Η ποιοτική και καινοτόμος ανώτερη εκπαίδευση συνιστά έναν από τους πιο κρίσιμους πυλώνες για τη μακροπρόθεσμη ευημερία της κυπριακής κοινωνίας και οικονομίας. Σ’ ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον, όπου η τεχνολογία, η επιστημονική γνώση και οι δεξιότητες ανανεώνονται με ταχύτατους ρυθμούς, η Κύπρος οφείλει να επενδύσει στρατηγικά στην εκπαίδευση ως μέσο ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, της κοινωνικής συνοχής και της εθνικής ανεξαρτησίας. Η ποιοτική ανώτερη εκπαίδευση δεν περιορίζεται στη μετάδοση γνώσεων. Απαιτεί δημιουργικά προγράμματα σπουδών, διασύνδεση με την έρευνα και την αγορά εργασίας, ενίσχυση της διεπιστημονικότητας και καλλιέργεια της κριτικής σκέψης. Η καινοτομία στα συμβατικά και στα εξ αποστάσεως προγράμματα σπουδών, στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην έρευνα, αποτελεί κινητήριο μοχλό για την αναβάθμιση των πανεπιστημίων και των κολλεγίων, με άμεσες συνέπειες, τόσο στη δυνατότητα προσέλκυσης διεθνών φοιτητών όσο και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης.
Η Κύπρος, ήδη αναγνωρισμένο εκπαιδευτικό κέντρο στην Ανατολική Μεσόγειο, έχει την ευκαιρία να εξελιχθεί σε περιφερειακό, και, γιατί όχι, διεθνή κόμβο ανώτερης εκπαίδευσης, εφόσον εστιάσει σε ποιότητα και καινοτομία αντί σε ποσοτική διόγκωση χωρίς ουσία. Η προσέλκυση διεθνών φοιτητών, η δημιουργία κοινών ακαδημαϊκών και ερευνητικών προγραμμάτων με ξένα πανεπιστήμια, η ανάπτυξη αγγλόφωνων προγραμμάτων σπουδών και η σύνδεση με τη διεθνή ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα αποτελούν στρατηγικούς άξονες που χρειάζονται στήριξη από το κράτος, θεσμική σταθερότητα και επαρκή χρηματοδότηση. Παράλληλα, η διασφάλιση της ποιότητας και η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με διεθνή κριτήρια, η ενίσχυση της διαφάνειας και η θεσμική ενδυνάμωση του ρόλου των φοιτητών και του ακαδημαϊκού προσωπικού είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της αξιοπιστίας και της ακαδημαϊκής αριστείας.
Η Κύπρος δεν έχει την πολυτέλεια να αντιμετωπίζει την ανώτερη εκπαίδευση ως απλό συμπλήρωμα των κρατικών ή οικονομικών μηχανισμών, ούτε ως εργαλείο που εξυπηρετεί βραχυπρόθεσμες ανάγκες ή μικροπολιτικές σκοπιμότητες. Η εκπαίδευση, ιδίως στο ανώτερο επίπεδο, αποτελεί την καρδιά της στρατηγικής ανάπτυξης ενός σύγχρονου κράτους και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ύψιστη εθνική προτεραιότητα. Δεν πρόκειται για δαπάνη, αλλά για μακρόπνοη επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, στους νέους που θα κληθούν να ανταποκριθούν σε σύνθετες κοινωνικές, τεχνολογικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις. Η σύνδεση της γνώσης με την καινοτομία, της διδασκαλίας με την έρευνα και της παιδείας με την κοινωνική πρόοδο δεν είναι αφηρημένες έννοιες, αλλά προϋποθέσεις για μια Κύπρο ανθεκτική σε κρίσεις, με δυναμισμό και διεθνή ακτινοβολία. Σ’ έναν κόσμο που μετασχηματίζεται ραγδαία, η ποιότητα της ανώτερης εκπαίδευσης καθορίζει το μέλλον του τόπου.
*Καθηγητή-ανθρωπολόγου στο Philips University, πρώην πρύτανη
