Στην πρώτη γραμμή των αναγκαίων προεργασιών για τη σύσταση του Εθνικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, έχει τοποθετήσει η Πολιτική Άμυνα το παγκύπριο δίκτυο εθελοντών για αντιμετώπιση φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών, κάτω από το ίδιο μητρώο και με κοινή εκπαίδευση και κατάρτιση. Ενώ το χρονικό περιθώριο που δόθηκε για την ετοιμασία του συνολικού νομοθετικού πλαισίου για τον Μηχανισμό, ο οποίος εγκρίθηκε από το Υπουργικό στις 4 Ιουνίου, φτάνει μέχρι τον Αύγουστο του 2026, για ορισμένα νομοθετήματα επείγουσας φύσης, όπως ο κανονισμός για τους εθελοντές, η Πολιτική Άμυνα ζήτησε και αναμένει μέχρι το τέλος του τρέχοντος μήνα να ετοιμαστεί το κείμενο, ώστε να οδηγηθεί το φθινόπωρο στη Βουλή για ψήφιση. Ακολούθως θα κατατεθούν στο Σώμα και τα υπόλοιπα νομοθετήματα, με στόχο πριν την ολοκλήρωση της θητείας της παρούσας σύνθεσης της Βουλής, να ψηφιστούν τα νομοθετήματα για τον γενικό νόμο του νέου Μηχανισμού, σύμφωνα με τον οποίο η Πολιτική Άμυνα θα αναβαθμιστεί και θα μετεξελιχθεί σε Γενική Διοίκηση Πολιτικής Προστασίας.
Σε εκκρεμότητα από τον Μάρτιο του 2024
Υπενθυμίζεται ότι η αξιοποίηση των εθελοντών σε κρίσεις, όπως οι πυρκαγιές, μέσα από τη σύσταση παγκύπριου δικτύου εθελοντών υπό την Πολιτική Άμυνα, αποφασίστηκε τον Μάρτιο του 2024 από το Υπουργικό Συμβούλιο, στον απόηχο της μεγάλης πυρκαγιάς στη Λεμεσό (6 και 7 Αυγούστου 2024) και την καταστροφική επέλαση δύο ανεμοστρόβιλων μέσα από αστική περιοχή (Λεμεσός, 14 Φεβρουαρίου 2024). Η φιλοσοφία εδράζεται στην αξιοποίηση του αυξημένου ενδιαφέροντος από πολίτες σε κρίσεις, ειδικά στις πυρκαγιές, με προαπαιτούμενα την ασφάλισή τους, τη δημιουργία ενός ενιαίου μητρώου και την εκπαίδευσή τους, καθώς διαπιστώθηκε ότι έθεταν σε κίνδυνο τη ζωή τους και συγχρόνως δυσκόλευαν το έργο των λειτουργών πυρόσβεσης. Από τους τρεις πιο πάνω πυλώνες υλοποιήθηκε μέχρι σήμερα η ασφάλιση.
Ο πυλώνας του μητρώου
Σε σχέση με τη δημιουργία ενιαίου μητρώου, έχει γίνει μία προεργασία από το Γραφείο του Επιτρόπου του Πολίτη, στο οποίο περιλαμβάνονται για αρχικό στάδιο οκτώ εθελοντικές οργανώσεις, οι οποίες είναι ήδη γραμμένες στα μητρώα της Πολιτικής Άμυνας και 12 κοινότητες, οι οποίες βρίσκονται σε κρίσιμες για ξέσπασμα πυρκαγιάς περιοχές, κυρίως παραδασόβιες. Μετά την έγκριση της σύστασης Εθνικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας τον περασμένο μήνα από το Υπουργικό, ο συντονισμός για τη δημιουργία του Δικτύου πέρασε στην Πολιτική Άμυνα. Σε δηλώσεις της στον «Π» η διοικήτρια της Πολιτικής Άμυνας, Μαρία Παπά, ανέφερε ότι θα αξιοποιήσουν τόσο το μητρώο που ετοίμασε ο επίτροπος του Πολίτη όσο και ένα δεύτερο μητρώο, το οποίο διαθέτει το Παγκύπριο Συντονιστικό Συμβούλιο Εθελοντισμού. Την ίδια ώρα διευκρίνισε ότι προαπαιτούμενο για την ολοκλήρωση του μητρώου είναι η ψήφιση από τη Βουλή του κανονισμού για το παγκύπριο δίκτυο εθελοντών, ο οποίος, όπως προαναφέραμε, είναι στο στάδιο της ετοιμασίας και αναμένεται να ψηφιστεί το φθινόπωρο.
