Έχει πληγεί σημαντικά η βιοποικιλότητα στην ορεινή Λεμεσό. Αυτή η πτυχή δεν φωτίστηκε εκτενώς στην τρίτη και τελευταία συνεδρίαση των κοινοβουλευτικών επιτροπών για τη μεγάλη πυρκαγιά στη Λεμεσό, στη σκιά των αναγκαίων μέτρων αποκατάστασης, των μαρτυριών των λειτουργών πυρόσβεσης και εθελοντών, αλλά και της μεταφοράς μέρους του Τμήματος Δασών, μαζί με την Πυροσβεστική και την Πολιτική Άμυνα στο Υπουργείο Εσωτερικών. Πάντως για τον επηρεασμό τμημάτων τριών προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000, οι οποίες έχουν κηρυχθεί ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για τη διατήρηση των άγριων πτηνών, αναφέρεται αναλυτικά και εμπεριστατωμένα σε σημείωμα θέσεων, το οποίο κατέθεσε στη Βουλή το περιβαλλοντικό ίδρυμα Terra Cypria. Πρόκειται για τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) Χα Ποτάμι, Ποταμός Παραμαλίου και Κοιλάδα Λιμνάτη.
Ειδικότερα, στο υπόμνημα τονίζεται ότι, με βάση υπολογισμούς, 21% της συνολικής έκτασης της πυρόπληκτης περιοχής εμπίπτει εντός αυτών των τριών περιοχών. Συγκεκριμένα, η μεγάλη, ανεξέλεγκτη και καταστροφική πυρκαγιά κατέκαψε 12.4 τ.χλμ. εντός της ΖΕΠ Χα Ποτάμι (δηλαδή 15.5% της συνολικής έκτασης της προστατευόμενης περιοχής), 0.3 τ.χλμ. εντός της ΖΕΠ Ποταμός Παραμαλίου (δηλαδή 1.7% της συνολικής έκτασης της προστατευόμενης περιοχής) και 13.5 τ.χλμ. εντός της ΖΕΠ Κοιλάδα Λιμνάτη (δηλαδή 46.7% της συνολικής έκτασης της προστατευόμενης περιοχής).
Την ίδια ώρα επηρεάστηκαν τμήματα τριών Γνωστών Διαδρόμων – Περασμάτων Διέλευσης Αποδημητικών Άγριων Πτηνών: Χα Ποτάμι, Ποταμός Παραμαλίου, Ποταμός Κούρης. Επηρεάστηκε επίσης βιότοπος ζωτικής σημασίας των ενδημικών ειδών πουλιών της Κύπρου (Σκαλιφούρτα, Τρυπομάζης, Θουπί), σημαντικές χωροκράτειες φωλεάζοντων ειδών αρπακτικών στην Κύπρο (Πυρόχρους Γύπας, Σπιζαετός, Ζάνος, Διπλογέρακο, Διπλοσιάχινο), περιοχές φωλεοποίησης και τροφοληψίας πουλιών γεωργικών περιοχών (Τρουλλουρίδα και Σιταροπούλλι), καθώς και γνωστοί διάδρομοι – περάσματα διέλευσης αποδημητικών αρπακτικών (Μελισσοσιάχινο, Γυπογεράκα, Βαλτοσιάχινο, Ασπροσιάχινο, Καμποσιάχινο, Ορνιθοσιάχινο, Γερακίνα, Κιρκινέζι, Μαυροφάλκονο), παρυδάτιων/υδρόβιων πτηνών (Γερανός και Νυφογερανός) και κορακιόμορφων πτηνών (Κράγκα και Μελισσοφάγος).
Οι τρεις επηρεαζόμενες περιοχές Natura 2000. Πηγή: Ερευνητικό Κέντρο Αριστείας ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ - ΤΕΠΑΚ
Ύδατα
«Επηρεάστηκε το μεγαλύτερο τμήμα της λεκάνης απορροής και των ζωνών προστασίας του ταμιευτήρα ύδρευσης Κούρη, ο οποίος αποτελεί το μεγαλύτερο φράγμα πόσιμου νερού στην Κύπρο», όπως αναφέρει το Terra Cypria σε υποκεφάλαιο για τα ύδατα. Από την πυρκαγιά επηρεάστηκαν επίσης μεγάλα τμήματα των λεκανών απορροής των ποταμών Χα Ποτάμι, Αυδήμου, Πραστιού, Παραμαλίου, Πέρδικας, Φαλκονιάς, Κρυού, Κούρρη και Λιμνάτη.
