Τηλ: 99966518
Για πρώτη φορά στο σπίτι μας στην περιοχή Chaghlayan στη Λευκωσία, ένα ζευγάρι φάσσες αποφάσισε να φτιάξει τη φωλιά του στη μεσπιλιά μας. Πρόσφατα ένας φίλος μας κλάδεψε το δέντρο, κόβοντας ένα μεγάλο κλαδί για να μπορεί να αναπνέει παίρνοντας περισσότερο αέρα, έτσι στη μια πλευρά του το ζευγάρι των φασσών ήρθε να φτιάξει τη φωλιά του ψηλά στο δέντρο. Ο φίλος μας κλάδεψε επίσης την ελιά δίπλα στη λιμνούλα και αυτό δημιούργησε περισσότερο χώρο, περισσότερο αέρα και περισσότερες ευκαιρίες για τα πουλιά να έρθουν να πιούν νερό από τη λιμνούλα στον κήπο μας. Προηγουμένως, η ελιά εμπόδιζε κατά κάποιο τρόπο τη θέα τους αν έρχονταν από την πλευρά του δρόμου, αλλά από τη στιγμή που κλαδεύτηκε τώρα έχουν θέα τη λιμνούλα. Και θέα ολόκληρου του κήπου. Η μεσπιλιά βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του κήπου, προσφέροντάς μας μεγάλη σκιά και προστασία από τη ζέστη τα ζεστά καλοκαιρινά πρωινά και απογεύματα. Πάντα καθόμαστε κάτω από αυτήν πίνοντας καφέ, διαβάζοντας το βιβλίο μας, κοιτάζοντας τα πουλιά που πηγαινοέρχονται για να πιούν νερό από τη μικρή λιμνούλα.
Η φωλιά
Ίσως υπάρχει και ένας άλλος λόγος για τον οποίο το ζεύγος φασσών αποφάσισε να χτίσει τη φωλιά του στη μεσπιλιά μετά από τόσες δεκαετίες. Γεννήθηκα σε αυτό το σπίτι το 1958 και δεν θυμούμαι ποτέ κανένα πουλί να χτίζει φωλιά σε αυτό το δέντρο. Αυτό συνέβαινε επειδή πάντα υπήρχαν γάτες στο σπίτι μας και ίσως φοβόντουσαν τις γάτες που τριγυρνούσαν στον κήπο και κάθονταν και περίμεναν τα πουλιά να κατέβουν για να τα πιάσουν. Τώρα που χάσαμε τον αρσενικό γάτο του σπιτιού τον περασμένο Φεβρουάριο και η γριά θηλυκή γάτα δεν ενδιαφέρεται πια τόσο πολύ να τα κυνηγήσει, ίσως αυτό τους τους έκανε να χτίσουν τη φωλιά πάνω στη μεσπιλιά. Λατρεύω τις φάσσες και πάντα τις έβλεπα να πηγαινοέρχονται για να πιούν νερό από τη λιμνούλα. Άρχιζαν να έρχονται το πρωί και συνέχιζαν να πηγαινοέρχονται όλη τη μέρα. Τις ζεστές μέρες, έμπαιναν μέσα στη λιμνούλα για να πλύνουν τα φτερά τους και να κάνουν ένα γρήγορο μπάνιο και να απαλλαγούν από όλη τη σκόνη και τη βρομιά. Ο σύντροφός μου ανανέωνε συνεχώς το νερό τους ώστε να είναι καθαρό για να πίνουν και να πλένονται.
