Η Κύπρος, είναι μια εκ των 2-3 χώρων που επιτρέπει σε ασφαλιστικές εταιρείες να καθορίζουν το ύψος των ασφαλίστρων στη βάση της ηλικίας του ασφαλιζόμενου, γεγονός που λειτουργεί εις βάρος των ηλικιωμένων ατόμων. Αυτό προκύπτει μέσα από σχετική έρευνα την οποία διενήργησε η αρμόδια υπηρεσία της Βουλής των Αντιπροσώπων. Ασφαλιστικές εταιρείες επιβάλλουν πολύ υψηλά ασφάλιστρα σε πρόσωπα άνω των 70 ετών ή αρνούνται να τους ασφαλίσουν, παραπέμποντάς τους στην Κοινοπραξία Ασφαλιστών, η οποία επιβάλλει υπέρογκα ασφάλιστρα ή αρνείται να ασφαλίσει τους ηλικιωμένους οδηγούς, με αποτέλεσμα τα άτομα αυτά, είτε να εγκλωβίζονται στο σπίτι τους, είτε να παρανομούν, οδηγώντας χωρίς να έχουν ασφάλεια. Την ώρα που η κυβέρνηση διαμηνύει ότι προωθεί την υγιή-ενεργό γήρανση - πρόσφατα μάλιστα εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο Εθνική Στρατηγική για την ενεργό γήρανση- την ίδια στιγμή επιτρέπει τον ηλικιακό ρατσισμό εις βάρος ανθρώπων που έχουν συνεισφέρει σ' αυτή την κοινωνία και το μόνο που ζητούν τώρα είναι σεβασμό. Την ώρα που η μέση τιμή ασφαλίστρων για ασφάλειες οδήγησης είναι στα €200, υπάρχουν ασφαλιστικές που ζητούν για να ασφαλίσουν ηλικιωμένους €900 ή και €1.000, με τη χώρα μας να χρίζεται «πρωταθλήτρια» στον ηλικιακό ρατσισμό.
Tι κάνουν άλλες χώρες;
Και ενώ στην Κύπρο η ενεργός γήρανση παραμένει στα χαρτιά, σε αρκετές ευρωπαϊκές ( και μη) χώρες λαμβάνονται, εδώ και δεκαετίες, μέτρα προκειμένου άτομα τρίτης ηλικίας να μην τυγχάνουν δυσμενής διάκρισης στο θέμα των ασφαλίστρων, και να μην εγκλωβίζονται στο σπίτι τους.
Σύμφωνα με την έρευνα, στις πλείστες χώρες η ηλικία του ασφαλιζόμενου, είτε λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό των ασφαλίστρων οχημάτων είτε όχι, δεν αποτελεί παράγοντα δυσμενούς διάκρισης για ηλικιωμένους οδηγούς. Μόλις σε δύο χώρες (Λουξεμβούργο και Ολλανδία) η ηλικία είναι παράγοντας που οδηγεί σε υψηλότερα ασφάλιστρα λόγω του αυξημένου κινδύνου πρόκλησης ατυχημάτων. Για τον υπολογισμό του κόστους ασφάλισης αστικής ευθύνης οχημάτων, στις περισσότερες χώρες οι ασφαλιστικές εταιρείες χρησιμοποιούν δεδομένα για να αναλύσουν την επίδραση διαφόρων παραγόντων στην πρόκληση ατυχημάτων (ζημιών), όπως η ισχύς του κινητήρα και η κατηγορία του οχήματος, η ηλικία και ο τόπος διαμονής του οδηγού, οι χιλιομετρικές αποστάσεις και η χρήση του οχήματος, το ιστορικό ασφάλισης και ζημιών κ.ά.
Σε αρκετές χώρες για τον καθορισμό του ύψους των ασφαλίστρων εφαρμόζεται το σύστημα «Bonus-Malus», με βάση το οποίο επιβραβεύεται η οδήγηση χωρίς ζημιές με μπόνους (έκπτωση στα ασφάλιστρα) και επιβάλλεται αύξηση των ασφαλίστρων σε περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος και ζημιάς. Σε αρκετές χώρες σημειώνεται επίσης ότι η ομάδα των ηλικιωμένων οδηγών καταγράφει τα λιγότερα τροχαία ατυχήματα, γεγονός που έχει θετική επίδραση στην τιμή της ασφάλισης αστικής ευθύνης οχημάτων. Πολλές ασφαλιστικές εταιρείες παραχωρούν εκπτώσεις στα ασφάλιστρα ηλικιωμένων οδηγών λόγω του ιστορικού οδήγησής τους (χωρίς ατυχήματα), της οδηγικής πείρας, των δεξιοτήτων τους και της μεγαλύτερης προσοχής που επιδεικνύουν κατά την οδήγηση. Όσον αφορά το ενδεχόμενο απόρριψης σύναψης σύμβασης αστικής ευθύνης οχήματος, σε χώρες όπως η Αυστρία και η Γαλλία αναφέρεται ότι αυτό δεν είναι επιτρεπτό.
