Μια σημαντική πανευρωπαϊκή ερευνητική προσπάθεια με επίκεντρο την πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου του παγκρέατος ξεκίνησε, με την επίσημη έναρξη του έργου SHIELD (Strategic Health Initiative for Early detection in individuals at high risk of pancreatic cancer). Το έργο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του προγράμματος Horizon Europe και συγκεντρώνει 26 εταίρους από 13 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, με τη συμμετοχή του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ).
Το έργο διαθέτει συνολικό προϋπολογισμό 14 εκατομμυρίων ευρώ εκ των οποίων τα 11,6 εκ. προέρχονται από τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για τη συμβολή του στην υλοποίηση του έργου, το ΙΝΓΚ εξασφάλισε χρηματοδότηση ύψους €848.000. Μέσω του Τμήματος Νευρογενετικής (καθ. Κυπρούλα Χριστοδούλου και Δρ. Πασχάλης Νικολάου) και της Μονάδας Βιοστατιστικής (Δρ. Κυριακή Μιχαηλίδου), το ΙΝΓΚ συμβάλλει στην αναγνώριση ατόμων υψηλού γενετικού κινδύνου, στην αξιολόγηση γενετικών παραλλαγών και στην ανάλυση μεγάλου όγκου ερευνητικών δεδομένων.
Ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί μία από τις πιο επιθετικές και θανατηφόρες μορφές καρκίνου, με ποσοστά πενταετούς επιβίωσης κάτω του 10%. Στην Ευρώπη, αποτελεί την τρίτη κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο, στοιχίζοντας 132.134 ζωές μόνο το 2020. Προβλέπεται επίσης να γίνει η δεύτερη κύρια αιτία θανάτων που σχετίζονται με τον καρκίνο στις Ηνωμένες Πολιτείες έως το 2030.
Το έργο SHIELD στοχεύει να ανατρέψει αυτή τη στατιστική, χρησιμοποιώντας ένα καινοτόμο αιματολογικό τεστ, το οποίο έχει δείξει εντυπωσιακά προκαταρκτικά αποτελέσματα (ευαισθησία 91% και ειδικότητα 96%).
Το τεστ αυτό θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε 7 ευρωπαϊκές χώρες και προορίζεται να ενταχθεί σε ετήσια προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, εστιάζοντας σε άτομα με υψηλό γενετικό ή οικογενειακό κίνδυνο. Η στρατηγική του SHIELD αποσκοπεί στην αύξηση του ποσοστού επιβίωσης στο 30% μέχρι το 2035, για αυτή την ομάδα.
Αναφερόμενος στη συμμετοχή του ΙΝΓΚ, ο Γενικός Εκτελεστικός Διευθυντής και Ιατρικός Διευθυντής, Καθηγητής Λεωνίδας Φυλακτού δήλωσε: «Η συμμετοχή του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου στο έργο SHIELD ενισχύει τη διαχρονική μας δέσμευση στην καινοτόμο ιατρική έρευνα με κοινωνικό αντίκτυπο. Η αντιμετώπιση ασθενειών υψηλής θνησιμότητας, όπως ο καρκίνος του παγκρέατος, απαιτεί συντονισμένες επιστημονικές προσπάθειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μέσα από τη συνεργασία και την εξειδίκευση των ερευνητικών μας ομάδων, συμβάλλουμε ουσιαστικά στην ανάπτυξη αξιόπιστων διαγνωστικών μεθόδων που θα προσφέρουν ελπίδα και προοπτική σε χιλιάδες ασθενείς»
Ο καθηγητής Roland Andersson, κλινικός συντονιστής του έργου, τονίζει: «Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να μεταμορφώσει τα δεδομένα για τον καρκίνο του παγκρέατος. Με το SHIELD, κάνουμε ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση».
Το έργο ξεκίνησε τον Μάιο του 2025, με την πρώτη συνάντηση των επιστημόνων στην Πάφο και θα διαρκέσει τέσσερα χρόνια. Εκτός από τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Grant Agreement No. 101214779), υποστηρίζεται και από τη Γραμματεία Εκπαίδευσης, Έρευνας και Καινοτομίας της Ελβετίας.
