγώγησης των πολιτών. Υπό την επίδραση τούτων, οι πιο πολλοί έχουμε πάψει να είμαστε υπεύθυνοι πολίτες και έχουμε καταντήσει παθητικοί καταναλωτές, παραιτηθήκαμε από την πολιτική και τα κοινά, ιδιωτεύουμε, εφησυχάζουμε και αδιαφορούμε για την πρόοδο της κοινωνίας και για το μέλλον. Πολλοί από εμάς, αντί να επαγρυπνούμε, να παρακολουθούμε και ν’ ανησυχούμε για τη συσσώρευση των προβλημάτων, όπως αυτό της παραπαιδείας και πολλά άλλα, πιστεύαμε ότι αυτά δεν θα έχουν καταστροφικές συνέπειες. Αισιοδοξούσαμε, χωρίς λόγο, ότι η κατάσταση θα διορθωνόταν από μόνη της. Στ’ αφτιά μας ακούγονταν πολύ ευχάριστα τα ωραιοποιημένα λόγια και μας βόλευαν οι αριθμοί των στατιστικών και οι εύκολες υποσχέσεις των εκάστοτε κυβερνήσεων. Έτσι παραμέναμε αδρανείς και συνεχίζουμε να κάνουμε το ίδιο μέχρι σήμερα. Αφήναμε τους καπετάνιους να κοιμούνται ανενόχλητοι την ώρα που το καράβι πηγαίνει φουνταριστό προς την ξέρα. Θα φταίει βέβαια ο καπετάνιος για το ναυάγιο αλλά στον πάτο θα πάμε και εμείς μαζί του. Ώρα να δούμε τις δικές μας ευθύνες.
Του Χρήστου Πουργουρίδη
