Από τώρα πρέπει από ό,τι φαίνεται να φροντίσουν να διευθετήσουν τα ραντεβού τους σε ειδικό γιατρό του Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ), οι δικαιούχοι που «λογαριάζουν» να αρρωστήσουν εντός του 2024. Με την αναμονή σε κάποιες ειδικότητες να ξεπερνά τους οκτώ μήνες οι δικαιούχοι του συστήματος υποφέρουν. Στις 23 Ιανουαρίου 2023 ο «Π» δημοσίευσε ερεύνα σε 13 ειδικότητες, αποδεικνύοντας ότι σε κάποιες περιπτώσεις γιατρών η αναμονή ξεπερνούσε τους 5-6 μήνες. Έξι μήνες μετά επαναλάβαμε το ίδιο πείραμα. Επικοινωνήσαμε με ειδικούς γιατρούς εντός του ΓεΣΥ, στον δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα, από όλες τις επαρχίες, ζητώντας τους να μας κλείσουν ραντεβού. Από τους γιατρούς που απάντησαν το τηλέφωνο, ελάχιστοι ήταν εκείνοι που δήλωσαν ότι μπορούν να μας εξυπηρετήσουν εντός του 2023, ενώ ακόμη πιο λίγοι ήταν εκείνοι που διέθεταν ραντεβού εντός του επόμενου μήνα.
Τα ραντεβού
O «Π» απευθύνθηκε σε περισσότερους από 1.000 ειδικούς γιατρούς, οι οποίοι παρέχουν τις υπηρεσίες τους εντός του ΓεΣΥ, με ένα ποσοστό κοντά στο 20% να μην απαντά καθόλου. Σε αρκετές περιπτώσεις (40%) χρειάστηκε να καλέσουμε και δεύτερη φορά. Για σκοπούς καταγραφής της πραγματικής εικόνας, και του τι αντιμετωπίζουν καθημερινά οι δικαιούχοι του συστήματος, οι οποίοι επιχειρούν να βρουν ραντεβού. Να σημειωθεί ότι η επικοινωνία με τους γιατρούς έγινε στις 22 και 23 Αυγούστου 2023, γεγονός που έχει ιδιαίτερη σημασία, αν λάβουμε υπόψη τις ημερομηνίες στις οποίες υπήρχαν διαθέσιμα ραντεβού.
Αιματολόγοι: Στο ΓεΣΥ παρέχουν υπηρεσίες 33 αιματολόγοι, με τους 13 να είναι στον ιδιωτικό τομέα. Από τους 33 γιατρούς στους οποίους απευθυνθήκαμε δεν απάντησαν οι 10, με τους εννέα από αυτούς να είναι γιατροί του Δημοσίου. Το πρώτο διαθέσιμο ραντεβού που εντοπίσαμε είναι στις 22 Σεπτεμβρίου 2023, ενώ υπάρχουν τρεις αιματολόγοι, οι οποίοι είναι κλεισμένοι για όλο το 2023. Οι περισσότεροι αιματολόγοι εργάζονται στις επαρχίες Λεμεσού και Λευκωσίας, ενώ μόλις τρεις γιατρούς έχει η Λάρνακα. Τρεις γιατροί, από τους οποίους μόνο ο ένας απάντησε το τηλέφωνο, με το επόμενο διαθέσιμο ραντεβού να είναι στις 29 Ιανουαρίου.
Τον Ιανουάριο όταν είχαμε κάνει ξανά το ίδιο «πείραμα» η μέγιστη αναμονή ήταν στους τέσσερις μήνες. Τότε υπήρχαν 29 αιματολόγοι στο ΓεΣΥ και στους περισσότερους η αναμονή δεν ξεπερνούσε τους δύο μήνες.
