Όσον αφορά την κατάχρηση κονδυλίων της ΕΕ, οι Βρυξέλλες δεν είναι σίγουρες ποιος είναι υπεύθυνος, αναφέρει το Politico σε νέο δημοσίευμα για το σκάνδαλο παράνομης απόρριψης αποβλήτων στο Πεντάκωμο.
Αυτό ανακάλυψε η ανάδοχος εταιρεία αποβλήτων Medcon & DB Technologies J.V., ανάδοχος της μονάδας ΟΕΔΑ Λεμεσού στο Πεντάκωμο, όταν προσπάθησε να μάθει ποιο τμήμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι υπεύθυνο για την εφαρμογή των συστάσεων της δικής της μονάδας καταπολέμησης της απάτης σχετικά με μια αποτυχημένη μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων στην Κύπρο, η οποία πληρώθηκε από την ΕΕ.
Η κυπροκαναδική κοινοπραξία - η οποία διαχειρίστηκε το δημόσιο εργοστάσιο μέχρι το 2023 - έλαβε αντιφατικά μηνύματα από τις Βρυξέλλες καθώς προσπαθούσε να προσδιορίσει ποιος παρακολουθεί τη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ από την Κύπρο, σύμφωνα με επιστολές που περιήλθαν στην κατοχή του Politico.
Ο εργολάβος κατηγορήθηκε από την κυπριακή κυβέρνηση ότι δεν τήρησε τους όρους της σύμβασής του κατά τη λειτουργία του εργοστασίου και ήταν ένα από τα αντικείμενα έρευνας της Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης της ΕΕ (OLAF) σχετικά με το εργοστάσιο, το οποίο είχε κοστίσει στην ΕΕ πάνω από 46 εκατομμύρια ευρώ.
Τώρα εμπλέκεται σε μια νομική διαμάχη με το κράτος της Κύπρου, η J.V. έχει ζητήσει τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας για να καθαρίσει το όνομά της.
Ο εργολάβος λέει ότι η κυπριακή κυβέρνηση απέκρυψε πληροφορίες σχετικά με τη σκοπιμότητα του έργου, οδηγώντας στην παράνομη ταφή χιλιάδων τόνων ανεπεξέργαστων αποβλήτων.
Η κυπριακή κυβέρνηση αρνείται κάθε αδίκημα και υποστηρίζει ότι η εταιρεία ευθύνεται. Ωστόσο, πρόσφατη έρευνα του POLITICO αποκάλυψε ότι πολλά υπουργεία είχαν θεωρηθεί υπεύθυνα από ανεξάρτητη εγχώρια έρευνα.
Η OLAF, μέρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ολοκλήρωσε τη δική της έρευνα το 2021 και στη συνέχεια απέστειλε έκθεση στη Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Ανάπτυξης (DG REGIO), επίσης μέρος της Επιτροπής. Η τελευταία ήταν υπεύθυνη για τις επαφές με την Κύπρο προκειμένου να χρηματοδοτηθεί το έργο το 2015.
Σύμφωνα με τις επιστολές, η OLAF υποστήριξε ότι η DG REGIO έχει επίσης την αρμοδιότητα να χορηγήσει στην εταιρεία ιδιωτική πρόσβαση στην έκθεση.
Ωστόσο, η DG REGIO το αρνήθηκε αυτό, υποστηρίζοντας ότι εναπόκειται στις χώρες μέλη να διορθώνουν οι ίδιες τις περιπτώσεις απάτης - ακόμη και όταν πρόκειται για χρήματα της ΕΕ.
Η υπηρεσία «δεν έχει την αρμοδιότητα να λαμβάνει μέτρα παρακολούθησης σχετικά με τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που εμπλέκονται στις έρευνες της OLAF», αναφέρεται στην επιστολή, διότι «τα καθήκοντα που σχετίζονται με την εκτέλεση του προϋπολογισμού ανατίθενται στα κράτη μέλη».
Και αυτό παρά το γεγονός ότι η κυπριακή κυβέρνηση είναι ένα από τα μέρη που εμπλέκονται στην εν λόγω υπόθεση απάτης.
Η Medcon & DB Technologies έχει πλέον κολλήσει σε έναν καφκικό λαβύρινθο ευρωπαϊκών γραφειοκρατικών διαδικασιών, με ελάχιστη σαφήνεια σχετικά με το ποιος στις Βρυξέλλες χειρίζεται τις υποθέσεις απάτης που αφορούν τον προϋπολογισμό της ΕΕ, όταν εμπλέκονται οι κυβερνήσεις των χωρών μελών.
Η κατάσταση «ρίχνει ένα σκοτεινό σύννεφο» πάνω από την «αποτελεσματικότητα της διοργανικής συνεργασίας της ΕΕ» και θέτει υπό αμφισβήτηση τη «βούληση να ακολουθήσει μια ολοκληρωμένη έρευνα και να καταλογιστούν οι ευθύνες για την απάτη», δήλωσε η εταιρεία στο POLITICO.
Ερωτηθείς πώς αντιμετωπίζει την κατάχρηση κονδυλίων της ΕΕ, ο Balazs Ujvari, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον προϋπολογισμό, ανέφερε στο POLITICO σε δήλωση που έστειλε με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ότι, ενώ οι χώρες της ΕΕ «είναι πρωτίστως υπεύθυνες για την ορθή διαχείριση των κονδυλίων της ΕΕ», η Επιτροπή παραμένει «η τελική υπεύθυνη για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ».
