Δεν ξέρω πόσοι άνθρωποι με φασιστικό πνεύμα ζουν ανάμεσά μας. Πόσοι έχουν επιθυμία να σκοτώσουν Έλληνα επειδή είναι Έλληνας και τον Τούρκο επειδή είναι Τούρκος. Και εσείς δεν ξέρετε. Υπάρχουν φασίστες καλυμμένοι, υπάρχουν και ακάλυπτοι. Δεν μπορείτε να διαβάσετε την ψυχή τους. Πέρασαν πολλοί κατά συρροή δολοφόνοι από αυτόν τον κόσμο. Κανείς δεν μπόρεσε να διαβάσει και τη δική τους ψυχή. Διότι ήταν πολύ φυσιολογικοί άνθρωποι στην καθημερινή τους ζωή. Υπήρχαν και κάποιοι με παιδιά και οικογένεια. Δεν υπήρχε απολύτως τίποτα που να εγείρει υποψίες στη συμπεριφορά τους. Όμως, μετατρέπονταν σε τέρατα όταν σκότωναν. Με αυτούς παρομοιάζω τους συγκαλυμμένους φασίστες. Θέλω να πιστεύω ότι είναι μειοψηφία αυτοί σε τούτο το νησί.
Πάντα είμαι περίεργος. Οι Ελληνοκύπριοι ποιον μισούν περισσότερο; Τους φασίστες πραξικοπηματίες της 15ης Ιουλίου ή τον τουρκικό στρατό; Ή μήπως τους μισούν στον ίδιο βαθμό; Αναμφίβολα η μεγαλύτερη τραγωδία ήταν η 20ή Ιουλίου. Όμως, μήπως δεν είναι το φασιστικό ελληνικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου που προσκάλεσε την 20ή Ιουλίου; Αν δεν ήταν η 15η Ιουλίου δεν θα υπήρχε και η 20ή Ιουλίου. Αν η 20ή Ιουλίου ήταν τουρκική εισβολή, η 15η Ιουλίου είναι ελληνική εισβολή. Διότι οι Έλληνες αξιωματικοί ήταν εκείνοι που έκαναν το πραξικόπημα. Και για αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν μπορεί να θεωρηθεί πραξικόπημα αυτό, μόνο εισβολή μπορεί να θεωρηθεί. Το πραξικόπημα είναι ένα εσωτερικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Η δε εισβολή είναι μια επιχείρηση που γίνεται απ’ έξω. Η 15η Ιουλίου είναι έργο της ελληνικής φασιστικής χούντας. Δηλαδή, το νησί αυτό είδε πρώτα την εισβολή της Ελλάδας και μετά την εισβολή της Τουρκίας.
Ως Κύπριος μισώ και τα δύο. Όμως, έστω και αν οι συνέπειες της 20ής Ιουλίου είναι γεμάτες με τόσο μεγάλες τραγωδίες που δεν θα μπορούσαν να συγκριθούν με τις συνέπειες της 15ης Ιουλίου, δεν μπορώ να συγχωρήσω ποτέ τη φασιστική ελληνική χούντα που έκανε την πρώτη επέμβαση και άνοιξε τον δρόμο στην τουρκική κατοχή. Πολλοί στην ελληνοκυπριακή κοινότητα δεν επιθυμούν και πολύ να συζητούν τη 15η Ιουλίου. Επειδή η 20ή Ιουλίου επισκιάζει τη 15η Ιουλίου, δεν θέλουν και πολύ να την κοιτάζουν. Δεν τη διδάσκουν και πολύ στα ιστορικά βιβλία στα σχολεία. Δεν τιμώρησαν εκείνους που έκαναν την επιχείρηση της 15ης Ιουλίου. Δυστυχώς έμειναν ατιμώρητοι εκείνοι που έκαναν το μεγαλύτερο κακό στην κοινότητα και σε όλους τους Κυπρίους, εκείνοι που άνοιξαν τον δρόμο στη διαίρεση της Κύπρου, εκείνοι που ήταν η αιτία για να χάσουν τα σπίτια και τα χώματά τους περίπου διακόσιες χιλιάδες άτομα. Στην Ελλάδα τιμωρήθηκαν, στην Κύπρο δεν τιμωρήθηκαν. Όμως, δεν τους συγχώρησαν ποτέ εκείνοι που σκοτώθηκαν τα παιδιά τους. Το κράτος τούς συγχώρησε αλλά εκείνοι δεν τους συγχώρησαν. Το δε γεγονός ότι αυτοί οι φασίστες απέκτησαν κύρος στην κοινωνία και σε κρατικό επίπεδο τούς προκάλεσε πόνο.
Αυτός ο πόνος βαθαίνει πιο πολύ τώρα με τον κλιμακούμενο εθνικισμό. Έφτιαξαν ένα μνημείο. Μνημείο των πραξικοπηματιών καταδρομέων! Ε, δεν γίνεται τόσο πολύ πλέον. Σας τιμά πολύ μήπως το να είστε μια κοινότητα που στήνει μνημείο σε φασίστες πραξικοπηματίες; Δηλαδή, αυτό είναι κάτι σαν να στήνεται μνημείο στους καταδρομείς του Πινοσέτ στη Χιλή και του φασίστα Εβρέν στην Τουρκία. Κοίτα αδελφέ, μήπως αυτοί δεν είναι εκείνοι που ήρθαν να σκοτώσουν τον Μακάριο στο Προεδρικό; Μήπως δεν είναι αυτοί εκείνοι που σκότωσαν τους αριστερούς τους οποίους συνέλαβαν και θα σκότωναν και τον Μακάριο αν τον έπιαναν ζωντανό; Μπορεί να είναι μόνο στρατιώτες που υπάκουαν σε εντολές. Μήπως αυτό αρκεί για να καλύψει τα εγκλήματά τους; Σε αυτόν τον κόσμο υπάρχουν και εντολές που δεν εκτελούνται. Ακόμα και στον στρατό. Όμως, δεν διστάζουν να διαπράξουν αυτό το αδίκημα, ακόμα και αν είναι διαταγή, εκείνοι που δεν σκέφτονται τη ζωή των άλλων όσο τη δικιά τους γλυκιά ζωή.
Το μνημείο που στήσατε μόνο μνημείο ντροπής μπορεί να είναι, όχι «ηρωισμού». Γράψτε σε μια γωνιά εκείνου του μνημείου: «Μνημείο στρατιωτών που προσκάλεσαν τη διαίρεση της Κύπρου». Εδώ και 51 χρόνια ούτε τις πληγές της 15ης Ιουλίου δεν μπορέσαμε να επουλώσουμε ούτε τις πληγές της 20ής Ιουλίου. Ακόμα ψάχνουμε τους αγνοούμενούς μας στα πηγάδια. Εκείνοι που έχασαν τα χώματά τους κοιμούνται και ξυπνούν με προσευχές. Ενώ εσείς στήνετε μνημεία! Πολύ κρίμα. Αν δεν ντρέπεστε εσείς, να ντραπούμε εμείς για την πατρίδα μας;
