Η διαχείριση των οργανικών αποβλήτων έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια για την εφαρμογή του «Πληρώνω Όσο Πετώ», συμβάλλοντας σημαντικά στην καθυστέρηση της εκκίνησης από τις τοπικές αρχές (η νομοθεσία είχε ορίσει την 1η Ιουλίου 2024), καθώς μέχρι σήμερα από άποψη υποδομών το κράτος ήταν ανέτοιμο. Στην παρούσα χρονική φάση, όπου διεξάγεται σε τακτά χρονικά διαστήματα η διαβούλευση μεταξύ των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης και του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, ώστε οι δήμοι και οι κοινότητες να ξεκινήσουν την εφαρμογή του συστήματος υποχρεωτικής ανακύκλωσης στις αρχές του 2026, έχει προκύψει σημαντική εξέλιξη για το ζήτημα των υποδομών, οι οποίες θα υποδέχονται τα οργανικά απόβλητα. Συγκεκριμένα, την περασμένη Τετάρτη (11 Ιουνίου) το Τμήμα Περιβάλλοντος ανακοίνωσε για πρώτη φορά στην Ένωση Δήμων και την Ένωση Κοινοτήτων συγκεκριμένα πλάνα, βραχυπρόθεσμης και μεσοπρόθεσμης προσέγγισης, τα οποία, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, έτυχαν μίας καταρχήν θετικής ανταπόκρισης από πλευράς των τοπικών αρχών.
Όπως αναφέρθηκε στον «Π» από πηγές της Ένωσης Δήμων, η ανακοίνωση των σχεδιασμών για τις υποδομές των οργανικών, τους οποίους ζητούσαν εδώ και καιρό, ανοίγει τον δρόμο για να μπορέσει κάθε δήμος και κοινοτικό σύμπλεγμα, αφού τους μελετήσει, να καταθέσει στο Τμήμα Περιβάλλοντος το δικό του πλάνο υλοποίησης του «Πληρώνω όσο Πετώ».
Λευκωσία, Λάρνακα και Αμμόχωστος
Σύμφωνα με τις αποφάσεις του Τμήματος Περιβάλλοντος, τις οποίες εξασφάλισε ο «Π», οι επαρχίες Λευκωσίας, Λάρνακας και ελεύθερης Αμμοχώστου θα εξυπηρετούνται από την ΟΕΔΑ Κόσιης και συγκεκριμένα τη μονάδα κομποστοποίησης που διαθέτει. Το προηγούμενο διάστημα το Τμήμα έλαβε διαβεβαίωση από την ΟΕΔΑ ότι μπορεί να διαχειρστεί τα καθαρής ποιότητας οργανικά απόβλητα κουζίνας των τριών επαρχιών και μάλιστα να παράξει και κόμποστ, το οποίο μπορεί να διοχετευτεί στην αγορά.
Λεμεσός, Πάφος και Τηλλυρία
Για τις επαρχίες Λεμεσού και Πάφου το Τμήμα θα αγοράσει αυτόνομες κινητές μονάδες κομποστοποίησης, οι οποίες θα δώσουν προσωρινά λύσεις. Σύμφωνα με το Τμήμα, θα μπορούσαν αυτές οι μονάδες να εγκατασταθούν στην ΟΕΔΑ Πεντακώμου για τη Λεμεσό και στον ΧΥΤΑ Πάφου για την επαρχία Πάφου. Επίσης σχεδιάζεται να εγκατασταθεί και μία τρίτη κινητή μονάδα στον Κάτω Πύργο, για την περιοχή Τηλλυρίας. Αν υπάρξουν ανάγκες, το Τμήμα θα αγοράσει υπηρεσίες και από αδειοδοτημένες μονάδες του ιδιωτικού τομέα. Σε επόμενο στάδιο, όταν για αυτές τις περιοχές δημιουργηθούν μεγάλες και μόνιμες υποδομές, προβλέπεται οι κινητές μονάδες να μεταφερθούν σε ορεινές κοινότητες.