Όταν έρχονταν οι φάσσες, τα περιστέρια, τα φιλικουτούνια και τα φοινικοτρύγονα για να πιούν νερό από τη λίμνη, ήταν εξαιρετικά προσεκτικά. Έλεγχαν τα πάντα για πολλή ώρα, αφού κάθονταν πάνω στους σιδερένιους στύλους που είχαν φτιαχτεί πριν από δεκαετίες για να στηρίξουν την κληματαριά μας. Μετά πετούσαν κάτω για να καθίσουν σε ένα κλαδί της ελιάς ή της μεσπιλιάς και να ξαναελέγξουν. Στη συνέχεια κατέβαιναν στη λιμνούλα και έπιναν πολύ γρήγορα νερό και πετούσαν μακριά. Μόνο αν ήταν πολύ ήσυχα και ήρεμα χωρίς γάτες τριγύρω και αν έκανε πολύ ζέστη, έκαναν ένα γρήγορο μπάνιο στη λιμνούλα και μετά πετούσαν μακριά για να ξανάρθουν αργότερα. Το βράδυ τις μεγάλες, ζεστές καλοκαιρινές μέρες, έρχονταν να πιούν νερό μέχρι τις 19:30 ή 20:00. Έτσι, μόνο μετά από αυτή την ώρα, μπορούσα να καθίσω δίπλα στη λιμνούλα για να διαβάσω το βιβλίο μου.
Χτίζοντας μια φωλιά
Αρχικά δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι το ζευγάρι φασσών είχε επιλέξει για πρώτη φορά τη μεσπιλιά για να χτίσει τη φωλιά του. Ένα πρωί είδα την αρσενική φάσσα να κρατάει ένα μεγάλο κλαδί στο ράμφος του και το παρακολούθησα να πετάει μέσα στη μεσπιλιά και κατάλαβα ότι έχτιζε μια φωλιά. Μετά από μερικές μέρες που κουβαλούσε μικρά κλαδιά, η φωλιά ήταν έτοιμη και όταν κοίταξα, είδα τη θηλυκή φάσσα να κάθεται στη φωλιά που έχτισαν μαζί. Το παράθυρο του υπνοδωματίου μας είναι δίπλα στη μεσπιλιά και έτσι κάθε πρωί ξυπνούσα με το κελάηδισμα των πουλιών - άρχιζαν να κελαηδούν στις 6 και ξυπνούσα για να ακούσω τα σπουργίτια, τα περιστέρια, τις φάσσες, τα τραγούδια και τα γουργουρητά και τις απαντήσεις τους και την κουβέντα μεταξύ τους.
Οι μυρωδιές της άνοιξης
Σηκώνομαι και βάζω ένα γιλέκο και βγαίνω στον κήπο για να μυρίσω την πρωινή φρεσκάδα, αυτή την εποχή είναι η μυρωδιά των εσπεριδοειδών, τα άσπρα, αστερόμορφα άνθη της κιτρομηλιάς, της μανταρινιάς και της λεμονιάς μας γεμίζουν τον κήπο με μια μεθυστική μυρωδιά. Γεμίζω τα πνευμόνια μου με αυτή την όμορφη μυρωδιά της Κύπρου, του νησιού μας, της Μεσογείου και ακούω το κελάηδισμα των πουλιών. Περπατώ πάνω-κάτω και βλέπω τα ξερά κλαδιά της ροδιάς να γεμίζουν φύλλα, ετοιμάζονται να μας δώσουν τα κόκκινα λουλούδια τους και μετά τους καρπούς τους. Πηγαίνω στο δέντρο χέννας και κοιτάζω αν άρχισαν να βγαίνουν νέα, πράσινα φύλλα. Τα λουλούδια της χέννας πάντα ανταγωνίζονται τη μυρωδιά του γιασεμιού στην Κύπρο - μου αρέσει να τα μυρίζω το βράδυ ή νωρίς το πρωί όταν είναι σε πλήρη άνθηση. Βλέπω τα άσπρα κρινάκια που είχαν φυτευτεί κάτω από τη λίμνη - αυτό ήταν το λουλούδι που άρεσε πολύ στη μητέρα μου και έβαλα ως κανόνα να υπάρχουν πάντα λευκά κρίνα στον κήπο της για να θυμούμαι την αγάπη και τη φροντίδα της για τη φύση. Φροντίζω επίσης να έχω ένα ζαμπούκο (σαμπούκο/elderberry), μια γλάστρα με κιούλι, κεράκια. Και πάντα δυόσμο. Αυτά ήταν τα βασικά στον κήπο μας όταν μεγάλωνα σε αυτό το σπίτι.