Ακολουθούν μερικά παραδείγματα χωρών με τις πολιτικές που εφαρμόζει κάθε μία από αυτές
Στη Γαλλία αναφέρεται ότι συχνά ηλικιωμένοι οδηγοί προβαίνουν στη σύναψη ασφαλιστικών συμβολαίων «μηδενικής χιλιομετρικής βοήθειας αυτοκινήτου» με ελαφρώς υψηλότερο ασφάλιστρο.
Στην Αυστρία, για τον υπολογισμό των ασφαλίστρων λαμβάνονται επαρκώς και κατάλληλα υπόψη όλοι οι παράγοντες κινδύνου. Η ηλικία αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την εκτίμηση του κινδύνου της ασφάλισης αστικής ευθύνης οχημάτων και δεν θεωρείται διάκριση.
Στην Γερμανία, το αίτημα για ασφάλιση οχήματος μπορεί να απορριφθεί μόνο εάν πραγματικοί ή τοπικοί περιορισμοί στο επιχειρηματικό σχέδιο της ασφαλιστικής εταιρείας εμποδίζουν τη σύναψη της σύμβασης ή εάν ο αιτών ήταν ήδη ασφαλισμένος στη συγκεκριμένη ασφαλιστική εταιρεία και διαπιστώθηκε παράβαση των όρων της προηγούμενης σύμβασης.
Στη Σουηδία, μια ασφαλιστική εταιρεία μπορεί να αρνηθεί να ασφαλίσει κάποιον μόνο αν συντρέχουν ειδικοί λόγοι, όπως αναλογιστικοί λόγω αυξημένου κινδύνου πρόκλησης ατυχήματος.
Στη Γερμανία, οι ασφαλισμένοι ηλικίας 63 έως 67 ετών καταβάλλουν, κατά μέσο όρο, τα χαμηλότερα ασφάλιστρα όλων των ηλικιακών ομάδων και, κατά μέσο όρο, τα άτομα άνω των 82 ετών καταβάλλουν μόνο το ήμισυ του ποσού ασφαλίστρου των 18χρονων, οι οποίοι δεν μπορούν να επωφεληθούν εκπτώσεων.
Στην Ολλανδία, για τον υπολογισμό των ασφαλίστρων των ηλικιωμένων οδηγών διενεργούνται οι συνήθεις διαδικασίες εκτίμησης που εφαρμόζονται για όλους τους οδηγούς με πρόσθετες ειδικές εκτιμήσεις για ηλικιωμένους οδηγούς, όπως η εκτίμηση κινδύνου σε σχέση με την ηλικία (αργός χρόνος αντίδρασης, εύθραυστη σωματική διάπλαση κ.ά.), ιατρικές αξιολογήσεις (π.χ. ιατρικές εξετάσεις μετά την ηλικία των 75 ετών) και οδηγική πείρα. Επιπρόσθετα, οι ηλικιωμένοι οδηγοί έχουν τη δυνατότητα προσφυγής στο Ολλανδικό Ινστιτούτο Καταγγελιών για ασφαλιστικά θέματα σε περίπτωση που διαπιστώνονται αθέμιτες διακρίσεις στο ύψος των ασφαλίστρων των οχημάτων τους.
Στην Τσεχία και στη Φινλανδία, οι ηλικιωμένοι οδηγοί (65 ετών και άνω) και οι νεαροί οδηγοί (κάτω των 25 ετών) έχουν ακριβότερη ασφάλεια αστικής ευθύνης οχήματος, καθώς ο κίνδυνος να προκαλέσουν ατυχήματα είναι υψηλότερος από τον μέσο όρο. Ωστόσο, τα ασφάλιστρα για τους ηλικιωμένους είναι χαμηλότερα από αυτά των νέων ή αρχάριων οδηγών.
Στη Ρουμανία, η εκτελεστική εξουσία με απόφασή της καθόρισε τα ανώτατα όρια του ύψους των ασφαλίστρων για την υποχρεωτική ασφάλιση οχημάτων.
Στην Εσθονία, το ύψος των ασφαλίστρων δεν καθορίζεται από την ηλικία του οδηγού αλλά από το ιστορικό των ατυχημάτων οδήγησης. Κατά συνέπεια, οι ηλικιωμένοι πολίτες μπορεί να καταβάλλουν χαμηλότερα ασφάλιστρα εφόσον δεν έχουν προκαλέσει προηγουμένως τροχαία ατυχήματα.
Στην Ισπανία, τα ασφάλιστρα καθορίζονται από τις ασφαλιστικές εταιρείες με όρους ελεύθερης αγοράς και είναι ανάλογα με τον κίνδυνο που ασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση. Ωστόσο, δεν διαπιστώνεται καμία διάκριση αναφορικά με την ηλικία για την ασφάλιση αστικής ευθύνης οχημάτων.