Γαστρεντερολόγοι: Στους 48 ανέρχονται οι γαστρεντερολόγοι στον κατάλογο του ΓεΣΥ. Από αυτούς μόνο πέντε δεν ανταποκρίθηκαν στις κλήσεις μας, ενώ το πρώτο ραντεβού που εντοπίσαμε είναι στις 18 Οκτωβρίου 2023, σε γιατρό στην επαρχία Λάρνακας. Από τους υπόλοιπους, μόνο δύο γιατροί είχαν διαθέσιμο ραντεβού στα τέλη Νοέμβρη, ενώ στους περισσότερους η αναμονή ξεπερνά τους 5-6 μήνες. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις δύο γιατρών ο ένας στη Λεμεσό και ο άλλος στη Λευκωσία, όπου το επόμενο διαθέσιμο ραντεβού είναι στις 27 Μαΐου 2024 και 24 Ιουνίου 2024 αντίστοιχα.
Επτά μήνες πριν η κατάσταση ήταν πολύ καλύτερη, καθώς υπήρχε αναμονή αλλά δεν ξεπερνούσε τους 4 μήνες. Χαρακτηριστική είναι εξάλλου η περίπτωση γιατρού στη Λευκωσία, ο οποίος στο «πείραμα» του Γενάρη διέθετε ραντεβού με αναμονή δύο μηνών, τώρα είναι κλειστός μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου.
Δερματολόγοι: Στους 73 ανέρχονται οι δερματολόγοι εντός ΓεΣΥ, με την πλειοψηφία των γιατρών να έχουν μια λίστα αναμονής τέσσερις μηνών και βάλε. Η κατάσταση όσον αφορά τις επαρχίες είναι καλύτερη στη Λευκωσία, μιας και εκεί εργάζονται οι περισσότεροι γιατροί. Σε γιατρό στην επαρχία Λευκωσίας εντοπίσαμε και το πρώτο διαθέσιμο, στις 26 Οκτωβρίου 2023. Στις υπόλοιπες επαρχίες τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Στην Πάφο για παράδειγμα, το επόμενο διαθέσιμο ραντεβού είναι στις 28 Νοεμβρίου 2023. Σε τέσσερις δερματολόγους, δύο στη Λευκωσία, έναν στην Πάφο και έναν στη Λεμεσό, το επόμενο διαθέσιμο ραντεβού είναι το Απρίλιο του 2024.
Τον Ιανουάριο όταν είχαμε κάνει ξανά το ίδιο «πείραμα» η μέγιστη αναμονή ήταν τρεις μήνες.
Ενδοκρινολόγοι: Χωρίς καμία αμφιβολία η «χειρότερη» ειδικότητα γιατρών εντός του ΓεΣΥ ως προς το θέμα της αναμονής είναι αυτή των ενδοκρινολόγων. Σε έναν ιδιώτη γιατρό, στη Λεμεσό το επόμενο διαθέσιμο ραντεβού είναι στα μέσα Δεκεμβρίου. Ο συγκεκριμένος είναι και ο μόνος από τους 18 ενδοκρινολόγους που απάντησαν, ο οποίος διαθέτει ραντεβού εντός του 2023. Ιδιαίτερα «δημοφιλής» στη συγκεκριμένη ειδικότητα είναι ο μήνας Φεβρουάριος. Στους ενδοκρινολόγους ξεχωρίζουν οι περιπτώσεις τριών γιατρών. Ο πρώτος εργάζεται στη Λεμεσό και το επόμενο διαθέσιμο ραντεβού είναι στις 23 Απριλίου 2024. Ο δεύτερος, εργάζεται στη Λευκωσία και η γραμματέας του μας παρότρυνε να διευθετήσουμε ραντεβού σε κάποιο συνάδερφό του ή αλλιώς θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι τα μέσα Μαΐου για να μας εξετάσει, ενώ ο τρίτος δεν μπορεί να μας εξετάσει πριν το καλοκαίρι του 2024. Με λίγα λόγια παίρνεις τηλέφωνο στις 22 Αυγούστου του 2023 και σου λέει έλα να σε εξετάσω τον Ιούνιο του 2024.
Επτά μήνες πριν η αναμονή ήταν στους 5-6 μήνες, και σε 1-2 περιπτώσεις ξεπερνούσε τους 7 μήνες.