Όσον αφορά το Ταμείο Συνοχής - το ταμείο που χρηματοδότησε το έργο αυτό το 2015 - είπε ότι «το πρώτο επίπεδο ελέγχου ... είναι υπό την ευθύνη του ελεγκτικού οργάνου της Γενικής Διεύθυνσης Δαπανών».
Η OLAF θα εμπλακεί «σε περίπτωση που εντοπιστούν συγκεκριμένες υποψίες απάτης» και η Επιτροπή «παρακολουθεί στενά» είτε μπλοκάροντας τις πληρωμές είτε «ανακαλώντας τις δαπάνες εάν επιβεβαιωθεί η απάτη», δήλωσε ο Ujvari.
Όσον αφορά τη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Stefan de Keersmaecker, εκπρόσωπος της Επιτροπής για την πολιτική συνοχής και τις μεταρρυθμίσεις, επιβεβαίωσε ότι η Επιτροπή «βρίσκεται σε στενή επαφή με τις κυπριακές αρχές, οι οποίες εργάζονται ενεργά για την επίλυση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν στο έργο».
Δεδομένου ότι το Ταμείο Συνοχής διέπεται από την αρχή της επιμερισμένης διαχείρισης μεταξύ των Βρυξελλών και των χωρών της ΕΕ, «εναπόκειται πρώτα στη διαχειριστική αρχή» στην Κύπρο «να διορθώσει τυχόν παρατυπίες που εντοπίζονται και στη συνέχεια, αν χρειαστεί, στην Επιτροπή», πρόσθεσε.
Η ιστορία των αποβλήτων
Από το 2017 έως το 2023, η Medcon & DB Technologies ανέλαβε να λειτουργήσει μια μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων στη Λεμεσό, για τη διαλογή, επεξεργασία και ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων και την καύση μέρους των αποβλήτων για την παραγωγή καυσίμων.
Ένας από τους όρους για τη λήψη χρηματοδότησης από την ΕΕ ήταν ότι η κυπριακή κυβέρνηση θα έβρισκε αγοραστές για το εν λόγω καύσιμο.
Αμέσως μετά την κατασκευή του εργοστασίου, κατέστη σαφές ότι τα εισερχόμενα απόβλητα ήταν πολύ υγρά για να παραχθεί το είδος του καυσίμου που απαιτούσε η σύμβαση. Τελικά, όλα τα απούλητα καύσιμα και το μεγαλύτερο μέρος των ανεπεξέργαστων αστικών αποβλήτων θάφτηκαν.
Η κυπριακή κυβέρνηση κατηγορεί τον ανάδοχο για ελαττώματα στη λειτουργία του εργοστασίου.
Ωστόσο, εσωτερική κυβερνητική έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα, τον Φεβρουάριο του 2023, ότι τα υπουργεία που ήταν υπεύθυνα για το έργο γνώριζαν - ακόμη και πριν δεχτούν τα χρήματα από τις Βρυξέλλες - ότι το εργοστάσιο δεν θα ήταν σε θέση να παράγει το απαιτούμενο καύσιμο.
Τελικά, η κυβέρνηση διέταξε να απορριφθούν όλα τα καύσιμα και τα απόβλητα σε χωματερή, παραβιάζοντας τόσο την οδηγία της ΕΕ για τους χώρους υγειονομικής ταφής όσο και την οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα, όπως έδειξε η έρευνα του POLITICO.
Όταν η OLAF ολοκλήρωσε τον έλεγχό της, ενημέρωσε την εταιρεία με επιστολή της ότι είχε αποσταλεί σύσταση στον γενικό διευθυντή περιφερειακής ανάπτυξης, σύμφωνα με την οποία θα έπρεπε να ανακτηθούν τα κεφάλαια που «καταβλήθηκαν αδικαιολόγητα» για τη μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων. Η επιστολή δεν διευκρίνισε πόσα ή από ποιον.
Διαδικαστική σύγχυση
Στις επιστολές της προς την εταιρεία, η OLAF δήλωσε ότι δεν θα κοινοποιήσει τις λεπτομέρειες της έρευνας, διότι «η δημοσιοποίηση της τελικής έκθεσης θα υπονόμευε την προστασία του σκοπού» της έρευνας.
Ωστόσο, σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, οι εταιρείες ή τα άτομα που βρίσκονται υπό έρευνα από την OLAF επιτρέπεται να ζητήσουν ιδιωτική πρόσβαση σε τέτοια έγγραφα για να βοηθήσουν τη νομική τους υπεράσπιση.
Η Medcon & DB Technologies ενημερώθηκε από την OLAF να ζητήσει την πρόσβαση αυτή από τη DG REGIO της Επιτροπής, δεδομένου ότι η υπηρεσία αυτή είναι υπεύθυνη για τη λήψη μέτρων για την ανάκτηση των χρημάτων από την Κύπρο.
Όμως, σύμφωνα με την επιστολή της DG REGIO, «η Γενική Διεύθυνση δεν είναι άμεσα υπεύθυνη για τη λήψη μέτρων κατά των τελικών δικαιούχων των εν λόγω κεφαλαίων».
Αντίθετα, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να λάβουν οι ίδιες «όλα τα απαραίτητα μέτρα» για την «προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης», συμπεριλαμβανομένης της «διόρθωσης των παρατυπιών και της απάτης», αναφέρεται στην επιστολή.
Η επιστολή δίνει εντολή στην εταιρεία να ζητήσει από τον Κύπριο κυβερνητικό αξιωματούχο που είναι αρμόδιος για την κατανομή του προϋπολογισμού της ΕΕ την έκθεση, παρόλο που η κυπριακή κυβέρνηση εμπλέκεται στην υπόθεση.
Πηγή: politico.eu
