Το 2025 οι περικοπές ενέργειας θα είναι μεγαλύτερες από ό,τι το 2024, ωστόσο δεν αναμένεται αυτές να ξεπεράσουν το 5% της συνολικής ετήσιας παραγωγής ενός οικιστικού φωτοβολταϊκοϋ συστήματος, σύμφωνα με τον υπουργό Ενέργειας, Γιώργο Παπαναστασίου.
Ο κ. Παπαναστασίου απαντώντας σε σχετικό ερώτημα του βουλευτή Χρίστου Σενέκη, σημειώνει ότι με την κατάλληλη χρήση της παραγόμενης ενέργειας, μια οικία μπορεί να εξοικονομήσει σημαντικό μέρος από το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας που διαφορετικά θα επιβαρυνόταν.
Μέτρα για μείωση περικοπών
Παράλληλα, σημειώνει ότι η εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης και η ηλεκτρική διασύνδεση του ηλεκτρικού δικτύου της Κύπρου είναι μέτρα που μπορούν να μειώσουν τις περικοπές, αφού η περίσσεια της παραγωγής θα μπορεί, αντί να περικόπτεται, να αποθηκεύεται ή να εξάγεται.
Σε σχέση με την αποθήκευση ενέργειας, το ΥΕΕΒ έχει δημοσιεύσει σχέδιο χορηγιών για εγκατάσταση υβριδικών συστημάτων αποθήκευσης σε συνδυασμό με έργα ΑΠΕ. Η πρώτη φάση του σχεδίου, με προϋπολογισμό €35 εκατ., αφορά εμπορικά συστήματα ΑΠΕ που βρίσκονται σε λειτουργία, καθώς επίσης συστήματα ιδιοκατανάλωσης (net-billing και αυτοπαραγωγής). Η υποβολή αιτήσεων έχει ξεκινήσει στις 14 Φεβρουαρίου και θα διαρκέσει έως τις 28 Μαρτίου 2025.
Επιπρόσθετα, σε σχέση με την εγκατάσταση κεντρικών συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, το ΥΕΕΒ έχει καταθέσει στη Βουλή των Αντιπροσώπων εναρμονιστικό νομοσχέδιο για τροποποίηση του περί Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού Νόμου, με το οποίο θα επιτρέπεται στον ΔΣΜΚ, υπό προϋποθέσεις, να έχει στην κυριότητά του, να αναπτύσσει, να διαχειρίζεται και να εκμεταλλεύεται εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας, χωρίς να ακολουθεί ανοικτή, διαφανή και χωρίς διακρίσεις διαδικασία σύναψης συμβάσεων.
«Αυτό θα βοηθήσει τον ΔΣΜΚ να αναπτύξει πιο γρήγορα κεντρικά συστήματα αποθήκευσης τα οποία θα εγκατασταθούν σε υποσταθμούς μεταφοράς και τα οποία θα μπορούν να αυξήσουν τη δυναμικότητα των ΑΠΕ που θα ενωθούν στους συγκεκριμένους υποσταθμούς, να περιορίσουν τις περικοπές από ΑΠΕ και να παρέχουν συγκεκριμένες επικουρικές υπηρεσίες που χρειάζεται το δίκτυο», προσθέτει.
Ο ΔΣΜΚ είναι έτοιμος να υποβάλει σχετική αίτηση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου, αμέσως μετά τη ψήφιση του υπό αναφορά νομοσχεδίου σε νόμο και την έναρξη ισχύος του. Επιπρόσθετα, η ΑΗΚ ως ο Ιδιοκτήτης Συστήματος Μεταφοράς έχει ήδη υποβάλει αίτηση προς τη ΡΑΕΚ για αδειοδότηση τριών συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας συνολικής δυναμικότητας 120MW/240MWh, ενώ η Βασική Ρυθμιζόμενη Δραστηριότητα Παραγωγής της ΑΗΚ έχει ήδη εξασφαλίσει άδεια από τη ΡΑΕΚ για εγκατάσταση ενός συστήματος αποθήκευσης ενέργειας συνολικής δυναμικότητας 40MW/160MWh.
