«Το παράκαναν» με τις συνοπτικές διαδικασίες οι Τεχνικές Υπηρεσίες - Έβαλε «χέρι» στο ΥΠΑΝ η Ελεγκτική

Προγραμματισμός, ορθή εκτίμηση/αξιολόγηση των εργασιών που πρέπει να γίνουν και διερεύνηση των επιλογών που υπάρχουν πριν την προκήρυξη διαγωνισμών είναι τρία συστατικά τα οποία απουσιάζουν από τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας, σύμφωνα με τα όσα καταγράφονται σε ειδική έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η οποία είδε χθες το φως της δημοσιότητας. Η Ελεγκτική προχώρησε στην εκπόνηση της έκθεσης, καθώς, όπως αναφέρεται, εντοπίζεται συστηματική χρήση του άρθρου 90 του Ν.73(Ι)/2016, το οποίο συνδέει τη διεξαγωγή δημόσιων διαγωνισμών με τη μέθοδο των συνοπτικών διαδικασιών, κάτι το οποίο αυξάνει το κόστος και περιορίζει τις επιλογές του ΥΠΑΝ.

Σύμφωνα με τα όσα καταγράφει η Ελεγκτική, την περίοδο 2015-2023, 62 συμβάσεις έργων προκηρύχθηκαν με τη μέθοδο των συνοπτικών διαδικασιών, με την Υπηρεσία να επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι:

• Το 35,4% των αναθέσεων είχαν το ίδιο ή πολύ παρόμοιο αντικείμενο. Αυτό μπορεί να καταδεικνύει έλλειψη προγραμματισμού με αποτέλεσμα τον κατακερματισμό των αναγκών και τη μη αξιοποίηση των οικονομιών κλίμακας.

• Στο 48,3% των συμβάσεων η αξία ανάθεσης υπερέβη την εκτιμώμενη αξία των διαγωνισμών.

• Σε 18 περιπτώσεις το ποσό ανάθεσης υπερέβη την εκτιμώμενη αξία πέραν του 10%. Αυτό ενδεχομένως να οφείλεται στο ότι δεν λήφθηκαν υπόψη παράγοντες όπως οι τρέχουσες οικονομικές συνθήκες της αγοράς ή άλλοι απρόβλεπτοι παράγοντες.

• Σε τουλάχιστον 17 περιπτώσεις δεν υπήρξε ικανοποιητικός ή/και υγιής ανταγωνισμός, αφού η τιμή του επιτυχόντα προσφοροδότη ήταν χαμηλότερη πέραν του 50% συγκρινόμενη με τις προσφερόμενες τιμές άλλων προσφοροδοτών, γεγονός που καθιστά τον χαμηλότερο προσφοροδότη ουσιαστικά και τον μοναδικό προσφοροδότη στη διαδικασία.

• Σε δύο περιπτώσεις έγινε αναθεώρηση της εκτιμώμενης αξίας των διαγωνισμών μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής προσφορών, πρακτική που δεν διασφαλίζει τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης.

Μέσω της έκθεσης υποβάλλεται εισήγηση όπως το υπουργείο προχωρήσει σε ομαδοποίηση των αναγκών ανά αντικείμενο, είτε ανά επαρχία είτε παγκύπρια, και προκηρύξει σχετικούς ανοικτούς διαγωνισμούς για παρόμοιου τύπου έργα/εργασίες. Η πρακτική αυτή θα επιτρέψει την αποφυγή της διεξαγωγής πολλών διαγωνισμών με συνοπτικές διαδικασίες και θα συμβάλει στην εξοικονόμηση δημόσιων πόρων, βελτιώνοντας τη διαχείριση οικονομικών και ανθρώπινων πόρων, ενισχύοντας τη συμμετοχή και διασφαλίζοντας υγιή ανταγωνισμό.

Διαφωνεί το ΥΠΑΝ

Ακούει τις εισηγήσεις αλλά δεν συμφωνεί με την πλειονότητα των ευρημάτων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, αναφέρει σε σχετική του ανακοίνωση το Υπουργείο Παιδείας, παραπέμποντας σε επιστολή του διευθυντή των Τεχνικών Υπηρεσιών Αντρέα Μαραγκού στις 31 Μαρτίου 2025.

«Τα σχολικά κτήρια είναι ζωντανοί οργανισμοί, η διατήρηση των οποίων απαιτεί συνεχή ενασχόληση, εξαιτίας απρόβλεπτων παραγόντων που επιβάλλουν την άμεση επίλυση των θεμάτων», αναφέρεται στην επιστολή, προσθέτοντας ότι «οι συνοπτικές διαδικασίες έχουν θεσμοθετηθεί για τέτοιου είδους περιπτώσεις, εξ ου και λέγονται “συνοπτικές”».

Επισημαίνεται ότι η εισήγηση για ομαδοποίηση αναγκών ανά είδος έργου δεν μπορεί να εφαρμοστεί, καθώς κάθε έργο, ακόμη και αν φέρει παρόμοιο τίτλο, παρουσιάζει διαφορετικές τεχνικές ανάγκες. «Όπου είναι τεχνικά εφικτό, ακολουθούμε ήδη τη σύσταση της ΕΥ, προκηρύσσοντας ανοικτούς διαγωνισμούς», σημειώνει ο κ. Μαραγκός.

Σε σχέση με τις αποκλίσεις από τις εκτιμήσεις κόστους, υποστηρίζεται ότι τέτοιες αποκλίσεις είναι φυσικές, ενώ το Υπουργείο δεν κατακυρώνει συμβάσεις με απόκλιση άνω του 18%, εκτός εξαιρέσεων. Για τις δύο περιπτώσεις αναθεώρησης εκτιμώμενης αξίας εντός της διαδικασίας, αναφέρεται ότι αυτές αφορούν διαγωνισμούς των ετών 2018 και 2019 και από τότε η πρακτική έχει αλλάξει. Τέλος, για τις υπερβάσεις του κόστους, το υπουργείο δηλώνει ότι αλλαγές γίνονται μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητες και λόγω μη προβλέψιμων περιστάσεων.