Στην Λιθουανία, το ύψος των ασφαλίστρων καθορίζεται από τις ασφαλιστικές εταιρείες. Το ύψος των ασφαλίστρων δεν καθορίζεται από την ηλικία του οδηγού, δεν υπάρχει δηλαδή αρνητική διάκριση, αλλά από το ιστορικό των ατυχημάτων οδήγησης. Συνεπώς, οι ηλικιωμένοι πολίτες καταβάλλουν χαμηλότερα ποσά ασφαλίστρων εάν δεν έχουν προκαλέσει προηγουμένως τροχαία ατυχήματα.
Στο Λουξεμβούργο, το νομοθετικό πλαίσιο επιβάλλει πρακτικές χωρίς διακρίσεις. Αυτό σημαίνει ότι ενώ η ηλικία μπορεί να αποτελεί παράγοντα κινδύνου, οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν πρέπει να προβαίνουν σε αθέμιτες διακρίσεις εις βάρος των ηλικιωμένων οδηγών αποκλειστικά και μόνο λόγω της ηλικίας τους.
Το ειδικό σύστημα «Bonus-Malus» καθορίζει το ύψος της υποχρεωτικής ασφάλισης οχήματος και στην Ουγγαρία, ενώ η οδηγική πείρα αποτελεί ευνοϊκό παράγοντα για το ύψος των ασφαλίστρων. Στην περίπτωση των ηλικιωμένων οδηγών, η πιθανότητα πρόκλησης ζημιών είναι υψηλή, αλλά ο αντίκτυπος στο ασφάλιστρο πιθανόν να είναι λιγότερο αισθητός λόγω αξιολόγησης του ιστορικού προηγούμενης οδήγησης χωρίς ατυχήματα. Κάποιες ασφαλιστικές λαμβάνουν υπόψη την ηλικία και τον τόπο διαμονής του ασφαλισμένου ως διορθωτικούς παράγοντες για τον υπολογισμό του βασικού ασφαλίστρου. O τύπος του οχήματος, ο τρόπος χρήσης του και η απαίτηση του οδηγού για συμπληρωματική ασφάλιση είναι επίσης παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στην αύξηση του ασφαλίστρου.
Στη Σουηδία, μια ασφαλιστική εταιρεία μπορεί να αρνηθεί να ασφαλίσει όχημα ή να ορίσει υψηλότερο ύψος ασφαλίστρου, μόνο εάν συντρέχουν ειδικοί λόγοι, όπως αυξημένος κίνδυνος πρόκλησης ζημιάς. Γενικά, οι ηλικιωμένοι οδηγοί θεωρούνται ότι είναι λιγότερο επιρρεπείς σε τροχαία ατυχήματα και ως εκ τούτου μπορεί να τους χορηγηθεί χαμηλότερο ασφάλιστρο σε σύγκριση με τους νεότερους οδηγούς.
Στην Τσεχία, οι περισσότερες ασφαλιστικές εταιρείες λαμβάνουν υπόψη παρόμοιους παράγοντες για τον υπολογισμό του ασφαλίστρου, όπως η μάρκα ή ο τύπος του οχήματος, η χωρητικότητα του κινητήρα ή το έτος παραγωγής του οχήματος. Η τοποθεσία κατοικίας του οδηγού επηρεάζει επίσης το ύψος του ασφαλίστρου. Οι ασφαλιστικές εταιρείες λαμβάνουν επίσης υπόψη την ηλικία του οδηγού, με αποτέλεσμα νεαροί οδηγοί έως 25 ετών να έχουν την ακριβότερη ασφάλιση, καθώς, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, είναι οι συχνότεροι υπαίτιοι τροχαίων ατυχημάτων. Οι ηλικιωμένοι οδηγοί (65 ετών και άνω), επίσης έχουν ακριβότερη ασφάλεια αστικής ευθύνης οχήματος, καθώς υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προκαλέσουν ατύχημα, αλλά το ασφάλιστρό τους δεν είναι τόσο υψηλό όσο των νέων ή αρχάριων οδηγών.
Στη Φινλανδία, τα ασφάλιστρα καθορίζονται έτσι ώστε να είναι σε εύλογη αναλογία με την κεφαλαιακή αξία των αναμενόμενων δαπανών που προκύπτουν από τις ασφαλιστικές συμβάσεις. Κατά τον καθορισμό των ασφαλίστρων πρέπει να διασφαλίζεται ότι λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα του ζημιωθέντος και του ασφαλισμένου και ο κίνδυνος τροχαίου ατυχήματος. Στην πράξη, τα ασφάλιστρα οδηγών είναι σημαντικά υψηλότερα στους νέους και ηλικιωμένους πολίτες.
