Η Κύπρος έχει σημειώσει αξιοσημείωτη πρόοδο στις υποδομές συνδεσιμότητας gigabit, αλλά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά τη γεφύρωση του χάσματος ψηφιακών δεξιοτήτων μεταξύ διαφορετικών τμημάτων του πληθυσμού, όπως αναφέρεται σε έκθεση της ΕΕ για την κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας στην Κύπρο.
Παρ' όλα αυτά, τονίζεται, η χώρα μπορεί να βασιστεί σε ένα σχετικά καλό μερίδιο απασχόλησης ειδικών Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ).
Σύμφωνα με την ΕΕ, η Κύπρος επιδεικνύει σημαντικό επίπεδο φιλοδοξίας στη συμβολή της στην Ψηφιακή Δεκαετία, έχοντας θέσει 14 εθνικούς στόχους, το 86% των οποίων ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της ΕΕ για το 2030.
Η χώρα ακολουθεί πολύ καλά τις πορείες της, με το 100% αυτών να βρίσκεται σε καλό δρόμο . Η Κύπρος ανταποκρίθηκε στο 63% των 11 συστάσεων που εξέδωσε η Επιτροπή το 2024, είτε εφαρμόζοντας σημαντικές αλλαγές πολιτικής (36%) είτε κάνοντας ορισμένες αλλαγές (27%) μέσω νέων μέτρων.
Το 2024, η υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) από τις επιχειρήσεις δείχνει σημαντική πρόοδο, ενώ παραμένει κατώτερη των προσδοκιών.
Μια ομάδα εργασίας για την ΤΝ ανέλαβε πρόσφατα να διατυπώσει συστάσεις για μια εθνική στρατηγική για την αξιοποίηση του αναπτυξιακού δυναμικού της ΤΝ.
Επιπλέον, πέρσι, η Κύπρος υιοθέτησε μια νέα εθνική στρατηγική για την έρευνα και την καινοτομία (2024-2026), με στόχο την τοποθέτηση της χώρας ως περιφερειακού κόμβου για την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία υψηλής τεχνολογίας.
Όσον αφορά την ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών για τους πολίτες, ενώ πέρσι σημειώθηκε πρόοδος, τονίζεται ότι ο ρυθμός της αλλαγής δεν είναι ακόμη επαρκής για να φτάσει τον μέσο όρο της ΕΕ. Παρ' όλα αυτά, η Κύπρος παραμένει σε καλό δρόμο σύμφωνα με την εθνική της πορεία.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του δημόσιου τομέα εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα, με πολλά μέτρα να προστίθενται στον αναθεωρημένο οδικό χάρτη, συμπεριλαμβανομένου ενός μέτρου για τη βελτίωση της πρόσβασης σε ηλεκτρονικά αρχεία υγείας.
Ποσό €274 εκατ. για ψηφιακή τεχνολογία στο ΣΑΑ
Η Κύπρος διαθέτει το 25% του συνολικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) στην ψηφιακή τεχνολογία (€274 εκατ.).
Επιπλέον, στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, €113 εκατ., που αντιπροσωπεύουν το 12% της συνολικής χρηματοδότησης της χώρας από την πολιτική συνοχής, προορίζονται για την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού της Κύπρου.
Σύμφωνα με μια μελέτη υποστήριξης, η Κύπρος ήταν σχετικά ενεργή στην εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Διακήρυξης για τα Ψηφιακά Δικαιώματα και Αρχές, με 42 πρωτοβουλίες συνολικά και 3 νέες πρωτοβουλίες που ξεκίνησαν το 2024.
Η Κύπρος δραστηριοποιείται κυρίως στην ψηφιακή εκπαίδευση, κατάρτιση και δεξιότητες, ενώ έχει εντοπιστεί λιγότερη δραστηριότητα όσον αφορά τις αλληλεπιδράσεις με αλγόριθμους και συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.
Τα μέτρα για την τοποθέτηση των ανθρώπων στο επίκεντρο του ψηφιακού μετασχηματισμού φαίνεται να έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην πράξη, σε αντίθεση με εκείνα που αφορούν την ελευθερία επιλογής.
Ο εθνικός οδικός χάρτης της Κύπρου περιλαμβάνει 62 μέτρα συνολικού ύψους €988,4 εκατ. που αντιστοιχούν με 2,96% του ΑΕΠ της χώρας.
Τα θετικά
Όπως αναφέρεται, η Κύπρος επιδεικνύει ισχυρή απόδοση σε όλους τους δείκτες συνδεσιμότητας, με εξαιρετικά αποτελέσματα στην κάλυψη 5G και gigabit (VHCN και FTTP).
Ο αριθμός των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) που διαθέτουν τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης αυξάνεται ταχύτερα από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Αρνητικά
Το 2024, η υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) από τις επιχειρήσεις σημείωσε σημαντική πρόοδο, αν και παραμένει σχετικά χαμηλή σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ.
Η ΕΕ συστήνει να συνεχιστούν οι προσπάθειες, με ιδιαίτερη προσοχή στην υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης από τις ΜμΕ, κατά τον σχεδιασμό της στρατηγικής για την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Ψηφιακές δεξιότητες
Η Κύπρος μπορεί να βασιστεί σε ένα σχετικά καλό μερίδιο απασχόλησης ειδικών ΤΠΕ, με υψηλότερο μερίδιο γυναικών ειδικών ΤΠΕ από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Ωστόσο, τονίζεται, μόνο το 49,46% του πληθυσμού διαθέτει τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων, με σημαντικό χάσμα μεταξύ των επιπέδων εκπαίδευσης και των ηλικιακών ομάδων.
