Η προστασία των κοινοτήτων από τις δασικές πυρκαγιές με τη δημιουργία ενός δακτυλίου περιμετρικά της κάθε κοινότητας, συνιστά ένα από τα βασικά στοιχεία του σχεδιασμού που υλοποίησε τους προηγούμενους μήνες το Τμήμα Δασών, αναλαμβάνοντας τα τμήματα εντός των κρατικών δασών. Ο δακτύλιος εντάσσεται στη «Μελέτη Διαχείρισης της Βλάστησης», την οποία ετοίμασε το Τμήμα, δίνοντας μία σειρά μέτρων που συμβάλλουν στην ενίσχυση της πυροπροστασίας των δασών και των παραδασόβιων κοινοτήτων. «Αυτό θα επιτευχθεί μέσα από τη διακοπή της συνέχειας ή μείωσης της καύσιμης ύλης, με συνεπακόλουθο τη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης και επέκτασης των πυρκαγιών, εντός κρατικών δασών και σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από την οροθετική τους», δήλωσε στον «Π» ο διευθυντής του Τμήματος Δασών, Σάββας Ιεζεκιήλ. «Φορείς υλοποίησης των μέτρων που περιλαμβάνονται στη Μελέτη και αφορούν περιοχές εκτός των κρατικών δασών είναι οι οικείες Επαρχιακές Διοικήσεις σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές. Την ίδια ώρα το Τμήμα Δασών είναι ο φορέας υλοποίησης των μέτρων που προβλέπεται να υλοποιηθούν εντός κρατικών δασών», πρόσθεσε.
Από το 2022 μέχρι και σήμερα, το Τμήμα Δασών έχει προχωρήσει στην υλοποίηση μέτρων σε έκταση 930 εκταρίων, σύμφωνα με τον διευθυντή του Τμήματος, Σάββα Ιεζεκιήλ.
Υπενθυμίζεται ότι σε μεγάλες πυρκαγιές των τελευταίων χρόνων, όπως αυτή της Λεμεσού το 2023 και της Πάφου το 2024, σημαντικός παράγοντας για την πρόκληση γρήγορη εξάπλωση της φωτιάς, ώστε να καταστεί ανεξέλεγκτη, καταστρέφοντας στο πέρασμά της εκτός από εκτάσεις βλάστησης και καλλιεργειών, ακόμη και υποστατικά, απειλώντας ανθρώπινες ζωές, ήταν τα κενά στις εργασίες καθαρισμού χόρτων, που έπρεπε να γίνουν τους προηγούμενους μήνες, καθώς τα κοινοτικά συμβούλια δεν επέδειξαν τη δέουσα σπουδή. Το πρόβλημα συνδέεται εν μέρει και με την εγκατάλειψη της υπαίθρου.
Φέτος, και μετά από τις διαπιστώσεις που έγιναν στις πρώτες πυρκαγιές, καταβλήθηκαν προσπάθειες, ώστε τα λάθη και οι παραλείψεις περασμένων χρόνων να μην επαναληφθούν. Το προηγούμενο διάστημα όλες οι κοινότητες έλαβαν επιστολές από το Υπουργείο Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, την Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου, τις Επαρχιακές Διοικήσεις και το Γραφείο του επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων, ώστε να προβούν έγκαιρα στις αποψιλώσεις. Σύμφωνα με την Ένωση Κοινοτήτων, για κοινότητες μεγάλης έκτσης η επικέντρωση ήταν σε σημεία που βρίσκονται τόσο κοντά σε δάση και στην οικιστική περιοχή, κάτι το οποίο υπηρετεί και τη «Μελέτη Διαχείρισης της Βλάστησης» του Τμήματος Δασών.
Άλλα προτεινόμενα μέτρα που περιλαμβάνονται στη μελέτη, είναι τα δασοκομικά μέτρα, η καλλιέργεια γεωργικής γης και παραποτάμιας βλάστησης, η δημιουργία πράσινων αντιπυρικών λωρίδων, η δημιουργία αντιπυρικών λωρίδων χωρίς βλάστηση, η ελεγχόμενη καύση και η ελεγχόμενη βόσκηση.
