Η τραγωδία στη Γάζα έχει επισκιάσει μια άλλη τραγωδία, εκείνη του εποικισμού της Δυτικής Όχθης από το Ισραήλ. Η Δυτική Όχθη, όπως και η Κύπρος, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας αδικίας. Κατεχόμενη από το 1967, είναι πλέον κατακερματισμένη από παράνομους οικισμούς, σημεία ελέγχου και τη συστηματική στέρηση των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων. O εποικισμός της Δυτικής Όχθης συνεχίστηκε από όλες τις ισραηλινές κυβερνήσεις, τόσο αριστερές όσο και δεξιές, από το πόλεμο του 1967. Οι ισραηλίτικοι οικισμοί ενσωματώνουν ένα πολιτικό σχέδιο κατάσχεσης γης και οικονομικής κυριαρχίας, που δυστυχώς υποστηρίζεται από ξένες κυβερνήσεις και πολυεθνικές εταιρείες. Η ομοιότητα με το δράμα της Κύπρου είναι αναντίλεκτη. Τούρκοι και Ισραηλινοί κτίζουν σπίτια και ουρανοξύστες πάνω σε κλεμμένη γη Ελληνοκυπρίων και Παλαιστινίων αντίστοιχα. Οι ενέργειές τους αυτές ισοδυναμούν με de facto προσάρτηση που είναι παράνομη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Συνιστά μέγιστη υποκρισία να καταδικάζουμε τον εποικισμό της βόρειας Κύπρου και να κλίνουμε τα μάτια στον εποικισμό της Δυτικής Όχθης.
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, η μεταφορά του άμαχου πληθυσμού σε κατεχόμενα εδάφη απαγορεύεται. Οι ισραηλίτικοι οικισμοί παραβιάζουν το άρθρο 49(6)της Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης και έχουν κηρυχθεί παράνομοι από τον ΟΗΕ και το Διεθνές Δικαστήριο. Οι οικισμοί δεν είναι απλώς σπίτια, αλλά εργαλεία κατάσχεσης γης. Χτισμένοι μέσω αρπαγής γης, κατεδαφίσεων και διακριτικού σχεδιασμού, βλάπτουν τις παλαιστινιακές κοινότητες, o πληθυσμός των οποίων είναι 3,4 εκατομμύρια, και ενισχύουν την παράνομη κατοχή του Ισραήλ. Ως αποτέλεσμα, ο αντίκτυπος των οικισμών στη ζωή των Παλαιστινίων είναι σοβαρός. Για παράδειγμα, η κατάσχεση γης στερεί από ορισμένες αγροτικές οικογένειες όλους τους πόρους τους, οι κατεδαφίσεις σπιτιών προκαλούν σημαντική εκτόπιση και, ταυτόχρονα, οι περιορισμοί κίνησης περιορίζουν την οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή.
Τον περασμένο Αύγουστο το Ισραήλ, πανικοβλημένο από το κύμα αναγνωρίσεων της Παλαιστίνης ως κράτος και το παγκόσμιο αίτημα για λύση δύο κρατών, ανακοίνωσε την εφαρμογή του επίμαχου εποικιστικού σχεδίου «Ε1». Αυτό το περιβόητο σχέδιο θα συνδέσει τον εβραϊκό οικισμό Μααλέ Αντουμίμ με την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Συγκεκριμένα, θα κτιστούν 3.400 κατοικίες στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη που θα οδηγήσει στη διχοτόμηση των παλαιστινιακών εδαφών, καταργώντας οποιαδήποτε εδαφική συνέχεια και ενταφιάζοντας την ιδέα του Παλαιστινιακού Κράτους. Οι Παλαιστίνιοι περιγράφουν το σχέδιο «E1» ως μια προσπάθεια να εβραϊκοποιηθεί η Ιερουσαλήμ. «Το Παλαιστινιακό Κράτος εξαλείφεται από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όχι με συνθήματα, αλλά με πράξεις», δήλωσε ο Ισραηλινός υπουργός Οικονομικών. Σμοτρίτς, ο οποίος προώθησε το σχέδιο, μετά την έγκρισή του. Ο Πρωθυπουργός Νετανιάχου πρόσθεσε την επίσημη υπογραφή του στο σχέδιο σε μια συμβολική τελετή στο Μααλέ Αντουμίν. «Θα εκπληρώσουμε την υπόσχεσή μας ότι δεν θα υπάρξει παλαιστινιακό κράτος. Αυτός ο τόπος ανήκει σε εμάς», δήλωσε (Βλ. Washington Post, 21/08/2025). Με άλλα λόγια, ο Νετανιάχου με απύθμενο θράσος διατυμπανίζει ξεκάθαρα ότι εδάφη, τα οποία κατέχει παράνομα σύμφωνα με το διεθνές δίκιο, είναι δικά του!
