Η υλοποίηση του μεγάλου ενεργειακού έργου στο Βασιλικό, ενός έργου-κλειδί για την έλευση του φυσικού αερίου στην Κύπρο, βρίσκεται ξανά σε αχαρτογράφητα νερά.
Οι νέες αποκαλύψεις -το ρεπορτάζ του Omega Channel και όσα περιέγραψε με άρθρο του στον «Π» την Κυριακή ο πρώην διευθυντής του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), Χρίστος Χριστοδουλίδης, για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το τερματικό υποδοχής φυσικού αερίου στο Βασιλικό- απομακρύνουν κατά πολύ χρονικά την ολοκλήρωση των εργασιών και την έλευση του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή διατηρώντας την κυπριακή οικονομία σε μια κατάσταση ενεργειακής αβεβαιότητας, με προβλήματα στην επάρκεια και τον Κύπριο καταναλωτή -νοικοκυριά και επιχειρήσεις- αιχμάλωτο σε ένα υψηλό ενεργειακό κόστος.
Ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, επιβεβαιώνει την κατάσταση. Η κυβέρνηση διαχειρίζεται τη μείωση της ζημιάς, είπε στο ΚΥΠΕ.
Πού βρισκόμαστε
Ο κ. Χριστοδουλίδης, στο άρθρό του «Π», συνοψίζοντας την κατάσταση στο Βασιλικό, αναφέρει:
1ον Σε απευθείας διαπραγματεύσεις που έχουν γίνει με την εταιρεία, η οποία ήταν ο υπεργολάβος για την κατασκευή της προβλήτας, η εταιρεία αυτή αρνήθηκε να αναλάβει την ευθύνη να αποδεχθεί την κατάσταση των υλικών και εξοπλισμού των υποδομών, που χρήζουν επιδιόρθωσης και ανακατασκευής.
«Άρα, εάν ο ίδιος ο υπεργολάβος, που είναι γνώστης της όλης κατάστασης, δεν αποδέχεται να αναλάβει την ευθύνη για την κατάσταση των εργασιών που έχουν γίνει, πώς αναμένεται ότι θα εξευρεθούν άλλοι σοβαροί προσφοροδότες να αναλάβουν τέτοια ευθύνη μέσα από τη διαδικασία ενός διεθνούς διαγωνισμού;», αναρωτιέται ο πρώην διευθυντής του ΔΣΜΚ.
2ον Η εταιρεία Technip, που ανέλαβε ως συντονιστής και διευθυντής έργου (Project Manager) αλλά και σύμβουλος για τη μελέτη/αξιολόγηση της κατάστασης των υφιστάμενων υποδομών και την ετοιμασία των αναγκαίων προδιαγραφών και όρων των διαγωνισμών που θα εκδοθούν για ολοκλήρωση του έργου, μπορεί να αποφασίσει για την εξ υπαρχής κατασκευή όλων των υποδομών, ενόψει της έλλειψης πιστοποίησης από έγκριτους οίκους του εξωτερικού του υφιστάμενου εξοπλισμού και των υλικών.
«Εάν όντως ισχύουν αυτές οι πληροφορίες, ας σοβαρευτούμε επιτέλους και ας σεβαστούμε τον Κύπριο φορολογούμενο, που περιμένει την έλευση φυσικού αερίου για να μειωθεί η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας και να μην υπάρχει ο κίνδυνος περικοπών στην παροχή ηλεκτρικού φορτίου στους καταναλωτές», σχολιάζει ο κ. Χριστοδουλίδης.
Το Omega Channel στο ρεπορτάζ του αναφέρει, επικαλούμενο αρμόδιες πηγές, ότι έχουν εντοπιστεί σοβαρά τεχνικά προβλήματα του έργου από τον project manager, δηλαδή τον συντονιστή του έργου, ο οποίος υπέγραψε συμβόλαιο με την ΕΤΥΦΑ τον Μάιο. Τα ζητήματα που εντοπίστηκαν θέτουν σοβαρά θέματα ασφαλείας σε περίπτωση λειτουργίας του τερματικού. Ο τεχνικός σύμβουλος θα παραδώσει έκθεση στην ΕΤΥΦΑ στις αρχές Σεπτεμβρίου και από διαρροές προκύπτει ότι μπορεί να υποδείξει μη συνέχιση των εργασιών!
Ο υπουργός Eνέργειας δεν διέψευσε τις πληροφορίες περί σημαντικών τεχνικών ζητημάτων που απειλούν την ολοκλήρωση του έργου αλλά, αντίθετα, μίλησε για την αναζήτηση ευθυνών αν πράγματι επαληθευθεί αυτό το ιδιαίτερα δυσμενές σενάριο.
«Η νυν κυβέρνηση διαχειρίζεται τον περιορισμό της ζημιάς αυτή τη στιγμή όσον αφορά το έργο», είπε στο ΚΥΠΕ, προσθέτοντας ότι «οι οποιεσδήποτε ευθύνες θα πρέπει να αποδοθούν γύρω από αυτούς τους σχεδιασμούς και τις τεχνικές αποφάσεις οι οποίες μπορεί να θέτουν θέματα ασφάλειας κατά τη λειτουργία του όλου έργου».
Σε ό,τι αφορά το πλοίο «Προμηθέας», αυτό βρίσκεται στη Μαλαισία όπου εκτελούνται εργασίες για την εγκατάσταση των συστημάτων που έλειπαν ώστε να πιστοποιηθεί ως πλωτή μονάδα αεριοποίησης και αναζητείται τερματικό για να γίνουν τα δοκιμαστικά για τις αποδόσεις της πλωτής μονάδας αεριοποίησης.