Καρδιολόγοι: Η μεγαλύτερη ομάδα ειδικών γιατρών εντός του ΓεΣΥ είναι αυτή των καρδιολόγων, με 211 γιατρούς. Η αναμονή στους περισσότερους ξεπερνά τους τέσσερις μήνες. Μόνο ένας γιατρός είχε διαθέσιμο ραντεβού εντός Νοεμβρίου. Μεγαλύτερη ζήτηση φαίνεται να έχουν οι γιατροί του Δημοσίου, οι οποίοι αν είσαι τυχερός και σου απαντήσει κάποιος το τηλέφωνο δύσκολα θα βρεις ραντεβού εντός Ιανουαρίου. Σε Λεμεσό και Λευκωσία, βρίσκεις πιο εύκολα ραντεβού, μιας και είναι μεγαλύτερος ο αριθμός των γιατρών στις συγκεκριμένες επαρχίες, την ώρα που στην Αμμόχωστο, στην οποία έχουν συμβληθεί με το ΓεΣΥ μόλις 11 καρδιολόγοι η κατάσταση είναι πιο δύσκολη. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ο μέσος χρόνος αναμονής για ραντεβού σε καρδιολόγο στη Λεμεσό είναι τρεις μήνες, στη Λευκωσία τέσσερις, Λάρνακα και Πάφο επίσης τέσσερις μήνες, και στην Αμμόχωστο πέντε μήνες. Υπάρχουν βέβαια και γιατροί στους οποίους η αναμονή ξεπερνά τους οκτώ μήνες, αλλά πρόκειται για ελάχιστες περιπτώσεις (3 γιατροί).
Στο προηγούμενο πείραμα του «Π» ο μέσος χρόνος αναμονής ήταν στους δύο μήνες. Το πρόβλημα με τους γιατρούς του Δημοσίου και με τα τηλέφωνα που κτυπούν και δεν απαντά κανείς, παραμένει.
Γυναικολόγοι: Οι γυναικολόγοι είναι μία πιο ιδιαίτερη ομάδα επαγγελματιών υγείας λόγω του ότι η πλειοψηφία των ασθενών τους (γυναίκες σε ενδιαφέρουσα) επισκέπτονται τον γιατρό τους τουλάχιστον μία φορά τον μήνα. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερος φόρτος εργασίας. Έξι με οκτώ εβδομάδες είναι κατά μέσο όρο ο χρόνος αναμονής. Από τους 165 γυναικολόγους που έχουν ενταχθεί στο ΓεΣΥ, οι 148 μας απάντησαν. Από αυτούς μόνο σε 13 γιατρούς η αναμονή ξεπερνά τους 3-4 μήνες, ενώ δεν πρέπει να παραλείψουμε τον γυναικολόγο στην Πάφο του οποίου η γραμματέας ρώτησε αν η δικαιούχος που ήθελε να κλείσει ραντεβού είναι έγκυος και αφού έλαβε αρνητική απάντηση, μας ενημέρωσε ότι το επόμενο διαθέσιμο ραντεβού είναι στα μέσα Μαρτίου 2024.
Οι γυναικολόγοι είναι η μία από τις δύο κατηγορίες γιατρών όπου δεν άλλαξε ούτε προς το καλύτερο ούτε προς το χειρότερο η κατάσταση, σε σχέση με τα όσα καταγράψαμε τον Ιανουάριο. Τότε ο μέσος χρόνος αναμονής ήταν 4-6 εβδομάδες, τώρα κυμαίνεται στις 6-8 εβδομάδες.
Νευρολόγοι: Μόλις δύο νευρολόγοι από αυτούς που μας απάντησαν (το 25% των γιατρών δεν σήκωσε το τηλέφωνο) διαθέτουν ραντεβού εντός του 2023. Το πρώτο διαθέσιμο ραντεβού το εντοπίσαμε σε νευρολόγο στην επαρχία Λευκωσίας, στις 4 Δεκεμβρίου 2023. Οι περισσότεροι νευρολόγοι δηλώσαν ότι δεν μπορούν να μας εξυπηρετήσουν πριν από τα μέσα Φεβρουαρίου 2024. Τέσσερις γιατροί, δύο στη Λεμεσό, ένας στη Λευκωσία και ένας στην Πάφο μας «έκλεισαν» ραντεβού για τον Απρίλιο. Υπάρχει δε και νευρολόγος στη Λευκωσία όπου το επόμενο διαθέσιμο ραντεβού είναι στις 7 Ιουλίου 2024! Έντεκα μήνες μετά από την ημέρα που απευθυνθήκαμε στον γιατρό.