Χρονοδιαγράμματα και κόστος
Μετά το εναρκτήριο λάκτισμα για τη συζήτηση των υποδομών για τα οργανικά, οι τοπικές αρχές θα επανέρθουν με σχόλια. Η επόμενη συνάντηση των δύο πλευρών θα γίνει γύρω στο τέλος του μήνα, όπου το Τμήμα Περιβάλλοντος θα παρουσιάσει και περισσότερες λεπτομέρειες των σχεδιασμών. Η συνέχεια της συζήτησης για το θέμα των οργανικών θα περιλαμβάνει και τον καθορισμό χρονοδιαγραμμάτων, αν και όπως είχε επισημάνει σε συνέντευξή του στον «Π» ο δήμαρχος Ύψωνα, Παντελής Γεωργίου, ο οποίος είναι εκ των βασικών εκπροσώπων της Ένωσης Δήμων στις διαβουλεύσεις, έχουν αποφασίσει ότι το 2026 θα ξεκινήσουν πρώτα με την ανακύκλωση, μετά θα πάνε στα οργανικά των μεγάλων παραγωγών και ακολούθως στα οργανικά των σπιτιών. Επίσης οι δύο πλευρές θα περάσουν και στο κόστος της διάθεσης των οργανικών στις μονάδες. Σύμφωνα με πηγές από το Τμήμα Περιβάλλοντος, όλες οι μελέτες των τοπικών αρχών για το «ΠΟΠ» έδειξαν ότι θα τους στοιχίζει 40 ευρώ ανά τόνο, ωστόσο από προκαταρκτικές μελέτες του Τμήματος, φαίνεται ότι υπάρχει περιθώριο το κόστος να είναι πιο κάτω.
Τρεις κατηγορίες προβλημάτων
Πρέπει να σημειωθεί ότι με τη διαβούλευση για τις υποδομές των οργανικών εγκαινιάζεται και η συζήτηση μίας από τις τρεις κατηγορίες προβλημάτων που εμποδίζουν μέχρι σήμερα την εφαρμογή του «ΠΟΠ», η οποία αφορά τα τεχνικά μέσα και τις υποδομές. Την περασμένη Τετάρτη έκλεισε η συζήτηση για την πρώτη κατηγορία, η οποία αφορά τις νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες πρέπει να γίνουν, ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει το «ΠΟΠ», αλλά και να έχουν οι τοπικές αρχές όλα τα εργαλεία για να επιβάλλουν ενδεχόμενα μέτρα. Αφού το Υπουργείο Γεωργίας υιοθέτησε τα αιτήματα που προέταξε η τοπική αυτοδιοίκηση, πλέον η μπάλα περνά στο Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο, έχοντας ενώπιόν του τη σύμφωνο γνώμη του Υπουργείου Γεωργίας, θα πρέπε να τα ενσωματώσει στο νομοσχέδιο που θα καταθέσει στη Βουλή για ψήφιση.
Το τρίτο εμπόδιο ειναι το οικονομικό, καθώς απομένει να συμφωνηθεί η κρατική στήριξη προς τις τοπικές αρχές. Η Ένωση Δήμων έχει προβεί σε προ-κοστολόγιο για όλους τους δήμους, όσον αφορά την αλλαγή στο υφιστάμενο σύστημα για τα σκύβαλα, καταγράφοντας γύρω στα 80-100 εκατομμύρια ευρώ. Μεταξύ άλλων, για την αγορά των νέων σκυβαλοφόρων για τα οργανικά απόβλητα, των κάδων για τα οργανικά και την ανακύκλωση, όπως και των σακούλων, για τις καμπάνιες ενημέρωσης των πολιτών και τους επιθεωρητές εφαρμογής του «ΠΟΠ». Θεωρούν ότι προκύπτει η ανάγκη μεγαλύτερης κρατικής χρηματοδότησης σε σύγκριση με τη σημερινή.