Τοπίο
Σε σχέση με το τοπίο, επηρεάστηκε το μεγαλύτερο τμήμα του Προστατευόμενου Τοπίου του Υδατοφράκτη Κούρρη, στα διοικητικά όρια των κοινοτήτων Λόφου, Άγιος Θεράπων, Άλασσα, Δωρός, Σούνι Ζανακιά, Καντού και Ερήμη. «Πέραν της Πολεοδομικής Ζώνης Προστασίας των Υδάτων και του Πολεοδομικού Καθεστώτος Προστατευόμενου Τοπίου Υδατοφράκτη Κούρρη (Ζ3-ΠΤ), επηρεάστηκε επίσης ένα πολύ μεγάλο τμήμα γεωργικής γης και φυσικής έκτασης, το οποίο εμπίπτει σε Πολεοδομικό Καθεστώς Περιοχής Εξαιρετικής Φυσικής Καλλονής στην χαμηλότερη ορεινή και ημιορεινή επαρχία Λεμεσού», προστίθεται.
Συνέπειες
Η φυσική αναγέννηση της καμένης γης είναι αβέβαιη, όπως εκτιμά το Terra Cypria, καθότι η κλιματική κρίση εντείνει την παρατεταμένη ξηρασία και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, από τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες και τις συνθήκες καύσωνα μέχρι τις πολύ έντονες βροχοπτώσεις και τα φαινόμενα πλημμύρας. Την ίδια ώρα παρατηρεί ότι παρότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει σαφείς νομικές δεσμεύσεις όσον αφορά την ανάληψη μέτρων μετριασμού και προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, εξακολουθεί να στερείται ενός σύγχρονου, ολοκληρωμένου, μακροπρόθεσμου και αποτελεσματικού σχεδιασμού για την πρόληψη, αντιμετώπιση και αποκατάσταση μεγάλων, ανεξέλεγκτων και καταστροφικών πυρκαγιών. Θεωρεί ότι η διαχείριση του προβλήματος απαιτεί την άμεση λήψη ουσιαστικών μέτρων, στα πλαίσια μιας πιο ολιστικής προσέγγισης για την πρόληψη και αντιμετώπιση των μεγάλων, ανεξέλεγκτων και καταστροφικών πυρκαγιών, με στόχο την αποφυγή και τον περιορισμό τους. Παράλληλα, η αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων πρέπει να γίνεται εμπεριστατωμένα, στοχευμένα και συντονισμένα, κατόπιν εκπόνησης ειδικών μελετών μεταπυρικής διαχείρισης και προστασίας.
Μέτρα
Μεταξύ των προτεινόμενων μέτρων πρόληψης, αντιμετώπισης και αποκατάστασης, στο υπόμνημα αναφέρονται η αύξηση δημόσιων δαπανών για την προστασία και αποκατάσταση της φύσης και του τοπίου, η κατάργηση ή περιορισμός της πολιτικής ανέγερσης μεμονωμένης κατοικίας, η επανεξέταση στρατηγικής για δημιουργία αντιπυρικών ζωνών και δασικών δρόμων και η διαφοροποίηση της δασοκάλυψης, συγκεκριμένα η μετάβαση από αποκλειστικά πευκοδάση σε δάση που περιλαμβάνουν και πλατύφυλλα δέντρα (π.χ. Δρυς, Πλάτανος, κ.α.), διότι αυτό μπορεί να συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου και στον περιορισμό των πυρκαγιών. Επίσης σημειώνεται η εμπεριστατωμένη μελέτη και ολιστική προσέγγιση προστασίας και αποκατάστασης των καμένων περιοχών και η απαγόρευση ασύμβατων χρήσεων γης και επιβλαβών δραστηριοτήτων στη μεταπυρική περίοδο για σκοπούς προστασίας του εδάφους, της βλάστησης και της άγριας ζωής, δηλαδή η βόσκηση και το κυνήγι θα πρέπει να απαγορευτούν για διάστημα τουλάχιστον 3 έως 5 ετών. Επιπλέον η δόμηση και η επέκταση των δικτύων υποδομών εκτός καθορισμένου ορίου ανάπτυξης και πολεοδομικών ζωνών ανάπτυξης θα πρέπει να απαγορευτεί πλήρως.