Δυστυχώς, δυστυχέστατα, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της αποτελούν το μεγαλύτερο εμπορικό μπλοκ του Ισραήλ. Οι πολιτικές τους συνεχίζουν να παρέχουν οικονομική βοήθεια και να ομαλοποιούν την οικονομία των εποικισμών. Πολλά κράτη, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο, και υποστηρίζουν τους ισραηλίτικους οικισμούς εισάγοντας προϊόντα που παράγονται σε αυτούς και επιτρέποντας σε εταιρείες που υπάγονται στη δικαιοδοσία τους να λειτουργούν στους οικισμούς και να συναλλάσσονται με εταιρείες που εδρεύουν ή λειτουργούν εκεί. Με αυτόν τον τρόπο, τα τρίτα κράτη συμβάλλουν άμεσα στην άρνηση του δικαιώματος του παλαιστινιακού λαού στην αυτοδιάθεση, στη συστηματική διάκριση, στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην αναγκαστική μετακίνηση, στην εκδίωξη και στην οικονομική υποτέλεια των παλαιστινιακών κοινοτήτων.
Λόγω του εποικισμού, η παλαιστινιακή οικονομία βρίσκεται σε παράλυση στην τρέχουσα κατάσταση. Το ποσοστό φτώχειας στη Δυτική Όχθη έχει αυξηθεί σημαντικά, ενώ η ανεργία έχει φτάσει τώρα το 35%. Η πολιτική των εποικισμών στοχεύει επίσης στη σκόπιμη υπονόμευση των μέσων διαβίωσης των Παλαιστινίων. Με αυτό το σκεπτικό, από τον Οκτώβριο του 2023, η αύξηση του χρόνου αναμονής στα σημεία ελέγχου στη Δυτική Όχθη έχει κοστίσει στους Παλαιστίνιους εργαζομένους σχεδόν 17 εκατομμύρια δολάρια σε απώλεια μισθών κάθε μήνα. (Βλ. New York Times 11/07/2025).
Είναι γεγονός ότι η Κύπρος αναδεικνύεται ως ο μοναδικός σταθερός και αξιόπιστος σύμμαχος του Ισραήλ στην περιοχή. Μπορεί αυτή η συμμαχία να έχει κάποια προτερήματα, αλλά έχει όμως κι ένα τεράστιο πολιτικό κόστος. Η ανακολουθία είναι εξόφθαλμη: από τη μια ξελαριγκιζόμαστε σε πορείες και στα ΜΜΕ ότι η Τουρκία παραβιάζει κάθε κανόνα της διεθνούς νομιμότητας, περιλαμβανομένου του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, και από την άλλη ερωτοτροπούμε με μια χώρα που παραβιάζει βάναυσα το διεθνές δίκιο για τους ίδιους λόγους που εμείς κατηγορούμε την Τουρκία. Η Κύπρος ποτέ δεν καταδίκασε τον εποικισμό στη Δυτική όχθη και ούτε, βέβαια, τα εγκλήματα στη Γάζα. Απεναντίας, επέδειξε ιδιαίτερη σπουδή για να σβηστούν όλα τα συνθήματα εναντίον της γενοκτονίας στη Γάζα σε τοίχους των χωριών. Μήπως αυτή η ανακολουθία μας δεν είναι ένας από τους λόγους που η αίθουσα του ΟΗΕ ήταν σχεδόν άδεια όταν στη πρόσφατη Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης ανέβηκε στο βήμα να μιλήσει ο Νίκος Χριστοδουλίδης; Μήπως δεν ένας από τους λόγους που κανένα κράτος, πλην της Ελλάδας, δεν απαιτεί την απομάκρυνση των τουρκικών στρατευμάτων από τα εδάφη μας; Μήπως δεν είναι ένας από τους λόγους που η αξιοπιστία μας αμφισβητείται διεθνώς;
*Οικονομολόγος, κοινωνικός επιστήμονας