Γιατί γίνονται οι περικοπές
Σύμφωνα με τον υπουργό, οι περικοπές της παραγωγής συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) δεν πραγματοποιούνται λόγω μη αναβάθμισης ή υπερφόρτωσης δικτύου, αλλά λόγω της βασικής αρχής ότι σε ένα ηλεκτρικό σύστημα κάθε χρονική στιγμή η παραγωγή (προσφορά) θα πρέπει να ισούται με την κατανάλωση (ζήτηση) ενέργειας. Στην περίπτωση όπου διαταραχθεί η ισορροπία αυτή, τονίζει, έστω και για μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου, τότε υπάρχει σοβαρός κίνδυνος κατάρρευσης του ηλεκτρικού συστήματος και πρόκλησης ολικής σβέσης του συστήματος (blackout).
Επιπρόσθετα, αναφέρει ότι οι ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια στην Κύπρο δεν μπορούν, στην παρούσα φάση, να καλυφθούν εξ’ ολοκλήρου από ΑΠΕ και ειδικά από φωτοβολταϊκά ή αιολικά συστήματα, των οποίων η παραγωγή είναι διαλείπουσα.
Σύμφωνα με τον υπουργό, το ηλεκτρικό δίκτυο έχει ανάγκη από εφεδρείες και άλλες υπηρεσίες (π.χ. επικουρικές), τις οποίες τα προαναφερόμενα συστήματα ΑΠΕ δεν μπορούν να προσφέρουν. Συγκεκριμένα, υπάρχει ανάγκη εφεδρείας για τις περιπτώσεις βλαβών ή απότομης απώλειας ισχύος από ΑΠΕ λόγω καιρικών συνθηκών, η οποία μπορεί να καλυφθεί μόνο από συμβατικές μονάδες. Σε αντίθετη περίπτωση, τονίζει, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος εκτεταμένων προβλημάτων που μπορούν να φτάσουν και το χείριστο σενάριο ολικής σβέσης του συστήματος.
«Προκειμένου να αποφεύγεται ο πιο πάνω κίνδυνος, διενεργείται καθημερινά από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), ως ο καθ’ ύλην αρμόδιος για την ορθή και ασφαλή λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος, προγραμματισμός της παραγωγής για την επόμενη ημέρα, ανάλογα με τις συνθήκες που αναμένεται να επικρατούν. Στην περίπτωση όπου η παραγόμενη ενέργεια ξεπερνά την καταναλισκόμενη ενέργεια και με δεδομένο ότι θα πρέπει να υπάρχει ελάχιστη αναγκαία παραγωγή από συμβατικές μονάδες, τότε ο ΔΣΜΚ ξεκινά να περικόπτει την παραγωγή από τα μεγάλα φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα και, αν υπάρχει περαιτέρω ανάγκη για μείωση της παραγωγής από ΑΠΕ, τότε υποχρεωτικά εφαρμόζονται και από τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ) αποκοπές και σε μικρότερες εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των οικιακών φωτοβολταϊκών συστημάτων», σημειώνει.
Από την πληροφόρηση που έλαβε το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ) από τον ΔΣΔ, οι μικρότερες εγκαταστάσεις ΑΠΕ έχουν διαχωριστεί σε ομάδες, 15 συνολικά, και γίνεται προσπάθεια όπως αποκόπτονται εκ περιτροπής, χωρίς όμως αυτό να είναι πάντα εφικτό.
Οι αυξημένες περικοπές που παρατηρήθηκαν το τελευταίο διάστημα οφείλονται κυρίως στις σχετικά ήπιες καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν, με αποτέλεσμα να παρατηρείται χαμηλή ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και στη μεγάλη αύξηση του αριθμού των φωτοβολταϊκών συστημάτων, κυρίως των μικρών εμπορικών και οικιακών συστημάτων για σκοπούς ιδιοκατανάλωσης. Συγκεκριμένα, έχει καταγραφεί αύξηση ύψους 54% από τον Φεβρουάριο του 2024 έως τον Ιανουάριο του 2025 αποκλειστικά στα συστήματα ιδιοκατανάλωσης (net-metering και net billing).