Η κόκκινη τριανταφυλλιά
Ελέγχω την κόκκινη τριανταφυλλιά. Αυτή η κόκκινη τριανταφυλλιά ήταν δώρο από συγγενή «αγνοουμένων» - η μητέρα και ο πατέρας της ήταν «αγνοούμενοι» από το 1964 από τα Περβόλια Τρικώμου και είχα βοηθήσει με την υποστήριξη των αναγνωστών μου στην ανεύρεση των οστών τους. Είχαν θαφτεί σε ένα πηγάδι στο Τρίκωμο και δείξαμε αυτό τον τόπο ταφής δύο-τρεις φορές στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων και παρόλο που υπήρχε ένας Ελληνοκύπριος αυτόπτης μάρτυρας αυτού του εγκλήματος της δολοφονίας ενός αθώου ζευγαριού από κάποιους Ελληνοκύπριους, η ΔΕΑ χρειάστηκε πολύ καιρό για να κάνει εκταφές σε αυτό το πηγάδι. Τελικά τα οστά τους βρέθηκαν και η Sevilay Berk που περίμενε όλη της τη ζωή για οποιαδήποτε είδηση για τη μητέρα και τον πατέρα της βρήκε λίγη γαλήνη. Ταυτοποιήθηκαν και τάφηκαν και πήγαμε στην κηδεία στην Αμμόχωστο. Ο Ελληνοκύπριος αυτόπτης μάρτυρας του εγκλήματος εκεί ήταν επίσης στην κηδεία για να αποτίσει φόρο τιμής - είχε και αυτός έναν «αγνοούμενο» γιο από το 1974 και μπορούσε να καταλάβει τον πόνο και τη δυστυχία της Sevilay και της οικογένειάς της και βοήθησε χωρίς να περιμένει τίποτα σε αντάλλαγμα, από ανθρωπιά. Τον Μάιο του 1964, δεν τους είχε δει πραγματικά να πυροβολούν τον πατέρα και τη μητέρα της Sevilay, αλλά είχε ακούσει φωνές και όταν βγήκε από το σπίτι του, του είπαν να ξαναμπεί μέσα και πυροβόλησαν πίσω του για να τον τρομάξουν και να βεβαιωθούν ότι θα έμενε μέσα. Και το επόμενο πρωί βρήκε αίμα και ένα γυναικείο παπούτσι κοντά στο πηγάδι και ήρθε για να το δείξει σε μένα και στους λειτουργούς της ΔΕΑ. Συμπωματικά, ένας από τους αναγνώστες μου μας βοήθησε να βρούμε τα οστά του γιου του και αυτή τη φορά, η Sevilay παρευρέθηκε στην κηδεία του. Κάθε Πρωτοχρονιά, η Sevilay μου στέλνει ένα λουλούδι μαζί με μια κάρτα, ευχαριστώντας με από τότε που τη γνώρισα το 2001 ή το 2002. Και μια χρονιά, μου είχε στείλει αυτή την κόκκινη τριανταφυλλιά. Ο σύντροφός μου την φύτεψε στον κήπο μας και κάθε άνοιξη ανθίζει για να μας θυμίζει ότι υπάρχει αρκετή ανθρωπιά σε αυτή τη γη για να ελπίζουμε. Ότι μπορούμε να περιμένουμε με ανυπομονησία την άνοιξη, τα λουλούδια, τα πουλιά που φτιάχνουν τις φωλιές τους, γεννούν τα αβγά τους, φροντίζουν τα μικρά τους και τα βοηθούν να μάθουν να πετούν και ίσως να επιστρέψουν και του χρόνου. Και θα ανυπομονούμε γι’ αυτό.