Μάλλον οι νευρολόγοι δεν το έχουν και πολύ με το να απαντούν τα τηλέφωνα, μιας και η δυσκολία στον εντοπισμό ειδικού είναι κάτι το οποίο αντιμετωπίσαμε και τώρα αλλά και πριν από επτά μήνες. Η διαφορά βέβαια είναι ότι τότε βρήκαμε ραντεβού σε 2-3 μήνες.
Νεφρολόγοι: Με τρεις στους δέκα νεφρολόγους, η πλειοψηφία των οποίων γιατροί του Δημοσίου, να μην απαντούν στα τηλέφωνα, μπορεί εύκολα να αντιληφθεί κανείς τι κατάσταση επικρατεί και στη συγκεκριμένη ειδικότητα. Το πιο σύντομο ραντεβού που μπορέσαμε να βρούμε ήταν στις 24 Νοεμβρίου 2024 σε γιατρό στη Λευκωσία. Στην Πάφο το επόμενο διαθέσιμο ραντεβού είναι στις 31 Ιανουαρίου 2024, ενώ στη Λεμεσό είναι στις 19 Φεβρουαρίου 2024. Οι περισσότεροι γιατροί διαθέτουν ραντεβού μετά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου, ενώ γιατρός στην επαρχία Λευκωσίας μας είπε ότι για να μας εξετάσει θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι τα μέσα Απριλίου 2024.
Η αναμονή στους νεφρολόγους σκαρφάλωσε μέσα σε ένα επτάμηνο από τους δύο στους πέντε με έξι μήνες.
Ορθοπεδικοί: Στους ορθοπεδικούς ήταν η πρώτη (και η τελευταία) φορά που κατορθώσαμε να βρούμε ραντεβού σε 10 ημέρες. Ο λόγος; Όπως μας ενημέρωσε η γραμματέας του γιατρού 2 λεπτά πριν μια κυρία είχε ακυρώσει το ραντεβού της. Τυχερός όποιος κάλεσε μετά από εμάς καθώς στους ορθοπεδικούς υπάρχει κατά μέσο όρο αναμονή 4-5 μηνών. Σε δύο περιπτώσεις στη Λευκωσία μας είπαν ότι πρέπει να κάνουμε υπομονή μέχρι τον Μάρτιο 2024, και συγκεκριμένα μέχρι τις 15 και 26 Μαρτίου. Σε μια περίπτωση η γραμματέας του γιατρού μας ενημέρωσε ότι δεν δέχεται άλλους ασθενείς καθώς είναι γεμάτος μέχρι και τα τέλη Ιουνίου 2024.
Τον Ιανουάριο έπρεπε να περιμένεις 3-4 μήνες για ραντεβού στον ορθοπεδικό, τώρα περιμένεις 4-5 μήνες.
Ουρολόγοι: Στους 65 φτάνει ο αριθμός των ουρολόγων εντός ΓεΣΥ σε παγκύπρια βάση. Στην επαρχία Αμμοχώστου βρίσκεται ο γιατρός ο οποίος είχε διαθέσιμο ραντεβού για τις 14 Δεκεμβρίου, ενώ στη Λευκωσία υπήρξε γιατρός ο οποίος μας έκλεισε ραντεβού για τις 27 Ιουνίου 2024. Κάτι που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι υπάρχουν γιατροί, τόσο στη συγκεκριμένη όσο και σε άλλες ειδικότητες, που εργάζονται σε δύο ή και περισσότερες επαρχίες, όπου υπάρχει μεγάλη διαφορά στο θέμα της αναμονής. Υπάρχει γιατρός ο οποίος δραστηριοποιείται σε Πάφο, Λεμεσό και Λάρνακα. Στη Λάρνακα το ραντεβού ορίστηκε για τις 22 Ιανουαρίου 2024, στην Πάφο 15 Φεβρουαρίου και στη Λεμεσό 18 Μαρτίου 2024.
