Δεκάδες δημόσιοι υπάλληλοι εργάζονται νόμιμα στον ιδιωτικό τομέα καθώς εξασφάλισαν την απαιτούμενη άδεια από τον υπουργό Εργασίας. Μεταξύ άλλων, εργάζονται ως τηλεφωνήτριες και γραμματειακό προσωπικό σε εταιρείες ή βοηθοί σε ιατρεία, οδηγοί λεωφορείων και υπάλληλοι σε πρακτορεία στοιχημάτων, σε κρεοπωλεία και σε καταστήματα. Όπως μας λέχθηκε αρμοδίως, πρόκειται για χαμηλόμισθους εργαζόμενους του Δημοσίου, οι οποίοι, ούτως ή άλλως θα κατέφευγαν στην παράνομη εργασία εάν δεν εξασφάλιζαν την εν λόγω άδεια με βάση την οποίαν δηλώνουν τα πρόσθετα εισοδήματά τους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», κατά το έτος 2024 δόθηκαν συνολικά 120 εγκρίσεις σε δημοσίους υπαλλήλους για να εργαστούν στον ιδιωτικό τομέα. Οι εν λόγω εγκρίσεις παραχωρούνται απο τον εκάστοτε υπουργό Εργασίας αφού πρώτα οι ενδιαφερόμενοι υπάλληλοι εξασφαλίσουν την έγκριση του προϊσταμένου τους και την έγκριση της υπηρεσίας ή του τμήματος ή του υπουργείου στο οποίο υπάγονται. Η αξιολόγηση των αιτήσεων από το Υπουργείο Εργασίας γίνεται στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων. Πρωταρχικός παράγοντας είναι η κάλυψη αναγκών της αγοράς εργασίας. Εφόσον διαπιστωθεί ότι σε συγκεκριμένο τομέα υπάρχει έλλειψη διαθέσιμου προσωπικού εγκρίνονται οι σχετικές άδειες για απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα, νοουμένου, όμως, ότι η ιδιωτική εργασία δεν έρχεται σε σύγκρουση με τα δημοσιοϋπαλληλικά καθήκοντα των αιτητών. Διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτόν ότι, δεν θα προκύψουν ζητήματα σύγκρουσης συμφερόντων και ασυμβιβάστου.
Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, άδεια για μερική απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα παραχωρείται, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, τόσο σε δημόσιους υπαλλήλους και εκπαιδευτικούς όσο και σε αστυνομικούς. Όσοι εργάζονται ή παρέχουν υπηρεσίες στον ιδιωτικό τομέα χωρίς να εξασφαλίσουν την απαιτούμενη από τον νόμο άδεια, διαπράττουν πειθαρχικό παράπτωμα.
Εργασία υπό μορφή... χόμπι
Με βάση τα στοιχεία που εξασφάλισε ο «Π», εντός του 2024 παραχωρήθηκε σε εννέα δημόσιους υπαλλήλους άδεια για ιδιωτική απασχόληση υπό μορφή χόμπι /ψυχαγωγία. Οι πέντε εξ αυτών προέρχονται από το Υπουργείο Γεωργίας, ένας από το Υπουργείο Εργασίας, ένας από το Υπουργείο Εξωτερικών, ένας από το Υπουργείο Εσωτερικών και ένας από το Υπουργείο Μεταφορών. Ζητήσαμε να πληροφορηθούμε τι εστί «ιδιωτική απασχόληση υπό μορφή χόμπι/ψυχαγωγία» για την οποίαν πληρώνονται οι εν λόγω δημόσιοι υπάλληλοι. Μας έφεραν ως παράδειγμα τον φωτογράφο που απαθανατίζει διάφορα τοπία της Κύπρου από χόμπι αλλά παράλληλα, μπορεί να αναλάβει και έναν γάμο, που αυτή την εποχή είναι στα φόρτε τους.
Σε πρακτορεία στοιχημάτων
Άδεια για ιδιωτική απασχόληση σε πρακτορεία στοιχημάτων εξασφάλισαν κατά το έτος 2024 τέσσερις δημόσιοι υπάλληλοι, εκ των οποίων οι δυο εργάζονται στο Υπουργείο Γεωργίας, ο τρίτος στο Υπουργείο Μεταφορών και ο τέταρτος στο Υπουργείο Παιδείας.
70 δίδαξαν σε πανεπιστήμια
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που εξασφαλίσαμε, από τους 120 δημόσιους υπαλλήλους που έλαβαν άδεια για εργασία στον ιδιωτικό τομέα οι 70 δίδασκαν σε ιδιωτικά πανεπιστήμια και κολέγια «όπου απαιτείται εξειδικευμένη γνώση του αντικειμένου και δεν επηρεάζονται τα δημοσιοϋπαλληλικά τους καθήκοντα».