Από το 2022 μέχρι και σήμερα, το Τμήμα Δασών έχει προχωρήσει στην υλοποίηση μέτρων σε έκταση 930 εκταρίων, όπως επίσης και σε υλοποίηση μέτρων κατά μήκος δασικών δρόμων και αντιπυρικών λωρίδων συνολικού μήκους 5000 τρεχούμενων μέτρων. Σύμφωνα με τιν κ. Ιεζεκιήλ, τα μέτρα αυτά, είχαν συνολικό κόστος 640.000 ευρώ και χρηματοδοτήθηκαν από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Η συνέχεια για την ελεγχόμενη καύση
Όπως γράφτηκε σε προηγούμενο ρεπορτάζ του «Π», η εγκατάλειψη της υπαίθρου, η οποία έχει οδηγήσει σε συσσώρευση μεγάλου όγκου καύσιμης ύλης, με αποτέλεσμα τα προηγούμενα χρόνια να αποτελέσει παράγοντα εκδήλωσης και εξάπλωσης πυρκαγιών, οδήγησε στις αρχές Μαρτίου στην πιλοτική εφαρμογή από το Τμήμα Δασών, σε συνεργασία με το CERIDES του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, της τεχνικής της ελεγχόμενης ή συνταγογραφούμενης καύσης, σε δασική περιοχή του Λυθροδόντα, υπό την επίβλεψη ειδικών εμπειρογνωμόνων από το Pau Costa Foundation, έναν διεθνώς αναγνωρισμένο οργανισμό με εξειδίκευση σε αυτήν την πρακτική, όχι μόνο για σκοπούς πρόληψης δασικών πυρκαγιών αλλά και για σκοπούς διατήρησής της βιοποικιλότητας, ειδικότερα σε εγκαταλελειμμένες αγροτικές περιοχές μέσω στρατηγικών σχεδίων διαχείρισης.
Όσον αφορά την ελεγχόμενη καύση, το προσεχές φθινόπωρο θα γίνει εκπαίδευση λειτουργών του Τμήματος Δασών στην Ισπανία.
«Η ελεγχόμενη καύση διέπεται από πολύ αυστηρές μετεωρολογικές, περιβαλλοντικές και οργανωτικές παραμέτρους και πρωτόκολλα, τα οποία έχουν παραδοθεί στο Τμήμα Δασών για σκοπούς περαιτέρω εκπαίδευσης και αξιοποίησης του συγκεκριμένου εργαλείου με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα», τόνισε για το θέμα ο κ. Ιεζικιήλ.
Όσον αφορά τα επόμενα βήματα για την αξιοποίηση αυτού του «εργαλείου», είπε ότι το Τμήμα Δασών θα συνεχίσει να εφαρμόζει τη μέθοδο της ελεγχόμενης καύσης, στη βάση των πρωτοκόλλων και κατευθυντήριων γραμμών. «Η μέθοδος, θα ενσωματωθεί στη συνολική στρατηγική πυροπροστασίας, ενισχύοντας τα υφιστάμενα μέτρα πρόληψης και διαχείρισης των δασικών εκτάσεων της Κύπρου, αλλά και τη διατήρηση και βελτίωση της οικολογικής ισορροπίας», τόνισε.
Μάλιστα για το προσεχές φθινόπωρο έχει προγραμματιστεί σχετική εκπαίδευση λειτουργών του Τμήματος Δασών στην Ισπανία. «Επιπλέον, με το πέρας της περιόδου υψηλού κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιών, η ελεγχόμενη καύση προγραμματίζεται να εφαρμοστεί και σε άλλες δασικές περιοχές», είπε.
Ελεγχόμενη βόσκηση
Την ίδια ώρα ένα δεύτερο εργαλείο πρόληψης πυρκαγιών, το οποίο τέθηκε σε εφαρμογή την περασμένη άνοιξη, είναι η ελεγχόμενη βόσκηση. Οι πρώτες περιοχές βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή του Κάτω Πύργου Τηλλυρίας, πρόκειται για απομακρυσμένες περιοχές, όπου ξεσπούν συχνά δασικές πυρκαγιές.