Από δύο μήνες που ήταν προηγουμένως το διάστημα που θα πρέπει να αναμένει κάποιος για να καταφέρει να επισκεφθεί τον ουρολόγο, τώρα ξεπερνά τους πέντε.
Οφθαλμίατροι: Στους 114 ανέρχονται οι οφθαλμίατροι που παρέχουν τις υπηρεσίες τους εντός του ΓεΣΥ. Το ελάχιστο που θα περιμένει κάποιος είναι δύο μήνες. Υπάρχουν γιατροί που διαθέτουν ραντεβού εντός 2-3 εβδομάδων, ωστόσο πρόκειται για οφθαλμίατρους που εργάζονται και το Σάββατο.
Από τον Ιανουάριο μπήκαν στο ΓεΣΥ άλλοι 20 οφθαλμίατροι, χωρίς αυτό να σημαίνει και την ταυτόχρονη μείωση του χρόνου αναμονής.
Πνευμονολόγοι: Αν αναζητείς ραντεβού σε πνευμονολόγο εντός του ΓεΣΥ καλό θα ήταν να γνωρίζεις ότι δύσκολα θα βρεις ραντεβού πριν από τον Ιανουάριο. Στους περισσότερους ειδικούς οι λίστες αναμονής ξεπερνούν τους έξι μήνες. Ενώ πνευμονολόγος στην επαρχία Λευκωσίας μας ενημέρωσε ότι θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι τις 30 Απριλίου για να μας δει.
Τον Ιανουάριο, εν μέσω έξαρσης λοιμώξεων του αναπνευστικού, η αναμονή στους πνευμονολόγους ήταν τρεις μήνες.
Ρευματολόγοι: Εκεί κοντά στο Πάσχα είναι- μάλλον- η κατάλληλη περίοδος για να επισκεφθείς ρευματολόγο, με τους περισσότερους να μην διαθέτουν ραντεβού μέχρι τα μέσα Απριλίου 2024. Μόνο δύο ρευματολόγοι διαθέτουν ραντεβού τον Νοέμβριο.
Τρεις με τέσσερις μήνες ήταν το μέσο διάστημα αναμονής, προηγουμένως, ενώ τότε υπήρχαν γιατροί που διέθεταν ραντεβού εντός 3-4 εβδομάδων.
Οι 48 ώρες του ΟΚΥπΥ έγιναν 3 μήνες
Ένα μεγάλο ποσοστό των γιατρών που παρέχουν τις υπηρεσίες τους εντός του ΓεΣΥ εργάζονται στα δημόσια νοσηλευτήρια. Από τους γιατρούς του Δημοσίου, τέσσερις στους δέκα δεν απάντησαν το τηλέφωνο. Το τηλέφωνο κτυπούσε για ώρα αλλά μάλλον οι τηλεφωνητές βρίσκονταν ακόμη σε διακοπές. Η κατάσταση με τα τηλέφωνα που κτυπούν στα δημόσια νοσηλευτήρια αλλά δεν απαντά κανείς είναι γνωστή εδώ και χρόνια. Ήταν κάτι που διαπιστώσαμε και τον Ιανουάριο όταν επαναλάβαμε το ίδιο πείραμα. Τότε δεν είχαμε καταφέρει να διευθετήσουμε ραντεβού στο 30% των γιατρών του Δημοσίου, με την κατάσταση να χειροτερεύει αντί να βελτιώνεται. Αυτή τη φορά επιχειρήσαμε να διευθετήσουμε ραντεβού μέσα από την ιστοσελίδα του ΟΚΥπΥ. Εκεί αναζητάς τον γιατρό που θέλεις, και αφού συμπληρώσεις τα απαραίτητα πεδία (π.χ. όνομα, επίθετο, ηλεκτρονική διεύθυνση, τηλέφωνο, αριθμό ταυτότητας και τον λόγο του ραντεβού), μπορείς να υποβάλεις αίτημα για ραντεβού. Υπό κανονικές συνθήκες, εντός 48 ωρών θα επικοινωνήσει κάποιος από το γραφείο του γιατρού για να ορίσετε το ραντεβού. Επιχειρήσαμε να διευθετήσουμε ραντεβού σε τρεις γιατρούς σε διαφορετικά νοσηλευτήρια, την Τρίτη 22 Αυγούστου, και ενώ έχει περάσει σχεδόν μια εβδομάδα, δεν επικοινώνησε κανείς μαζί μας.