Η πραγματικότητα του φιάσκου
Το έργο του τερματικού φυσικού αερίου στο Βασιλικό -που περιλαμβάνει τη δημιουργία χερσαίων εγκαταστάσεων υποδοχής, αποθήκευσης και επαναεριοποίησης, σε συνδυασμό με το πλοίο-μονάδα «Προμηθέας» (FSRU)- είχε εξαρχής παρουσιαστεί ως η πιο κρίσιμη ενεργειακή υποδομή στη σύγχρονη ιστορία του τόπου. Στόχος ήταν να μειώσει το ενεργειακό κόστος, να περιορίσει τους ρύπους και να ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού σε ηλεκτρική ενέργεια.
Η καθυστέρηση της έλευσης φυσικού αερίου σημαίνει ότι ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες παραμένουν ανενεργές, η 6η μονάδα συνδυασμένου κύκλου της ΑΗΚ δυναμικότητας 160 MW και της PEC δυναμικότητας 260 MW, με τον κίνδυνο περικοπών να παραμένει. Πρόσθετα, συνεχίζεται η εξάρτηση αποκλειστικά από μαζούτ και ντίζελ -καύσιμα υψηλού κόστους και έντονα ρυπογόνα.
Ο Κύπριος καταναλωτής, ήδη επιβαρυμένος με τιμολόγια ηλεκτρισμού που συγκαταλέγονται στα υψηλότερα της ΕΕ, δεν βλέπει προοπτική ανακούφισης. Αντίθετα, οι προοπτικές παραμένουν δυσοίωνες καθώς η αγορά δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων φορτώνει κόστος στους λογαριασμούς, το οποίο εκτιμάται σε 1 εκατ. ευρώ την ημέρα. Υψηλό κόστος και αβεβαιότητα στην επάρκεια επηρεάζουν και την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας.
Ανάγκη ξεκάθαρου σχεδίου
Στις δηλώσεις του, ο υπουργός Ενέργειας αναγνώρισε ότι «οποιεσδήποτε ευθύνες γύρω από τους σχεδιασμούς και τις τεχνικές αποφάσεις θα πρέπει να αποδοθούν». Πρόκειται για μια έμμεση παραδοχή ότι υπήρξαν ελλείψεις στον σχεδιασμό και πιθανώς αστοχίες στη διαχείριση έργου εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Ωστόσο, η απόδοση ευθυνών δεν αρκεί. Αυτό που ζητείται πλέον επιτακτικά είναι ένα σαφές και ρεαλιστικό σχέδιο:
Πότε και πώς θα ολοκληρωθεί το έργο στο Βασιλικό;
Πώς θα διασφαλιστεί η ασφάλεια και η τεχνική επάρκεια του τερματικού;
Τι εναλλακτικά μέτρα ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας μπορεί να λάβει η κυβέρνηση στο μεταβατικό διάστημα;
Αντί να αποτελεί σύμβολο μιας «νέας εποχής» για την ενέργεια στην Κύπρο, το τερματικό στο Βασιλικό αναδεικνύεται σε φιάσκο.
Λύση το «Αφροδίτη»;
Στο ερώτημα αν υπάρχει «σχέδιο β΄» σε περίπτωση ακύρωσης του έργου, ο πρώην διευθυντής του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), Χρίστος Χριστοδουλίδης, με το άρθρο του στον «Π» θέτει την προοπτική μεταφοράς φυσικού αερίου με αγωγό από το κοίτασμα «Αφροδίτη».
«Θα μπορούσαμε και μπορούμε ακόμα να φέρουμε φυσικό αέριο από το δικό μας κοίτασμα "Αφροδίτη} (μέσω μιας απλής και οικονομικής απευθείας σύνδεσης του αγωγού στο κοίτασμα, μέθοδος Tie Back) και, με μια απλή επίγεια εγκατάσταση καθαρισμού/φιλτραρίσματος στο Βασιλικό, θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί το φυσικό αέριο απευθείας σε αέρια μορφή για να καλύψει τις μικρές ανάγκες της συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής μας, που δεν θα ξεπερνούν τα 0,6 bcm τον χρόνο», γράφει και προσθέτει:
«Έστω και τώρα μπορούμε να πάμε στο "σχέδιο β΄". Άμεσα θα πρέπει να διαπραγματευθούμε με τη διαχειρίστρια εταιρεία του κοιτάσματος «Αφροδίτη», για ακύρωση της πλωτής πλατφόρμας FPU και να διαπραγματευτούμε την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού με απευθείας σύνδεση (Tie Back) από το κοίτασμα προς το Βασιλικό και την εγκατάσταση μιας επίγειας μονάδας καθαρισμού του φυσικού αερίου στο Βασιλικό.
Αυτή είναι η μόνη λύση για την Κύπρο.
Ένα τέτοιο έργο θα είναι σωστά και επαγγελματικά προγραμματισμένο με αρχή και τέλος. Θα είναι επίσης κοστολογημένο με ακρίβεια, εν αντιθέσει με το τραγικό έργο του τερματικού LNG στο Βασιλικό, που κανένας δεν γνωρίζει πότε θα επαναρχίσει η κατασκευή του, πότε θα τελειώσει, πόσο θα είναι το τελικό κόστος αλλά και εάν κάποτε τελειώσει το έργο αυτό, η τιμή του φυσικού αερίου θα είναι πολύ υψηλή και θα αντικατοπτρίζεται στην τιμή της κιλοβατώρας».