Η ΕΕ συστήνει ενίσχυση και επέκταση στοχευμένων πρωτοβουλιών για την ενίσχυση του ψηφιακού γραμματισμού μεταξύ των ευάλωτων ομάδων και παροχή προσβάσιμων και προσαρμοσμένων προγραμμάτων κατάρτισης και στοχευμένων δράσεων ευαισθητοποίησης για τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος.
Κάτω από το μέσο όρο ΕΕ η ψηφιοποίηση δημοσίου
Οι επιδόσεις στην ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών για τους πολίτες έχουν σημειώσει πρόοδο, αλλά παραμένουν κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ, και οι ηλεκτρονικές δημόσιες υπηρεσίες για τις επιχειρήσεις παραμένουν στάσιμες.
Η ΕΕ ζητά επιτάχυνση της εφαρμογής της στρατηγικής ψηφιακού μετασχηματισμού για τον δημόσιο τομέα, δίνοντας προτεραιότητα στην απρόσκοπτη και χωρίς αποκλεισμούς πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίες για όλους τους πολίτες.
Τι πιστεύουν οι Κύπριοι πολίτες για την ψηφιακή τεχνολογία;
Σύμφωνα με το ειδικό Ευρωβαρόμετρο για την Ψηφιακή Δεκαετία 2025, το 81% των πολιτών της Κύπρου θεωρούν ότι η ψηφιοποίηση των δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών διευκολύνει τη ζωή τους.
Το 91% των πολιτών θεωρεί σημαντικό οι δημόσιες αρχές να μετριάσουν το ζήτημα των ψευδών ειδήσεων και της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο.
Το 87% των πολιτών θεωρεί σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες μπορούν να αναπτυχθούν και να γίνουν «Ευρωπαίοι Πρωταθλητές» ικανοί να ανταγωνιστούν παγκοσμίως.
Συστάσεις
Όσον αφορά άλλες συστάσεις της ΕΕ, αφορούν τη συνέχιση των προσπαθειών, με ιδιαίτερη προσοχή στην υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης από τις ΜμΕ, κατά τον σχεδιασμό της στρατηγικής για την Τεχνητή Νοημοσύνη, διασφάλιση μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης και ταχείας υλοποίησης των υπό εξέλιξη έργων που θα επιτρέψουν την πρόσβαση σε αρχεία ηλεκτρονικής υγείας και ενίσχυση των προσπαθειών για την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, ειδικά για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των ψηφιακών υποδομών και για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ψηφιακών λύσεων για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα σε άλλους τομείς.
Η κατάσταση στην ΕΕ
Στην έκθεση του 2025 για την κατάσταση της ψηφιακής δεκαετίας την οποία εκπόνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολογήθηκε η πρόοδος της ΕΕ ως προς τους τέσσερις τομείς-στόχους για τον ψηφιακό μετασχηματισμό έως το 2030 και επισημάνθηκαν τα επιτεύγματα και τα κενά στους τομείς των ψηφιακών υποδομών, της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων, των ψηφιακών δεξιοτήτων και της ψηφιοποίησης των δημόσιων υπηρεσιών.
Ανακοίνωση της Κομισιόν αναφέρει ότι από την έκθεση προκύπτει πως παρότι έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος, η ανάπτυξη υποδομών συνδεσιμότητας, όπως τα αυτόνομα δίκτυα οπτικών ινών και 5G, εξακολουθεί να υστερεί.
Ολοένα περισσότερες εταιρείες υιοθετούν τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), υπολογιστικό νέφος και μαζικά δεδομένα, αλλά η υιοθέτηση πρέπει να επιταχυνθεί.
Μόλις λίγο περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους (55,6 %) διαθέτουν βασικό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων, ενώ η διαθεσιμότητα ειδικών ΤΠΕ με προηγμένες δεξιότητες παραμένει χαμηλή και με έντονο χάσμα μεταξύ των φύλων, γεγονός που εμποδίζει την πρόοδο σε βασικούς τομείς, όπως η κυβερνοασφάλεια και η ΤΝ.
Το 2024 η ΕΕ σημείωσε σταθερή πρόοδο όσον αφορά την ψηφιοποίηση βασικών δημόσιων υπηρεσιών, αλλά σημαντικό μέρος των κυβερνητικών ψηφιακών υποδομών εξακολουθεί να εξαρτάται από παρόχους υπηρεσιών εκτός της ΕΕ.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις, όπως ο κατακερματισμός των αγορών, οι υπερβολικά πολύπλοκοι κανονισμοί, η ασφάλεια και η στρατηγική εξάρτηση.
Η περαιτέρω πραγματοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων και η ευκολότερη πρόσβαση των εταιρειών της ΕΕ σε επιχειρηματικά κεφάλαια θα επιταχύνουν την καινοτομία και την επέκταση.
Τα κράτη μέλη θα επανεξετάσουν τις συστάσεις της Επιτροπής και θα συζητήσουν μαζί της για τα επόμενα βήματα. Το 2026 η Επιτροπή θα επανεξετάσει τους στόχους του προγράμματος πολιτικής «Ψηφιακή Δεκαετία» για να αξιολογήσει αν εξακολουθούν να αντικατοπτρίζουν το εξελισσόμενο ψηφιακό τοπίο και να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των προτεραιοτήτων και των φιλοδοξιών της ΕΕ.