Υπάρχουν όμως και χειρότερα. Δικαιούχος του ΓεΣΥ που επικοινώνησε στις αρχές της εβδομάδας με τον «Π», μας ανέφερε ότι επιχείρησε να κλείσει το ραντεβού του διαδικτυακά σε ενδοκρινολόγο στο Μακάρειο Νοσοκομείο. Όπως φαίνεται και στη φωτογραφία την οποία παραθέτουμε δίπλα, καλύπτοντας για προφανείς λόγους τα στοιχεία του δικαιούχου, του έστειλαν email ότι έλαβαν το αίτημα στις 26 Ιουνίου 2023. Μέχρι σήμερα δεν επικοινώνησε κανείς μαζί του. Ο δικαιούχος μάλιστα έστειλε ξανά email στις 15 Ιουλίου για να μάθει τι απέγινε το ραντεβού του, χωρίς να λάβει κάποια απάντηση.
Τα μέτρα του ΟΑΥ δεν λειτούργησαν
Το πρόβλημα με τις λίστες αναμονής στο ΓεΣΥ δεν εμφανίστηκε τώρα. Από τους πρώτους κιόλας μήνες εφαρμογής του συστήματος, σε κάποιες ειδικότητες άρχισαν να εμφανίζονται δειλά-δειλά λίστες αναμονής. Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) λαμβάνει κατά καιρούς διάφορα μέτρα προς επίλυση του προβλήματος, π.χ. περιορισμούς στην έκδοση παραπεμπτικών από προσωπικούς γιατρούς, τα οποία όπως αποδεικνύεται και από τα παραπάνω στοιχεία δεν λειτουργούν. Στις λίστες αναμονής αναφέρθηκε πρόσφατα και η υπουργός Υγείας δρ Πόπη Κανάρη, η οποία συσχέτισε το θέμα με το γεγονός ότι σε κάποιες ειδικότητες είναι πολύ μικρός ο αριθμός των γιατρών που έχουμε. Η ίδια σε συνέντευξη που παραχώρησε στον «Π» τόνισε ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο να δοθούν υποτροφίες σε φοιτητές για να σπουδάσουν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού με την υποχρέωση όταν θα ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, να έρθουν στην Κύπρο και να δουλέψουν για κάποια χρόνια εδώ. Παράλληλα, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να προωθήσουν αλλαγές στη νομοθεσία, ούτως ώστε να επιτραπεί σε γιατρούς που δεν μιλούν ελληνικά να εργαστούν στη χώρα μας υπό προϋποθέσεις.
Ωστόσο, όπως φαίνεται και από τα αποτελέσματα της έρευνάς μας, αναμονή δεν υπάρχει μόνο στις ειδικότητες στις οποίες ο αριθμός των γιατρών είναι μικρός, π.χ. ενδοκρινολόγοι, αλλά και σε ειδικότητες όπου υπάρχουν γιατροί, όπως είναι οι καρδιολόγοι. ΟΑΥ και Υπουργείο Υγείας οφείλουν να ερευνήσουν τα αίτια πίσω από τις λίστες αναμονής και να βρουν άμεσα λύσεις, προτού φτάσουμε σε εποχές προ ΓεΣΥ, όπου για να βρεις ραντεβού σε γιατρό του Δημοσίου έπρεπε να περιμένεις τουλάχιστον έναν χρόνο.