Ποιοι εθελοντές είναι έτοιμοι
Σε ερώτηση εάν αυτό το καλοκαίρι σε περίπτωση που χρειαστεί, θα αξιοποιηθούν οι εθελοντές, η κα Παπά απάντησε καταφατικά για τα μέλη της Πολιτικής Άμυνας, των επίσημα εγγεγραμμένων εθελοντικών ομάδων και περίπου για τις μισές από τις 12 κοινότητες, οι οποίες μπόρεσαν να εγγράψουν οχήματα ως πυροσβεστικά. Όπως γράψαμε και σε προηγούμενο ρεπορτάζ, ένα βασικό πρόβλημα είναι η αδυναμία μίας μερίδας από τι πιο πάνω κοινότητες να ανταποκριθούν στα προαπαιτούμενα που έχουν τεθεί από πλευράς Πυροσβεστικής και Τμήματος Δασών για τα πυροσβεστικά οχήματα που μπορούν να χρησιμοποιούν οι ντόπιοι εθελοντές, ως πρώτη αντίδραση, για να προλαβαίνουν την πυρκαγιά την ώρα της έναρξης. Για να εγκριθεί από το Τμήμα Οδικών Μεταφορών ένα όχημα της κοινότητας ως πυροσβεστικό, θα πρέπει η αντλία να είναι στερεωμένη μόνιμα -μέχρι σήμερα οι κοινότητες την αφαιρούσαν κατά τους χειμερινούς μήνες, ώστε το όχημα να εξυπηρετεί άλλες εργασίες- και να πλαστικά δοχεία μεταφοράς νερού να είναι χαμηλά, ώστε να μην εμποδίζουν την όραση για τον οδηγό από τον κεντρικό καθρέφτη. Και οι δύο μετατροπές απαιτούν οικονομικό κόστος (για τη μόνιμη αντλία χρειάζεται και μελέτη), το οποίο δεν θέλουν να επωμιστούν οι κοινότητες, με αποτέλεσμα να είναι διστακτικές. Το ζήτημα απασχολεί αυτό το διάστημα την Πολιτική Άμυνα, η οποία βρίσκεται σε επικοινωνία με το Τμήμα Οδικών Μεταφορών για επίλυσή του.
Σύμφωνα με την κα Παπά, πέντε μεγάλες κοινότητες, οι οποίες διαθέτουν περισσότερα από ένα οχήματα, μπόρεσαν να εγγράψουν από ένα όχημα ως πυροσβεστικό. Ευτυχώς είναι κοινότητες, οι οποίες είχαν κριθεί από την Πολιτική Άμυνα ως υψηλού κινδύνου, τόνισε. Τα μέλη των ομάδων τους έχουν εξοπλιστεί από την Πολιτική Άμυνα, έχουν εκπαιδευτεί και έχουν εξασφαλίσει τα απαραίτητα πιστοποιητικά υγείας, κατόπιν ιατρικών εξετάσεων, πρόσθεσε.
Ο πυλώνας της εκπαίδευσης
Ο τρίτος πυλώνας, ο οποίος εκκρεμεί, αφορά την κοινή εκπαίδευση των εθελοντών. Σύμφωνα με την κα Παπά, απαιτείται να προηγηθεί η ολοκλήρωση του μητρώου. «Θέλουμε να γνωρίζουμε ακριβώς την υπάρχουσα κατάρτιση των εθελοντών, ώστε σύμφωνα με τις ανάγκες που υπάρχουν, να καταλήξουμε σε τι είδους εκπαιδεύσεις θα πρέπει να προχωρήσουμε και σε ποιες ομάδες. Στόχος είναι όλοι να έχουμε κοινά πρότυπα και να ακολουθούμε κοινές διαδικασίες, όταν θα ενεργούμε από κοινού την ώρα της κρίσης», σημείωσε η κα Παπά.
Για την εκπαίδευση των εθελοντών η Πολιτική Άμυνα σκοπεύει να συνάψει μνημόνια συνεργασίας με άλλους φορείς, όπως με το Σώμα Εθελοντών του SupportCY της Τράπεζας Κύπρου, το οποίο έχει εμπειρία στην οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, φέρνοντας από το εξωτερικό εκπαιδευτές ή μεταφέροντας εθελοντές στο εξωτερικό για εκπαίδευση. Παρόμοια μνημόνια θα συνάψουν με άλλες εθελοντικές ομάδες, οι οποίες, σύμφωνα με την κα Παπά, θα μπορούσαν να αναλάβουν έναν τομέα εκπαίδευσης στον οποίο ειδικεύονται.
Ειδικά για τον τομέα της πυρόσβεσης, όλοι οι εθελοντές θα περνούν από το Δασικό Κολέγιο, το οποίο θα επαναλειτουργήσει τον προσεχή Σεπτέμβριο, για ταχύρρυθμα προγράμματα εκπαίδευσης. «Στόχος μας είναι όλοι οι εθελοντές να έχουν κοινό εκπαιδευτικό πρόγραμμα και κοινό εξοπλισμό. Να ακολουθούν κοινές διαδικασίες. Τότε, όταν θα βρεθείς στο πεδίο και θα πρέπει να συνεργαστείς με κάποιους άλλους, θα μιλάς την ίδια γλώσσα με αυτούς και θα μπορείς να συνεννοηθείς μαζί τους», τόνισε.
Αύξηση προσωπικού
Για τη σύσταση και λειτουργία του Εθνικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας θα απαιτηθεί αύξηση στη στελέχωση της Πολιτικής Άμυνας, ώστε η Γενική Διοίκηση Πολιτικής Προστασίας, στην οποία θα μετεξελιχθεί, να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Αυτή τη στιγμή η κα Παπά ετοιμάζει το οργανόγραμμα, το οποίο αφού τύχει εσωτερικής διαβούλευσης στο Υπουργείο Εσωτερικών, θα περάσει στο Υπουργείο Οικονομικών, για να εγκριθεί το αναγκαίο κονδύλι για τις νέες θέσεις εργασίας στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εσωτερικών.