Και διευθυντές εταιρειών
Δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία που να καταδεικνύουν το εύρος της παρανομίας αναφορικά με την αδήλωτη - παράνομη εργασία δημοσίων υπαλλήλων στον ιδιωτικό τομέα. Ωστόσο, έρευνα που διενεργήθηκε στο πρόσφατο παρελθόν από την Ελεγκτική Υπηρεσία στον έφορο Εταιρειών αποκάλυψε εκτεταμένη παρανομία εντός της κρατικής μηχανής όσον αφορά τη συμμετοχή δημοσίων υπαλλήλων σε ιδιωτικές εταιρείες. Συγκεκριμένα, οι λειτουργοί της Ελεγκτικής Υπηρεσίας εντόπισαν σχεδόν δυο χιλιάδες περιπτώσεις δημοσίων υπαλλήλων, εκπαιδευτικών και στρατιωτικών που κατείχαν μετοχές ή και συμμετείχαν σε διοικητικά συμβούλια ιδιωτικών εταιρειών χωρίς προηγούμενη έγκριση του Υπουργού Οικονομικών, όπως απαιτεί η σχετική νομοθεσία. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις οι εμπλεκόμενοι εμφανίζονταν να κατέχουν θέσεις διευθυντών στις εταιρείες.
Δέον να σημειωθεί, ότι η συγκεκριμένη άδεια παραχωρείται από τον εκάστοτε υπουργό Οικονομικών, και μόνο στις περιπτώσεις που η χορήγησή της εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον ή όταν το συμφέρον των δημόσιων υπαλλήλων στην εταιρεία, τον συνεταιρισμό ή την επιχείρηση ιδιωτικής φύσης προήλθε από κληρονομική διαδοχή και η κατοχή των μετοχών δεν επηρεάζει και δεν είναι ασυμβίβαστη με την εκτέλεση των καθηκόντων τους.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία ζήτησε τη διενέργεια πειθαρχικών ερευνών. Λόγω της εκτεταμένης παρανομίας που διαπιστώθηκε, το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού του Υπουργείου Οικονομικών κάλεσε με εγκύκλιό του όλους τους υπαλλήλους σε συμμόρφωση με την κείμενη νομοθεσία. Ωστόσο, παρά τις υποδείξεις, η μεγάλη πλειοψηφία των επηρεαζομένων έγραψε την εγκύκλιο στα παλαιότερα των υποδημάτων τους, καθώς με βάση τα στοιχεία που εξασφαλίσαμε από το Υπουργείο Οικονομικών, την απαιτούμενη άδεια εξασφάλισαν μόλις 120 δημόσιοι υπάλληλοι και εκπαιδευτικοί κατά την τελευταία δεκαετία. Ο λόγος που δεν αιτούνται την εξασφάλιση της απαιτούμενης άδειας είναι, διότι, δεν θα την εξασφαλίσουν και έτσι, επιλέγουν την παρανομία εφόσον ουδείς αρμόδιως ασχολείται, πλέον, με το συγκεκριμένο ζήτημα.
Δεύτερη δουλειά και σε στρατιωτικούς;
Το δικαίωμα να εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα δίνουν στα μόνιμα στελέχη της ΕΦ τρεις προτάσεις νόμου που εκκρεμούν προς συζήτηση ενώπιον της Επιτροπής Άμυνας της Βουλής. Σήμερα, αυτό το δικαίωμα έχουν μόνο οι στρατιωτικοί γιατροί, οι οποίοι, έλαβαν το πράσινο φως από τη Βουλή, το 2019, για να ενταχθούν και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο ΓεΣΥ. Η ψήφιση τής εν λόγω νομοθεσίας κρίθηκε επιβεβλημένη και στόχο είχε να ανακόψει το κύμα φυγής που παρατηρείτο στο Υγειονομικό Σώμα της ΕΦ.
Η πρώτη πρόταση νόμου κατατέθηκε στις 31/3/2017 από τον βουλευτή της ΕΔΕΚ Μαρίνο Σιζόπουλο και η δεύτερη, από τον βουλευτή του ΔΗΣΥ Γιώργο Κάρουλλα. Οι δυο βουλευτές εισηγούνται την τροποποίηση του περί Στρατού της Δημοκρατίας Νόμου ώστε υπό προϋποθέσεις να επιτρέπεται σε μέλος του στρατού να ασκεί έναντι αμοιβής οποιοδήποτε επάγγελμα ή επιτήδευμα ή να μετέχει σε οποιαδήποτε εργασία ή επιχείρηση εκτός των ωρών της υπηρεσίας του στον στρατό. Προτείνεται, επίσης, όπως η άδεια για ιδιωτική απασχόληση να χορηγείται από τον υπουργό Άμυνας αφού ληφθούν υπόψη οι απόψεις του Αρχηγού και με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργού Εργασίας και εφόσον η απασχόληση αυτή δεν θα επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα την άρτια εκτέλεση των καθηκόντων τους στην ΕΦ.
Η τρίτη πρόταση νόμου υπογράφεται από τον βουλευτή της ΔΗΠΑ, Μαρίνο Μουσιούττα. Προτείνεται η χορήγηση άδειας σε μέλος του στρατού για μερική απασχόληση ως διαιτητή σε αθλητική διοργάνωση έναντι αμοιβής και εκτός των ωρών της υπηρεσίας του στην ΕΦ.
